Frankfurt nad Odrą

Frankfurt nad Odrą
Frankfurt (Oder)
Ilustracja
Frankfurt nad Odrą oraz Słubice z lotu ptaka
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Brandenburgia

Data założenia

XIII wiek

Prawa miejskie

1253

Burmistrz

René Wilke

Powierzchnia

147,85 km²

Wysokość

19–135 m n.p.m.

Populacja (31 grudnia 2020)
• liczba ludności
• gęstość


57 015[1]
386 os./km²

Nr kierunkowy

0335

Kod pocztowy

15230 - 15236

Tablice rejestracyjne

FF

Położenie na mapie Brandenburgii
Mapa konturowa Brandenburgii, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Frankfurt nad Odrą”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Frankfurt nad Odrą”
Ziemia52°21′N 14°33′E/52,350000 14,550000
Strona internetowa
Portal Niemcy

Frankfurt nad Odrą (niem. Frankfurt (Oder), dawniej Frankfurt an der Oder oraz Frankfurt/Oder) – miasto na prawach powiatu, leżące na zachodnim brzegu Odry, we wschodniej części Niemiec w kraju związkowym Brandenburgia, tuż przy granicy z Polską. Leży na wysokości od 19 do 135 m n.p.m. i wraz z polskimi Słubicami (które do 1945 roku stanowiły jego prawobrzeżną część) tworzy aglomerację transgraniczną liczącą ok. 80 tys. mieszkańców. Miasto jest siedzibą Uniwersytetu Europejskiego Viadrina.

Nazwa

Nazwa miasta wzmiankowana była po raz pierwszy w formie Vrankenvorde w 1253 roku. Miasto otrzymało nazwę od Frankfurtu nad Menem. Nazwa została przeniesiona znad Menu na nowo założone miasto na lewym brzegu Odry i oznaczała pierwotnie ‘bród w kraju Franków’. Osada leżąca po drugiej stronie Odry, czyli dzisiejsze Słubice, notowana była w średniowiecznych źródłach w formach Zbiwitz, Zbirwitz, Zliwiz. Ze względu na zniekształcenie zapisów pierwotna forma jest trudna do ustalenia, a jej znaczenie jest niejasne[2]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Francofurtum[3].

Dawniej, w niektórych polskich źródłach nazwa Słubice przenoszona była na całe miasto Frankfurt[4][5][6].

Historia

Kalendarium:

Oblężenie Frankfurtu przez Szwedów w 1631

Demografia

Liczba ludności miasta przed zjednoczeniem Niemiec - w 1988 roku - wynosiła 87 863, w roku 2000 miasto zamieszkiwało 72 131 osób, w 2008 roku 60 588, natomiast w 2015 r. już tylko 58 092[1]. Według danych z września 2013 roku w mieście było zameldowanych 1 285 Polaków[15]. W roku akademickim dodatkowo ponad 6 tys. studentów.

Dzielnice miasta

Gebietsgliederung Frankfurt Oder, farbig.svg
IStadtmitte (Śródmieście)
IIBeresinchen (Barszynka)
IIINord (Północ)
IVWest (Zachód)
VSüd (Południe)
Niemcy
Język niemiecki
Polska
Język polski
1Stadtmittedosł. Śródmieście
2Gubener Vorstadtdosł. Przedmieście Gubińskie
3Obere Stadtdosł. Górne Miasto
4Altberesinchendosł. Stara Barszynka
5Neuberesinchendosł. Nowa Barszynka
6Güldendorfpol. hist. Cieszonowo[5]
7Lossowpol. hist. Łosowo[5]
8Lebuser Vorstadtdosł. Przedmieście Lubuskie
9Hansavierteldosł. Dzielnica Hansy
10Klingetaldosł. Ostra Dolina[7]
11Kliestowpol. hist. Kleszczów[7]
12Booßenpol. hist. Bożeń[5]
13Nuhnenvorstadtdosł. Przedmieście Nutnicowskie
14Rosengartendosł. Ogród Różany
14Pagrampol. hist. Pielgrzym[5]
15Lichtenbergpol. hist. Orlica[5]
16Süddosł. Południe
17Markendorfpol. hist. Słubia[5]
18Markendorf-Siedlungdosł. Słubia-Osiedle[7]
19Hohenwaldedosł. Wysoki Las

Sąsiadujące z Frankfurtem nad Odrą polskie miasto Słubice do 1945 r. było częścią Frankfurtu i nazywało się Dammvorstadt (dosł. przedmieście za wałem).

