Frank Zappa

Frank Zappa

Frank Zappa (1977)
Imię i nazwisko	Frank Vincent Zappa Jr
Data i miejsce urodzenia	21 grudnia 1940 Baltimore
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 1993 Los Angeles
Instrumenty	gitara, gitara basowa, instrumenty klawiszowe, instrumenty perkusyjne
Gatunki	jazz-rock, jazz, rock progresywny, rock awangardowy
Zawód	kompozytor, wokalista, producent muzyczny, autor tekstów, reżyser, aktor, scenarzysta filmowy
Aktywność	1950–1993
Wydawnictwo	Verve/MGM, Bizarre/Straight, DiscReet, Zappa Records, Barking Pumpkin Records, Rykodisc
Powiązania	Dweezil Zappa, The Mothers of Invention, Captain Beefheart
Współpracownicy
Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta, Chad Wackerman
Instrument
Gibson ES-5 Switchmaster, Gibson SG, Gibson Les Paul, Fender Stratocaster, Synclavier
Strona internetowa

Frank Vincent Zappa (ur. 21 grudnia 1940 w Baltimore^[1], zm. 4 grudnia 1993 w Los Angeles) – amerykański muzyk rockowy, jazzowy, wokalista, kompozytor oraz autor tekstów, lider zespołu The Mothers of Invention. Także aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy.

pomnik Franka Zappy w Wilnie

Życiorys

Zajmował się muzyką od młodości. Obok rhythm and bluesa interesowała go współczesna muzyka poważna (promotorem jego twórczości w tej dziedzinie był John Adams). Około kwietnia 1964 wstąpił do zespołu „Soul Giants” i niedługo potem zmienił ich nazwę na „The Mothers of Invention”. Grupa ta istniała do 1971 i potem krótko w połowie lat 70. Nagrał dziesiątki płyt, zawierających muzykę rockową, poważną, pastisze przebojów muzyki popularnej, jazz rock i wiele innych. Bardzo apodyktyczny, narzucający innym swą wolę, ale też niezwykle inteligentny muzyk, gitarzysta-wirtuoz. Szydził z telekaznodziejów, reklamy, polityków, pozerów, cenzury, w ironiczny sposób ukazując życie w Ameryce. W jego zespole grali m.in. George Duke, Steve Vai, Terry Bozzio, Adrian Belew, Vinnie Colaiuta, Jean-Luc Ponty, Michael Brecker, Randy Brecker, Sugarcane Harris, Jeff Berlin, Aynsley Dunbar, Alex Dmochowski i Captain Beefheart. W swojej muzyce nie uznawał ograniczeń, sięgał do rocka, popu, soulu, współczesnej muzyki poważnej, jazzu, muzyki awangardowej, muzyki aleatorycznej, pastiszu, muzyki konkretnej, muzyki barokowej, renesansowej, neoromantycznej. Zmarł 4 grudnia 1993 roku na raka prostaty.

W 2003 został sklasyfikowany na 45. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu Rolling Stone^[2].

Życie prywatne

W latach 1960-1964 jego żoną była Kathryn J. „Kay” Sherman. W 1967 ożenił się z Adelaide Gail Sloatman, z którą był do swojej śmierci. Mieli czworo dzieci: Moon Unit, Dweezil, Ahmet Emuukha Rodan i Diva Thin Muffin Pigeen. Gail Zappa zarządzała biznesowo-muzycznym majątkiem rodzinnym prawnie ustawionym jako Zappa Family Trust aż do jej śmierci 8 października 2015 roku.

Dyskografia

Źródło^[3].

