Frank Gehry

Frank Gehry

Ephraim Goldberg

Frank Gehry (2010)
Imię i nazwisko	Frank Owen Gehry
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1929 Toronto
Narodowość	amerykańska
Alma Mater	Uniwersytet Południowej Kalifornii
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	dekonstruktywizm
Ważne dzieła
Muzeum Guggenheima w Bilbao, Walt Disney Concert Hall, 8 Spruce Street, Budynek Fundacji Louis Vuitton
Odznaczenia
Strona internetowa

Frank Owen Gehry, właśc. Ephraim Goldberg (ur. 28 lutego 1929 w Toronto) – amerykański architekt, pochodzący z kanadyjskiej rodziny polsko-żydowskiej^[1] i projektant form przemysłowych, jeden z głównych przedstawicieli dekonstruktywizmu. Laureat Nagrody Pritzkera z 1989^[2].

Życiorys

F. Gehry: Gehry Tower w Hanowerze

F. Gehry: Biurowce w Medienhafen w Düsseldorfie

F. Gehry: Muzeum Guggenheima w Bilbao

Chiat/Day Building, Venice, Los Angeles

Gehry przyszedł na świat jako Frank Owen Goldberg 28 lutego 1929 roku w Toronto w Kanadzie. Rodzina Gehry’ego wywodzi się z Polski. Jego dziadkowie są pochowani na Cmentarzu żydowskim w Łodzi, a jego matka się tam urodziła.

W 1947 Gehry wyemigrował wraz z rodziną do Kalifornii, gdzie do 1954 studiował architekturę na University of Southern California w Los Angeles, a następnie urbanistykę na Harvardzie. W tym samym roku zmienił również swoje nazwisko na Gehry^[3]. Zaczynał karierę pracując dla Victora Gruena i firmy architektonicznej Pereira & Luckman. Po powrocie z krótkookresowej pracy w Paryżu, założył własne biuro architektoniczne w 1962^[4]. Mieszka w Santa Monica^[5]. W 2002 jego pracownia zmieniła nazwę z Frank O. Gehry & Associates na Gehry Partners^[6].

Styl projektów

Od początku kariery Gehry sprzeciwiał się w swoich projektach modernizmowi, stawiając na większe wyrażanie ekspersji czy indywidualności^[6]. Budynki Gehry’ego mają cechy kolażu złożonego z powyginanych brył o powierzchni wykonanej z różnych i w tradycyjnej architekturze nieprzystających do siebie materiałów (tytan, beton, kamień, tynk, siatka druciana itd.). Gehry zaskakuje również niekonwencjonalnymi zestawieniami barw. Charakterystyczne i łatwo kojarzone z architektem są silnie przechylone ściany i pofalowane płaszczyzny^[7].

Jest jednym z najsłynniejszych reprezentantów dekonstruktywizmu. Jego architektura jest zorientowana przede wszystkim na efekt zewnętrzny, świadomie wywołując szok poprzez kontrast z tradycyjną przestrzenią miejską.

Krytycy Gehry’ego wskazują na miałkość projektów wnętrz i banalizm układów funkcjonalnych. Często zarzuca mu się też ograniczanie się do tego samego repertuaru zmanierowanych form.

Główne dzieła

• biurowiec Chiat/Day/Mojo w Venice w Kalifornii, 1975–1991 (z Coosje van Bruggenem i Claesem Oldenburgiem)
• dom własny w Santa Monica w Kalifornii, 1977–1979
• California Aerospace Museum w Santa Monica, 1982–1984
• Vitra Design Museum w Weil am Rhein, 1989
• American Center w Paryżu, 1991–1994
• Weisman Art Museum Uniwersytetu Minnesota
• Centrum Komunikacji i Technologii w Bad Oeynhausen, 1991–1995
• Muzeum Guggenheima w Bilbao, 1991–1997
• Tańczący dom w Pradze, 1995
• Fundacja Louis Vuitton w Paryżu^[8]
• Neuer Zollhof w Düsseldorfie, 1997–1999
• Experience Music Project and Science Fiction Museum and Hall of Fame w Seattle, 2000–2004
• wieżowiec Gehry-Tower w Hanowerze, 2000–2001
• budynek DZ BANK przy Pariser Platz w Berlinie, 2001
• MARTa-Museum w Herfordzie, 2001–2005
• wieżowiec 8 Spruce Street w Nowym Jorku, 2006–2010

Odznaczenia

• Prezydencki Medal Wolności – 2016^[9]
• National Medal of Arts – 1998^[10]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna biura konstrukcyjnego Gehry’ego
• Nagroda Pritzkera – Frank Gehry. pritzkerprize.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)].
• Frank Gehry – strona w serwisie ArchINFORM (ang. • niem.)