Kościół Pokoju – najstarszy kościół i zarazem murowany budynek Frankfurtu i Słubic
Ratusz
(c) Sebastian Wallroth, Wikimedia, CC BY 3.0
Kościół Mariacki
Budynek poczty głównej
Kościół Świętego Krzyża
Uniwersytet Viadrina
Kościół Św. Gertrudy
Kamienie Pamięci (Stolperstein)
(c) User: Jr72 z wikipodróże shared, CC BY-SA 3.0
Pomnik Armii Czerwonej
Pomnik Mikołaja Kopernika

Zabytki

Kościoły

Głównymi kościołami w mieście są:

Pomniki

W mieście znajduje się wiele pomników m.in.:

Parki

  • park Kleista
  • park Lenné[16]

Edukacja

We Frankfurcie nad Odrą znajduje się założony 15 lipca 1991 Uniwersytet Viadrina, który od 1998 jest obok UAM w Poznaniu drugą uczelnią macierzystą dla Collegium Polonicum w Słubicach.

Transport

Transport kolejowy

Stacje i przystanki

Połączenia kolejowe

Byłe przejścia graniczne

Wojsko

Sport

W mieście swoją siedzibę ma powstały w 1951 roku FC „Vorwärts” Frankfurt, który obecnie występuje pod nazwą 1. FC Frankfurt. Sukcesami klubu są m.in. sześciokrotne mistrzostwo NRD oraz dwukrotnie zdobyty Puchar NRD. W sezonie 2016/2017 zespół występuje w Oberlidze Nordost (V poziom rozgrywek). Domowym obiektem drużyny jest Stadion der Freundschaft o pojemności 12 tys. miejsc[18].

Miasto jest siedzibą niemiecko-polskiej drużyny koszykówki męskiej 1. ASC Red Cocks Frankfurt nad Odrą[19]. Frankfurt jest też siedzibą niemiecko-polskiego klubu piłki ręcznej kobiet – BSV Iskra Frankfurt Oder/Kowalów.

We Frankfurcie nad Odrą swoją siedzibę ma Muzeum Sportu.

Osoby

Urodzeni we Frankfurcie nad Odrą

Związani z miastem

Współpraca

Miejscowości partnerskie[20]:

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Seite wird geladen, statistik-berlin-brandenburg.de [dostęp 2021-06-15] (niem.).
  2. Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 222. ISBN 83-04024-36-5.
  3. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 175. ISBN 978-83-910595-2-4.
  4. Ks. Stanisław Kozierowski, Atlas nazw geograficznych słowiańszczyzny zachodniej, Poznań 1934.
  5. a b c d e f g Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W.P., Warszawa 1947 [1].
  6. [Koleje Pomorza 1:1100 000, marzec 1946 https://web.archive.org/web/20131023055353/http://www.kolej.one.pl/mapy/1/1099510834.jpg].
  7. a b c d e Märkische Oderzeitung/Frankfurter Stadtbote, 7. Juli 2006, S. 15.
  8. Edward Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką, w: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, nr 4/1979, s. 481.
  9. Edward Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką, w: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, nr 4/1979, s. 484.
  10. Edward Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką, w: Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, nr 4/1979, s. 494.
  11. www.zso.kamienna-gora.pl/strona/gazetki-szkolne. zso.kamienna-gora.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-04)]..
  12. Jerzy Besala, Stanisław Żółkiewski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 27, ISBN 83-06-01583-5, OCLC 830086205.
  13. W tym samym roku, www.historia-polski.com [dostęp 2018-03-19].
  14. Tourismusverein Frankfurt Oder, www.frankfurt-oder-tourist.de [dostęp 2017-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-09].
  15. Tysiące Polaków przenosi się na niemiecką stronę Odry | Echa polskie | DW | 29.10.2013, www.dw.com [dostęp 2017-11-23] (pol.).
  16. Poznaj zieloną stronę Brandenburgii. Frankfurt nad Odrą
  17. Die östlichen preußischen Bahnen
  18. Historie. fcfrankfurt.de. [dostęp 2016-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-14)].
  19. Koguty znowu zwycięskie. slubice24.pl. [dostęp 2017-04-12].
  20. Partnerstädte. frankfurt-oder.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]..

Bibliografia

  • Monika Kilian/ Ulrich Knefelkamp (wyd.): Frankfurt Oder Słubice. Sieben Spaziergänge durch die Stadtgeschichte. Berlin: scrîpvaz-Verlag 2003.
  • Ulrich Knefelkamp/ Siegfried Griesa (wyd.): Frankfurt an der Oder 1253–2003, Berlin 2003, ISBN 3-89700-367-8.
  • Sibylle Gramlich/ Anrdreas Bernhard/ Andreas Cante/ Irmelin Küttner: Stadt Frankfurt (Oder) (Denkmaltopographie der Bundesrepupblik Deutschland, Denkmale in Brandenburg, tom 3), Worms am Rhein 2002, ISBN 3-88462-190-4.
  • Hans Nauschütz: Frankfurt wie es war und ist: Wanderungen durch Frankfurt (Oder), Die Furt 2003, ISBN 3-933416-01-9.
  • Wolfgang Stribrny/ Fritz Zäpke: Frankfurt/Oder. Porträt einer Brückenstadt, Westkreuz-Verlag Berlin/Bonn, 1991, ISBN 3-922131-75-1.
  • Fritz Timme: Die Entstehung von Frankfurt an der Oder, 1954, in Zeitschrift für Ostforschung, 3. Jahrgang 1954, S. 497–517.
  • Stadtplan „Frankfurt an der Oder 1909”. Reprint des großformatigen mehrfarbigen historischen Stadtplanes. Guben 2005, ISBN 3-935881-24-X.