• Freak Out! (27.06.1966 Verve V/V6-5005-2 2LP)
• Absolutely Free (26.06.1967 Verve V/V6-5013)
• We're Only in It for the Money (4.03.1968 Verve V/V6-5045)
• Lumpy Gravy (13.05.1968 Verve V/V6-8741)^[3] – Uwaga! Częstym błędem jest podawanie tej płyty na trzecim miejscu w dyskografii. Tak naprawdę wydana została jako czwarta, gdyż pierwotna data wydania z 1967 została anulowana. Z drugiej strony www.zappa.com podaje ją jako trzecią.
• Cruising with Ruben & the Jets (2.12.1968 Verve V/V6-5055)
• Mothermania (24.03.1969 Verve V6-5068)
• Uncle Meat (21.04.1969 Bizarre/Reprise 2MS 2024 2LP)
• Hot Rats (10.11.1969 Bizarre/Reprise RS 6356)
• Burnt Weeny Sandwich (23.02.1970 Bizarre/Reprise RS 6370)
• Weasels Ripped My Flesh (24.08.1970 Bizarre/Reprise MS 2028)
• Chunga's Revenge (2.11.1970 Bizarre/Reprise MS 2030)
• Fillmore East - June 1971 (9.08.1971 Bizarre/Reprise MS 2042)
• 200 Motels (18.10.1971 United Artists UAS 9956 2LP)
• Just Another Band From L.A. (10.04.1972 Bizarre/Reprise MS 2075)
• Waka/Jawaka (7.08.1972 Bizarre/Reprise MS 2094)
• The Grand Wazoo (11.12.1972 Bizarre/Reprise MS 2093)
• Over-Nite Sensation (24.09.1973 DiscReet MS 2149)
• Apostrophe (1.04.1974 DiscReet DS 2175)
• Roxy & Elsewhere (10.09.1974 DiscReet 2DS 2202 2LP)
• One Size Fits All (25.06.1975 DiscReet DS 2216)
• Bongo Fury (2.10.1975 DiscReet DS 2234)
• Zoot Allures (8.11.1976 Warner Bros. BS 2970)
• Zappa in New York (1.07.1977 DiscReet 2D 2290 2LP)
• Studio Tan (2.10.1978 DiscReet DSK 2291)
• Sleep Dirt (5.02.1979 DiscReet DSK 2292)
• Sheik Yerbouti (5.03.1979 Zappa SRZ-2-1501 2LP)
• Orchestral Favorites (21.05.1979 DiscReet DSK 2294)
• Joe's Garage Act I (3.09.1979 Zappa SRZ-1-1603)
• Joe's Garage Acts II & III (19.11.1979 Zappa SRZ-2-1502 2LP)
• Tinseltown Rebellion (11.05.1981 Barking Pumpkin PW2 37336 2LP)
• Shut Up 'N Play Yer Guitar (11.05.1981 Barking Pumpkin BPR 1111)
• Shut Up 'N Play Yer Guitar Some More (11.05.1981 Barking Pumpkin BPR 1112)
• Return Of The Son Of Shut Up 'N Play Yer Guitar (11.05.1981 Barking Pumpkin BPR 1113)
• You Are What You Is (23.09.1981 Barking Pumpkin PW2 37537 2LP)
• Ship Arriving Too Late To Save A Drowning Witch (3.05.1982 Barking Pumpkin FW 38066)
• The Man From Utopia (4.04.1983 Barking Pumpkin FW 38403)
• Baby Snakes (4.04.1983 Barking Pumpkin BPR 1115)
• London Symphony Orchestra/Zappa Vol. I (9.06.1983 Barking Pumpkin FW 38820)
• Boulez conducts Zappa: The Perfect Stranger (23.08.1984 Angel DS-38170)
• Them or Us (18.10.1984 Barking Pumpkin SVBO-74200 2LP)
• Thing-Fish (21.11.1984 Barking Pumpkin SKCO-74201 3LP)
• Francesco Zappa (21.11.1984 Barking Pumpkin ST-74202)
• The Old Masters Box One (19.04.1985 Barking Pumpkin BPR 7777 7LP)
• FZ Meets the Mothers of Prevention (21.11.1985 Barking Pumpkin ST-74203)
• Does Humor Belong in Music? (27.01.1986 UK EMI CDP 7 46188 2) – początkowo ta pozycja nie należała do oficjalnej dyskografii, po reedycji z inną okładką (18.04.1995 Rykodisc RCD 10548) zaliczona do dyskografii z numerem 45.
• The Old Masters Box Two (25.11.1986 Barking Pumpkin BPR 8888 8LP)
• Jazz from Hell (25.11.1986 Barking Pumpkin ST-74205)
• London Symphony Orchestra vol. II (17.09.1987 Barking Pumpkin SJ-74207)
• The Old Masters Box Three (30.12.1987 Barking Pumpkin BPR 9999 9LP)
• Guitar (26.04.1988 Barking Pumpkin D1 74212 2LP)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 1 (9.05.1988 Rykodisc RCD 10081/82 2CD)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 2 (10.10.1988 Rykodisc RCD 10083/84 2CD)
• Broadway the Hard Way (25.10.1988 Barking Pumpkin D1 74218)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 3 (13.11.1989 Rykodisc RCD 10085/86 2CD)
• The Best Band You Never Heard In Your Life (16.04.1991 Barking Pumpkin D1 74233 2CD)
• Make a Jazz Noise Here (4.06.1991 Barking Pumpkin D1 74234 2CD)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 4 (18.06.1991 Rykodisc RCD 10087/88 2CD)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 5 (10.07.1992 Rykodisc RCD 10089/90 2CD)
• You Can't Do That on Stage Anymore vol 6 (10.07.1992 Rykodisc RCD 10091/92 2CD)
• Playground Psychotics (27.10.1992 Barking Pumpkin D2 74244 2CD)
• Ahead of Their Time (20.04.1993 Barking Pumpkin D2 74246)
• The Yellow Shark (2.11.1993 Barking Pumpkin R2 71600)
• Civilization, Phaze III (2.12.1994 Barking Pumpkin UMRK 01)

