Franz Waxman

Franz Waxman (ur. 24 grudnia 1906 w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), zm. 24 lutego 1967 w Los Angeles) – niemiecko–amerykański kompozytor, dyrygent, impresario i autor muzyki filmowej. Dwukrotny zdobywca Oscara (1951, 1952)^[1]. Laureat Złotego Globu (1952)^[1]. Został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec^[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się i wychował w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów) na Górnym Śląsku jako najmłodszy z sześciorga dzieci^[3] Rosalie (z domu Perl) i Otta Wachsmanna^[4]. Jego rodzina była pochodzenia żydowskiego^[5]. Mieszkali na Bismarckstraße 61 (dzisiaj ulica Stalmacha). Mając trzy lata podczas zabawy wylał na siebie wrzątek, na trwałe uszkodził wzrok i od tamtej pory nosił bardzo mocne okulary^[6]. Nikt w rodzinie nie był muzykalny poza Franzem, który zaczął lekcje gry na fortepianie w wieku siedmiu lat^[7]. Jego ojciec był przemysłowcem i nie wierząc, że jego syn może zarabiać na życie muzyką, zachęcał go do kariery bankowej. W 1912 wraz z rodziną przeprowadził się do Opola, gdzie pracował przez dwa i pół roku jako kasjer w jednym z opolskich banków i przeznaczał swoją pensję na opłacenie lekcji gry na fortepianie, harmonii i kompozycji^[8]. W wieku 17 lat podjął studia na Akademii Muzycznej w Dreźnie. Naukę kontynuował w Konserwatorium Muzycznym w Berlinie. W tym okresie opłacił swoją edukację muzyczną, grając na pianinie w nocnych klubach i kawiarniach^[9].

Kariera

Występował z popularnym zespole jazzowym późnych lat 20. Weintraub Syncopaters^[10]. Przygodę z filmem rozpoczynał od dyrygowania orkiestrą w czasie nagrywania muzyki do kultowego Błękitnego anioła (1930) z Marleną Dietrich w roli głównej^[11]. W następnych latach był autorem muzyki do wielu filmów niemieckich. Jego pierwsza muzyka powstała do filmu Fritza Langa Liliom (1934) z Charlesem Boyerem.

W 1933 naziści doszli do władzy. W 1934 Waxmana na berlińskiej ulicy został zaatakowany i dotkliwie pobity przez nazistowskich chuliganów^[11]. Jeszcze tej samej nocy wyemigrował ze swoją przyszłą narzeczoną do Paryża. Waxman znalazł zakwaterowanie w hotelu Ansonia (już nie istnieje), którego mieszkańcy byli innymi uchodźcami, takimi jak Billy Wilder, Fritz Lang i Peter Lorre^[11]. W 1935 wyjechał do USA, gdzie osiadł w Kalifornii i szybko zyskał sławę jednego z najzdolniejszych kompozytorów muzyki filmowej. Współpracował z wytwórniami Universal Studios (1935–36), Metro-Goldwyn-Mayer (1936–43) i Warner Bros. (1943–48)^[12]. Napisał muzykę do ponad 200 filmów. Dwunastokrotnie nominowano go do Oscara, a statuetkę odebrał dwukrotnie – za muzykę do Bulwaru Zachodzącego Słońca Wildera (1951) i Miejsca pod słońcem George'a Stevensa (1952)^[13].

W 1947 Waxman założył Los Angeles Music Festival i do końca życia pełnił funkcję jego dyrektora muzycznego i dyrygenta^[5].

Życie prywatne

23 czerwca 1934 poślubił Alice Pauline Schachmann, z którą miał syna Johna Williama (ur. 2 czerwca 1940)^[14]. Jego żona zmarła 13 września 1957 w wieku 52 lat^[15]. W 1958 ponownie ożenił się z pianistką Lellą Simone^[16].

Śmierć

Zmarł 24 lutego 1967 w Los Angeles na raka w wieku 60 lat^[17][18]. Jego prochy spoczęły na Hollywood Forever Cemetery^[19].

Nagrody i nominacje

Bibliografia

• Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 119. ISBN 83-60353-11-5.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Franz Waxman w bazie IMDb (ang.)
• Franz Waxman w bazie Notable Names Database (ang.)
• Franz Waxman w bazie Filmweb
• Franz Waxman w bazie Discogs.com (ang.)