Fredreum

Towarzystwo Dramatyczne Fredreum – najstarszy polski teatr amatorski założony w Przemyślu w 1869. Jest najprawdopodobniej również najstarszym teatrem amatorskim w Europie. Patronem jest od 1912 polski komediopisarz Aleksander Fredro, który pochodził z Ziemi Przemyskiej.

Tablica pamiątkowa w Przemyślu

Historia

Przez pierwszych kilkanaście lat swojego działania grupa borykała się z problemami lokalowymi. Często zmieniała swoją siedzibę, często też przedstawienia wystawiane były w prywatnych domach aktorów-amatorów. W 1885 władze lokalne zgodziły się, aby zabytkowy Zamek Kazimierzowski w Przemyślu został wyremontowany i jego znaczna część została przeistoczona w salę teatralną. Teatr działał nieprzerwanie nawet podczas pierwszej wojny światowej.

II wojna światowa na kilka lat przerwała pracę teatru. Działalność reaktywowano w 1944. W 1947 Teatr otrzymał tytuł "Stałego Niezawodowego Teatru", nadany przez ówczesne Ministerstwo Kultury i Sztuki. Po wojnie Teatr ponownie wrócił do dawnej siedziby - Zamku Kazimierzowskiego - dopiero w 1950. W latach 70. XX w. państwo podjęło trwającą ponad 20 lat odbudowę i renowację Zamku. Teatr został wówczas stamtąd wyeksmitowany, wracając do swojej odrestaurowanej już siedziby dopiero w 1992.

Współcześnie

Obecnie Teatr Fredreum nadal działa. Cykliczną imprezą (16 edycja odbyła się w 2013) organizowaną przez Towarzystwo jest "Przemyska Wiosna Fredrowska". Teatr wystawia komedie A. Fredry, sztuki Marka Rębacza („Atrakcyjny Pozna Panią…”), Rafała Paśko („Gaśnie?”), Grzegorza Krawca ("Więzienie"). W repertuarze grupy znajdują się również bajki – zarówno polskich pisarzy, jak i klasyków – np. "Królowa śniegu" Andersena.

Znane postacie związane z Fredreum

• Kazimierz Brzeziński (1866-1924) – prawnik, działacz społeczny, w Towarzystwie Fredreum jego przewodniczący w latach 1910-1919, także tamtejszy aktor;
• Feliks Gross-Korczyński (1896-1978) – oficer WP, sportowiec, w latach 20. działał społecznie we Fredreum, jako wiceprezes Towarzystwa, reżyser i aktor;
• Leopold Hauser (1844-1908) – prawnik, sędzia, działacz społeczny, zaangażowany we Fredreum jako aktor a także autor sztuk;
• Stefan Hnydziński (1901-1939) – polski aktor filmowy i teatralny, debiutował na deskach Fredreum;
• Józef Kondrat (1902-1974) – polski aktor filmowy i teatralny, debiutował na deskach Fredreum;
• Barbara Kostrzewska (1915-1986) – polska śpiewaczka, reżyser, pedagog, początki jej kariery wiązały się z Fredreum;
• Władysław Królikiewicz (1898-1976) – scenograf, malarz, aktor, piosenkarz, w roku 1931 dla Frederum wykonał pierwszą swoją scenografię, był też przez 5 lat (1931-35) członkiem zarządu Towarzystwa Fredreum;
• Hanna Małkowska (1903-1986) - aktor, reżyser, pedagog, w latach 1944-45 zaangażowana w reaktywowanie po wojnie działalności Towarzystwa;
• Kazimierz Opaliński (1890-1979) – polski aktor, reżyser, debiutował na deskach Fredreum w 1912 r., ze sztukami Fredry związany do końca życia;
• Antoni Talar (1874-1923) – z zawodu nauczyciel polonista, działacz Fredreum, jako jeniec wojenny w czasie pierwszej wojny założyciel polskiego teatru w Kazachstanie ;
• Leonard Tarnawski (1845-1930) – adwokat, działacz patriotyczny, polityk, współuczestniczył w założeniu Towarzystwa Dramatycznego Fredreum, będąc w latach 1882-89 jego prezesem;
• Stanisław Umański (1886-1941) – z zawodu filolog klasyczny, aktor Fredreum, jako jeniec w czasie pierwszej wojny organizator polskich grup teatralnych na Syberii.

Linki zewnętrzne

• Strona Fredreum
• O Antonim Talarze
• O Stanisławie Umańskim
• nagranie wideo sztuki "Dwie blizny" według Aleksandra Fredry, wykonanej przez aktorów Fredreum w Polskim Ośrodku Katolickim w Leeds (Wielka Brytania), 2009