Wydawnictwa pośmiertne

• The Lost Episodes (27.02.1996 Rykodisc RCD 40573)
• Läther (24.09.1996 Rykodisc RCD 40574/76 3CD) – pierwotnie jako Zappa SRZ-4-1500 4LP, planowane na 31.10.1977
• Frank Zappa Plays The Music Of Frank Zappa: A Memorial Tribute (31.10.1996 Barking Pumpkin UMRK 02)
• Have I Offended Someone? (8.04.1997 Rykodisc RCD 10577)
• Mystery Disc (09.1998 Rykodisc RCD 10580)
• Everything Is Healing Nicely (12.1999 Barking Pumpkin UMRK 03)
• (16.08.2002 Vaulternative Records VR 2002-1 2CD)
• Halloween (4.02.2003 Vaulternative DTS 1101 DVD-A)
• Joe's Corsage (30.05.2004 Vaulternative Records VR 20041)
• QuAUDIOPHILIAc (4.09.2004 Barking Pumpkin DTS 1125 DVD-A)
• Joe's Domage (1.10.2004 Vaulternative Records VR 20042)
• Joe's XMASage (12.2005 Vaulternative Records VR 20051)
• Imaginary Diseases (01.2006 Zappa Records ZR 20001)
• Trance-Fusion (10.2006 Zappa Records ZR 20002)
• The MOFO Project/Object (5.12.2006 Zappa Records ZR 20005 2CD)
• The MOFO Project/Object (Deluxe) (12.12.2006 Zappa Records ZR 20004 4CD)
• Buffalo (1.04.2007 Vaulternative Records VR 2007-1 2CD)
• The Dub Room Special! (24.08.2007 Zappa Records ZR 20006)
• Wazoo (31.10.2007 Vaulternative Records VR 2007-2 2CD)
• One Shot Deal (13.06.2008 Zappa Records ZR 20007)
• Joe's Menage (26.09.2008 Vaulternative Records VR 20081)
• The Lumpy Money Project/Object (9.01.2009 Zappa Records ZR 20008 3CD)
• Philly ‘76 (15.12.2009 Vaulternative Records VR 20091 2CD)
• Greasy Love Songs (4.04.2010 Zappa Records ZR 20010)
• Frank Zappa Congress Shall Make No Law... (19.09.2010 Zappa Records ZR 20011)
• Hammersmith Odeon (6.11.2010 Vaulternative Records VR 20101 3CD)
• Feeding the Monkies at Ma Maison (22.09.2011 Vaulternative Records VR 20012)
• Carnegie Hall (31.10.2011 Vaulternative Records VR 2011-1 4CD)
• Road Tapes, Venue No. 1 (7.11.2012 Vaulternative Records VR 20122 2CD mono)
• Understanding America (31.10.2012 Zappa ZR 3892 2CD)
• Finer Moments (18.12.2012 Zappa Records ZR 3894 2CD, 2LP ZR 3894-1)
• Baby Snakes: The Compleat Soundtrack (21.12.2012 Zappa Records 30×File, MPEG3, 320 kbps)
• Road Tapes, Venue 2 (31.10.2013 Vaulternative Records VR 2013-1 2CD)
• A Token of His Extreme (Soundtrack) (25.11.2013 Zappa Records ZR 20015 CD)
• Joe's Camouflage (30.01.2014 Vaulternative Records VR 20132 CD, LP)
• Roxy by Proxy (15.03.2014 Zappa Records ZR 20017 2CD, 2LP)
