Franz de Paula von Schrank

Franz de Paula von Schrank
W taksonomii: Schrank[1]
Ilustracja
Franz von Paula Schrank
(grafika Friedricha Johna, 1769–1843)
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1747
Vornbach am Inn

Data i miejsce śmierci

22 grudnia 1835
Monachium

Odznaczenia
Order Zasługi Korony Bawarskiej Order Ludwika (Bawaria)
Strona tytułowa dzieła Beiträge zur Naturgeschichte, 1776

Franz de Paula von Schrank[2] SJ (ur. 21 sierpnia 1747 w Vornbach am Inn, zm. 22 grudnia 1835 w Monachium) – niemiecki botanik i entomolog, jezuita.

Życiorys

Urodził się w rodzinie prawnika Johannesa Schranka i jego żony Marii Walburgi[2]. Pierwsze nauki pobierał w domu. W 1756 uczęszczał do szkoły jezuickiej (Gymnasium Leopoldinum) w Pasawie[2].

W 1762, w wieku piętnastu lat, wstąpił do Towarzystwa Jezusowego a dwuletni nowicjat odbył w Wiedniu, przy czym kilka tygodni spędził w Sopronie[2]. Dalsze nauki pobierał w klasztorach na Węgrzech i w Wiedniu[2]. Obok teologii i studiów nad językami starożytnymi, zajmował się matematyką, fizyką, entomologią, astronomią i botaniką[2]. Z powodu złego stanu zdrowia nie został posłany na misję do Ameryki ani Indii, powierzono mu natomiast stanowisko nauczyciela w szkole jezuickiej w Linzu[2]. Po kasacie zakonu (w 1773) wrócił do Wiednia[2]. W 1774 uzyskał stopień subdiakona w Pasawie, a trzy miesiące później został wyświęcony na księdza w Wiedniu[2]. W 1775 lub 1776 zdobył tytuł doktora teologii[2].

W 1776 objął posadę nauczyciela fizyki i matematyki w liceum w Ambergu, a w 1779 retoryki w liceum w Burghausen[2]. W 1784 został przeniesiony na uczelnię w Ingolstadt (Universität Ingolstadt, obecnie Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium), gdzie wykładał rolnictwo, leśnictwo, górnictwo, botanikę i zoologię[2]. Po przeniesieniu uczelni do Landshutu (w 1800) wykładał tam botanikę, a jednym z jego studentów był późniejszy król Bawarii, Ludwik I Wittelsbach (1786–1868)[2]. W 1808 otrzymał tytuł szlachecki[2]. W 1809 przeniesiono go do Monachium, gdzie objął funkcję dyrektora nowo założonego ogrodu botanicznego (Alter Botanischer Garten)[2].

Publikacje

Jest autorem około 270 publikacji, w tym:

  • 1776 – Beiträge zur Naturgeschichte[2]
  • 1785 – Naturhistorische Briefe über Österreich, Salzburg, Passau und Berchtesgaden, razem z Karlem von Mollem (1760–1838), sprawozdanie z podróży[2]
  • 1785 – Anfangsgründe der Botanik, podręcznik do nauki botaniki[2]
  • 1786 – Baiersche Reise, sprawozdanie z wyprawy botanicznej przez Górną Bawarię[2]
  • 1789 – Baiersche Flora, pierwsze całościowe opracowanie flory bawarskiej[2]
  • 1793 – Reise nach den südlichen Gebirgen von Bayern, sprawozdanie w wyprawy podjętej na zlecenie Bawarskiej Akademii Nauk w 1788[2]
  • 1794 – Von den Nebengefässen der Pflanzen und ihrem Nutzen, gdzie Schrank przypisał włoskom na roślinach funkcje absorpcji wilgotności[3]
  • 1811–1820 – Flora monacensis z 400 kolorowymi ilustracjami austriackiego malarza Johanna Nepomuka Mayrhofera (1764–1832)[3]
  • 1819 – Plantæ rariores horti academici Monacensis descriptæ et iconibus illustratæ, dwutomowe dzieło z ponad stoma ilustracjami poświęcone roślinności ogrodu botanicznego w Monachium[4][3].

Opublikował wiele artykułów w czasopismach naukowych, między innymi w „Müchener Denkschriften”, „Zeitschrift der Regensburger botanischen Gesellschaft”, „Hoppe's botanisches Taschenbuch”[4][3].

Członkostwa, wyróżnienia i nagrody

Upamiętnienie

Od jego nazwiska został nazwany gatunek mimozy: Schrankia[6].

Przypisy

  1. The International Plant Names Index: Schrank, Franz von Paula von (1747-1835). [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Thomas Sperling: Schrank, Franz von. W: Neue Deutsche Biographie 23. 2007, s. 518-519. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
  3. a b c d John Stein: Franz Paula von Schrank. W: The Catholic Encyclopedia 13. New York: Robert Appleton Company, 1912. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
  4. a b Ernst Wunschmann: Schrank, Franz von. W: Allgemeine Deutsche Biographie 32. 1891, s. 450-452. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
  5. Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina: Mitgliederverzeichnis. [dostęp 2016-10-26]. (niem.).
  6. John Wilkes: Encyclopaedia Londinensis, or, Universal dictionary of arts, sciences, and literature, Volume 22. London: 1827, s. 788. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Order of Merit of the Bavarian Crown - ribbon bar.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the Order of Merit of the Bavarian Crown
Titel Beyträge zur Naturgeschichte.jpg
Titelseite des Buches "Beiträge zur Naturgeschichte" von Franz von Paula Schrank
LudwigOrder.Bavaria.gif
Order of Ludwig's ribbon - Bavaria - Germany
Franz von Paula Schrank - Jesuit und Botaniker.jpg
The bavarian jesuit and botanist Franz von Paula Schrank (1747-1835)