Linki zewnętrzne

Panorama miasta
Panorama miasta

Media użyte na tej stronie

Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Hanseatenwimpel.svg
Hanseatic Flag
Haupthandelsroute Hanse.png
Main trading routes of the Hanseatic League in northern Europe.
Hansestadt Lubeck Tatiana Yagunova Watercolor painting 2014.jpg
Autor: Tatiana Yagunova / Татьяна Ягунова, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lubeka (Akwarela Tatiany Yagunovej) — główne miejsce Ligi Hanzeatyckiej. Związek Hanzeatycki — organizację kupiecką pod kierownictwem doświadczonego racjonalnego ośrodka kupieckiego — Wolnego Miasta Lubeki. Opublikowano:
FFO 04-13 Gertraudenkirche.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: CC BY-SA 3.0
St. Gertrude Church, Frankfurt (Oder), Brandenburg, Germany
Frankfurt Oder Rathaus 34.JPG
Autor: J.-H. Janßen, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a picture of the Brandenburger Baudenkmal (cultural heritage monument) with the ID
Frankfurt Panorama1gross.jpg
Panorama der Innenstadt von Frankfurt (Oder).
Brandenburg location map G.svg
Autor: Hanhil based on work by NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Brandenburg, showing position of Brandenburg within Germany
Marienkirche Frankfurt Oder 02836.JPG
(c) Sebastian Wallroth, Wikimedia, CC BY 3.0
Marienkirche (Church of St Mary) Frankfurt (Oder), Brandenburg, Germany
Frankfurt Oder Friedenskirche 2008-12-25.jpg
Autor: Christian Thiele, Licencja: CC BY 3.0
The "Friedenskirche" in Frankfurt (Oder)
6032 Frankfurt-oder.JPG
Autor: Spyrosdrakopoulos, Licencja: CC BY-SA 4.0
Frankfurt (Oder)
Gebietsgliederung Frankfurt Oder, farbig.svg
Boroughs of Frankfurt (Oder), Germany. 1 - Stadtmitte, 2 - Gubener Vorstadt, 3 - Obere Stadt, 4 - Altberesinchen, 5 - Neuberesinchen, 6 - Güldendorf, 7 - Lossow, 8 - Lebuser Vorstadt, 9 - Hansaviertel, 10 - Klingetal, 11 - Kliestow, 12 - Booßen, 13 - Nuhnenvorstadt, 14 - Rosengarten/Pagram, 15 - Lichtenberg, 16 - Süd, 17 - Markendorf, 18 - Markendorf-Siedlung, 19 - Hohenwalde
I - City Center, II - Beresinchen, III - North, IV - West, V - South
Pomnik Mikołaja Kopernika we Frankfurcie nad Odra.jpg
Autor: American1990, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik Mikołaja Kopernika we Frankfurcie nad Odrą
Hissflagge der Stadt Frankfurt an der Oder.svg
Hissflagge der Stadt Frankfurt an der Oder
Sowjetisches Ehrenmal FFO.jpg
(c) User: Jr72 z wikipodróże shared, CC BY-SA 3.0
Sowjetisches Ehrenmal in Frankfurt (Oder)
Universitas Viadrina Frankfurt (Oder).JPG
(c) RudolfSimon, CC BY 3.0
View from Oderturm skyscraper to main building of Europa-Universität Viadrina in Frankfurt (Oder), Brandenburg, Germany
01 Kirche Heilig-Kreuz Frankfurt (Oder).jpg
This is a picture of the Brandenburger Baudenkmal (cultural heritage monument) with the ID
Wappen Mark Brandenburg.png
Autor: David Liuzzo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Arms of the electorate of Brandenburg, later arms of the Prussian province Brandenburg.
Oderturm Frankfurt Oder.jpg
Skyscraper and shopping mall "Oderturm" in the city centre of Frankfurt (Oder), Germany.
Stiopa-Stolperstein.jpg
Autor: Stiopa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Upamiętniające ofiary nazizmu, Kamienie Pamięci - Stolperstein - we Frankfurcie nad Odrą przy Kleine Oderstraße 7. Wspominają Helene Hannemann, Maxa Hannemanna i Herberta Jenscha.
FrankfurtOderStation.JPG
(c) ProhibitOnions z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
The main station in Frankfurt (Oder). Taken by ProhibitOnions, 2003
FFO 04-13 Oderturm.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Oder Tower Frankfurt (Oder), Brandenburg, Germany
Wappen Frankfurt (Oder).png
Herb Frankfurtu nad Odrą