• Dance Me This (21.07.2015 Zappa Records ZR 20018 CD)
• 200 Motels: The Suites (LA Philharmonic-Conducted by Esa-Pekka Salonen) (20.11.2015 Zappa Records ZR0019 2CD, 13×File, FLAC)
• Roxy The Soundtrack (31.10.2015 Eagle Vision EVB335219 DVD+CD or BD+CD, nie sprzedawano osobnego CD)
• Road Tapes, Venue 3 (27.05.2016 Vaulternative Records VR 2016-1 2CD)
• The Crux Of The Biscuit (15.07.2016 Zappa Records ZR20020 CD)
• Frank Zappa For President (15.07.2016 Zappa Records ZR20021 CD)
• ZAPPAtite: Frank Zappa's Tastiest Tracks (23.09.2016 Zappa Records ZR20023 CD)
• Meat Light (Uncle Meat Project/Object Audio Documentary) (4.11.2016 Zappa Records ZR20024 3CD)
• Chicago ‘78 (4.11.2016 Zappa Records ZR20025 2CD)
• Little Dots (4.11.2016 Zappa Records ZR20026 CD)
• Halloween 77: The Palladium, NYC (31.10.2017 Zappa Records ZR20027 Box Set zawierający kostium i 24-bit WAV audio USB stick z kompletem sześciu koncertów: 10.28.77 (2 shows), 10.29.77 (2 shows), 10.30.77, 10.31.77 / wersja okrojona Zappa Records ZR20027K 3CD)
• The Roxy Performances (2.02.2018 Zappa Records ZR20028 7CD)
• Zappa in New York 40th Anniversary (Deluxe edition) (29.03.2019 Zappa Records ZR20029 5CD, 3LP)
• Orchestral Favorites 40th Anniversary (Deluxe edition) (15.08.2019 Zappa Records ZR20030 3CD, ZR3860-1 LP)
• Halloween 73 (31.10.2019 Zappa Records ZR20031 Box Set zawierający kostium i 4CD)
• Halloween 73 Highlights (31.10.2019 Zappa Records ZR20031Z CD)
• The Hot Rats Sessions (20.12.2019 Zappa Records ZR20032 Box Set 6CD, album ze zdjęciami i esejami oraz gra Zappa Land)
• The Mothers 1970 (26.06.2020 Zappa Records ZR20033 Box Set 4CD, album ze zdjęciami + znaczek z tytułem płyty)
• Halloween 81: Live at the Palladium (2.10.2020 Zappa Records ZR20034 Box Set zawierający kostium i 6CD, również w wersji mp3)
• Halloween 81 Highlights (2.10.2020 Zappa Records ZR20034Z CD)
• Zappa - Original Motion Picture Soundtrack (27.11.2020 jako zbiór 68 plików AAC, 19.02.2021 Zappa Records ZR20035-2 3CD, 7.05.2021 ZR20035-1 5LP (wersja czarna i dymowa), ZR20035-1C 2LP (wersja krystaliczna))
• Zappa '88: The Last U.S. Show (18.06.2021 Zappa Records ZR20036-1 Box 4LP (wersja czarna i limitowana purpurowa), ZR 20036-2 2CD (wersja w kartonowym pudełku i 20036-2J w zwykłym))
• 200 Motels (50th Anniversary Edition) (17.12.2021 Zappa Records ZR20037 Box 6CD, deluxe & limited, ZR3846-1R 2LP, czerwony winyl i ZR 3846-2J 2LP, czarny)

