Fred Hoyle

Fred Hoyle
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1915
Gilstead

Data i miejsce śmierci

20 sierpnia 2001
Bournemouth

Zawód, zajęcie

astronom

Tytuł naukowy

profesor zwyczajny

Alma Mater

Uniwersytet w Cambridge

(c) Mark Hurn, CC BY-SA 2.0
Pomnik Freda Hoyle’a przed Instytutem Astronomii Uniwersytetu w Cambridge

Sir Fred Hoyle (ur. 24 czerwca 1915 w Gilstead w hrabstwie West Yorkshire, zm. 20 sierpnia 2001 w Bournemouth[1]) – brytyjski naukowiec: astronom, astrofizyk teoretyczny, matematyk oraz popularyzator nauki; profesor Uniwersytetu w Cambridge i Uniwersytetu Cornella. Członek Towarzystwa Królewskiego w Londynie (ang. Royal Society), prezes Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (ang. Royal Astronomical Society, 1971–1973) i laureat szeregu prestiżowych nagród, wiodących w astronomii jak Złoty Medal RAS (1968) i Nagroda Crafoorda (1997).

Hoyle zajmował się między innymi astrofizyką jądrową, kosmologią i astrobiologią. Jego główne osiągnięcia dotyczą nukleosyntezy – powstawania jąder atomowych różnych pierwiastków. W kosmologii był współtwórcą modelu stacjonarnego – historycznej hipotezy alternatywnej do Wielkiego Wybuchu, finalnie odrzuconej. W astrobiologii bronił spekulatywnej hipotezy panspermii.

Życiorys

Studiował matematykę w Emmanuel College na Uniwersytecie Cambridge, które ukończył z najwyższym wyróżnieniem. Po odbyciu służby w czasie II wojny światowej w Admiralicji Brytyjskiej, gdzie zajmował się wykorzystaniem radaru, powrócił do St John’s College na Uniwersytecie Cambridge, którego wykładowcą był w latach 1939–1972. Zajmował wiele innych stanowisk akademickich[2]. W latach 1945–1958 wykładowca uniwersytecki matematyki w Cambridge. W latach 1958–1972 profesor w Katedrze Astronomii i Eksperymentalnej Filozofii im. Plumiana Uniwersytetu w Cambridge, 1967–1973 dyrektor Instytutu Astronomii Teoretycznej w Cambridge, profesor astronomii w Królewskim Instytucie Wielkiej Brytanii w latach 1969–1972. W latach 1971–1973 prezes Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego. Członek zespołu w obserwatoriach astronomicznych w Mount Wilson i Palomar w latach 1957–1962, wizytujący profesor astronomii w Kalifornijskim Instytucie Technologii (CalTech) w latach 1953–1956 i profesor w katedrze Andrew D. White'a w Uniwersytecie Cornella w latach 1972–1978.

Dorobek naukowy

Autor licznych prac dotyczących budowy wewnętrznej i ewolucji gwiazd oraz właściwości materii międzygwiazdowej. Twórca teorii akrecji materii międzygwiazdowej przez gwiazdy oraz twórca wraz z H. Bondim tzw. teorii ciągłej kreacji (powstawania) materii we Wszechświecie.

Ponadto publikował prace z zakresu kosmologii. Współtwórca (wraz z Thomasem Goldem) modelu stanu stacjonarnego (Steady State theory), do której w 1948 opracował podstawy matematyczne. Wspólnie z Williamem Fowlerem oraz Geoffreyem i Margaret Burbidge’ami przedstawił serię pionierskich prac na temat powstawania pierwiastków ciężkich w procesach jądrowych we wnętrzu gwiazd. W 1960 ogłosił hipotezę na temat powstania Słońca i planet z chłodnego obłoku materii w jednym procesie. Twórca i orędownik kontrowersyjnej teorii panspermii, w myśl której życie narodziło się nie na Ziemi, lecz przywędrowało na nią z kosmosu.

W roku 1981 zaszokował świat nauki odrzucając możliwość ewolucji chemicznej oraz stając się dozgonnym zwolennikiem teorii panspermii.

Zaszczyty

Fred Hoyle był laureatem wielu nagród i członkiem wielu towarzystw. Do Towarzystwa Królewskiego przyjęto go w 1957, a w 1973 został honorowym członkiem St. John's College w Cambridge.

Publikacje

Autor wielu cenionych publikacji popularnonaukowych z zakresu astronomii, astrofizyki i kosmologii oraz książek z dziedziny fantastyki naukowej. Napisał również autobiografię.

  • 1966: Man in the Universe,
  • 1979: Disease From Space (wspólnie z N.C. Wickramasinghe),
  • 1983: The Intelligent Universe,
  • Black Cloud (powieść s-f),
    • 1981: wyd. pol. Czarna chmura, Kraków, ISBN 83-08-00509-8,
  • Origin of the universe and the origin of religion,
    • 1999: Katastrofy kosmiczne i narodziny religii, Warszawa, ISBN 83-01-12873-9,
  • Mathematics of evolution,
    • 2003: Matematyka ewolucji, Warszawa, ISBN 83-901413-3-7,
  • Home is where the wind blows,
    • 2001: Mój dom kędy wieją wiatry: stronice z życia kosmologa, autobiografia, wyd. pol. Warszawa, ISBN 83-7255-177-4.

Przypisy

  1. Hoyle Fred, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-10].
  2. Fred Hoyle: Katastrofy kosmiczne i narodziny religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 128. ISBN 83-01-12873-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

George-IV-of-Great-Britain-cropped.png
Autor: Wikimedia Commons, Licencja: CC BY-SA 4.0
King George IV of Great Britain, a cropped version of the painting
Institute of Astronomy, statue of Sir Fred Hoyle - geograph.org.uk - 372582.jpg
(c) Mark Hurn, CC BY-SA 2.0
Institute of Astronomy, statue of Sir Fred Hoyle Sir Fred Hoyle (1915-2001) cosmologist, founded the Institute of Theoretical Astronomy here in 1967.
Gold Medal Royal Astronomical Society.png
This is the actual Gold Medal of the Royal Astronomical Society that was awarded to Asaph Hall in 1879.
Institute of Astronomy, Statue of Sir Fred Hoyle.jpg
Autor: vla22, Licencja: CC BY-SA 4.0
Institute of Astronomy, statue of Sir Fred Hoyle in close up