Albumy kompilacyjne

• The **** of the Mothers (10.1969 Verve Records – V6-5074X, V6-5074, V6/5074, LP)
• The Mothers of Invention (07.1970 MGM Records – GAS 112, LP)
• Worst of the Mothers (03.1971, MGM Records – SE 4754, LP)
• The Guitar World According to Frank Zappa (06.1987, Guitar World – GW 002, kaseta; wznowienie 13.04.2019 Zappa Records, UMe, Guitar World – BPR1233, LP)
• Strictly Commercial (08.1995 Rykodisc – RCD 40500 CD, Rykodisc – RALP 40500 2LP)
• Strictly Genteel (05.1997 Rykodisc – RCD 10578 CD)
• Cucamonga (Frank's Wild Years) (24.02.1998 Del-Fi Records – DFCD 71261 CD)
• Cheap Thrills (05.1998 Rykodisc – RCD 10579 ECD)
• Son of Cheep Thrills (04.1999, Rykodisc – RCD 10581 ECD)
• The Frank Zappa AAAFNRAA Birthday Bundle (15.12.2006 Zappa Records 11 plików AAC)
• The Frank Zappa AAAFNRAAA Birthday Bundle (21.12.2008 Zappa Records 13 plików AAC 256 kbps)
• The Frank Zappa AAAFNRAAAA Birthday Bundle (21.12.2010 Zappa Records 12 plików AAC 256 kbps)
• The Frank Zappa AAAFNRAAAAAM Birthday Bundle (21.12.2010 Zappa Records 13 plików AAC)
• The Frank Zappa Finer Moments (18.12.2012 Zappa Records – 0238942 2CD, Barking Pumpkin Records, Zappa Records, UMe – ZR 3894-1 2LP)
• The Frank Zappa AAAFNRAA Birthday Bundle (21.12.2014 Zappa Records – ZP17COMBO 3 pliki FLAC i MPEG-4 Video)
• ZAPPAtite (Frank Zappa's Tastiest Tracks) (23.09.2016 Zappa Records – ZR 20023 CD)
• A Very Zappa Birthday EP (21.12.2020 UMG Recordings, Inc. 6 plików FLAC)

Nagrody i pozycje na listach przebojów

• 1995 wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame^[4]
• nagrody Grammy
  • 1987 Jazz From Hell w kategorii Rock Instrumental Performance
  • 1996 Civilization Phase III w kategorii Best Recording Package – Boxed
  • 1997 Grammy Lifetime Achievement Award

Filmografia

• 200 Motels (10.11.1971, film muzyczny, reżyseria: Tony Palmer, Frank Zappa)^[5]
• Baby Snakes (21.12.1979, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa)^[6]
• The Dub Room Special (31.10.1982, film dokumentalny, reżyseria: Dick Darley, Clark Santee, Frank Zappa)^[7]
• Does Humor Belong In Music? (15.01.1985, koncert - The Pier, New York, 26.08.1984, reżyseria: Frank Zappa)^[8]
• Video From Hell (15.01.1987, reżyseria: Frank Zappa)^[9]
• Uncle Meat (15.09.1987, reżyseria: Frank Zappa)^[10]
• The Amazing Mister Bickford (15.05.1987, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa, Bruce Bickford)^[11]
• The True Story of Frank Zappa's 200 Motels (1988, film dokumentalny, reżyseria: Frank Zappa)^[12]
• Decade (1989, film dokumentalny, reżyseria: Ted Haimes, Martha Spanninger)[to nie jest film o Zappie]^[13]
• Tom Arnold: The Naked Truth (1991, film dokumentalny, reżyseria: Peter Segal)^[14]
• The Revenge of the Dead Indians (1993, film dokumentalny, reżyseria: Henning Lohner)^[15]
• Frank Zappa: Apostrophe(')/Over-Nite Sensation (1.05.2007, film dokumentalny, reżyseria: Matthew Longfellow)^[16]
• The Torture Never Stops (29.05.2008, koncert - The Palladium, New York City, 31.10.1981, reżyseria: Frank Zappa)
• A Token Of His Extreme (4.07.2013, koncert - KCET, Los Angeles, 27.08.1974, reżyseria: Frank Zappa)^[17]
• Roxy - The Movie (30.10.2015, film dokumentalny i koncerty - The Roxy Theatre, Hollywood, 8-10.12.1973, reżyseria: Frank Zappa)^[18]

Zobacz też

• (3834) Zappafrank

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zappa.com
• Encyklopedia o Franku Zappie