Freeter

Freeter (jap. フリーター furītā) – japońskie określenie młodych ludzi pozostających bez stałego zatrudnienia – Japońskie Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej do grupy „freeter” zalicza ludzi pomiędzy 15. a 34. rokiem życia zatrudnionych czasowo lub na pół etatu, poszukujących pracy czasowej lub na pół etatu oraz bezrobotnych (z wyłączeniem gospodyń domowych i studentów), którzy chcieliby podjąć pracę czasową lub na pół etatu[1].

Nazwa

Słowo „freeter” pochodzi od jap. フリーター furītā, które pojawiło się w latach 80. XX w. Jest ono przykładem tworzenia nowych słów w japońszczyźnie ze słownictwa obcojęzycznego[2].

Powstało z połączenia jap. フリー furī (odpowiednik ang. free „wolny”) lub jap. フリーランサー furīransā (odpowiednik ang. freelancer „wolny strzelec”) oraz jap. アルバイター arubaitā „osoba, która podejmuje pracę dorywczą” (z niem. Arbeiter „pracownik”); jap. アルバイト arubaito (od niem. Arbeit) oznacza „fuchę, chałturę, pracę na boku, pracę na część etatu”[3]. Oba określenia – furīransā i arubaitā – odnoszą się do osób niezwiązanych umową o stałą pracę.

Początkowo terminem tym określano młodych ludzi, którzy rozmyślnie nie podejmowali stałej pracy, pomimo wakatów na rynku[4]. Od 2004 roku grupę młodych ludzi bez wykształcenia (ang. education), pracy (ang. employment) i wyszkolenia zawodowego (ang. training) określa się skrótem NEET z ang. No Education, Employment or Training[2].

Sytuacja na rynku pracy

Japoński Instytut Pracy wyróżnia dwie grupy „freeter”. Pierwsza grupa obejmuje młodych ludzi odrzucających pracę w korporacjach i związany z tym wyścig szczurów – rezygnujących ze stałego zatrudnienia z wyboru, do drugiej grupy należą ci ludzie, którzy nie mogą znaleźć stałej pracy[5] – z powodu szybkiego rozwoju rynku pracy czasowej[2]. Brak stałego zatrudnienia z wyboru był szczególnie popularny wśród absolwentów szkół wyższych w dużych miastach[6]. Liczba „freeter” na japońskim rynku pracy oscyluje wokół 2 milionów – w latach 2002–2005 utrzymywała się powyżej 2 milionów, by spaść do 1,7 miliona w roku 2008, głównie dzięki zmniejszającej się liczbie „freeter” wśród ludzi pomiędzy 15 a 24 rokiem życia[7].

Konsekwencje społeczne i gospodarcze

Konsekwencje społeczne pojawienia się grupy „freeter” to przede wszystkim odłożenie w czasie decyzji o małżeństwie i założeniu rodziny – prace dorywcze są nisko płatne, co nie pozwala młodym na wyprowadzenie się z domu rodzinnego i rozpoczęcie samodzielnego życia[5]. „Freeter” pozostający na utrzymaniu rodziców nazywani są „parasite singles”[2] (w wolnym tłum. pasożytujący kawalerowie/pasożytujące panny) – określenie to zostało wprowadzone w 1999 roku przez japońskiego socjologa Masahiro Yamadę z Tokyo Gakugei University[8].

Wykształcenie się grupy „freeter” niezainteresowanej pracą w korporacjach spowodowało spadek liczby chętnych do odbywania szkoleń w miejscu pracy – pierwszego etapu kariery korporacyjnej, uważanego za podstawę sukcesu firm japońskich[9]. Skutkuje to problemami z tworzeniem puli nowych wysoko wykwalifikowanych pracowników[9]. Ponadto dla niewyszkolonych „freeter” znalezienie później stałego zatrudnienia stało się niemożliwe[10]. „Freeter” postrzegani są jako zagrożenie dla systemu opieki społecznej[10] – brak stałego zatrudnienia wiąże się z nieodprowadzaniem składek na ubezpieczenia społeczne, co z kolei przyczynia się do pogarszania wpływów do budżetu[9].

Przypisy

  1. ↑ The Statistics Bureau, Director-General for Policy Planning of Japan: Q&A Concerning Labour Force Survey in General. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  2. ↑ a b c d Jennifer Ellen Robertson: A companion to the anthropology of Japan. Wiley-Blackwell, 2005, s. 136. ISBN 0-631-22955-8. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  3. ↑ Carl Mosk: Japanese economic development: markets, norms, structures. Routledge, 2007, s. 339. ISBN 0-415-77158-7. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  4. ↑ Florian Coulmas: Population decline and ageing in Japan: the social consequences. Routledge, 2007, s. 133. ISBN 0-415-40125-9. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  5. ↑ a b Carl Mosk: Japanese economic development: markets, norms, structures. Routledge, 2007, s. 340. ISBN 0-415-77158-7. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  6. ↑ Gesine Foljanty-Jost: Juvenile delinquency in Japan: reconsidering the "crisis". BRILL, 2003, s. 83. ISBN 90-04-13253-8. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  7. ↑ Ministry of Health, Labour and Welfare: Annual Health, Labour and Welfare Report 2008–2009: A change of the number of the job-hopping part-timers according to the age-grade. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  8. ↑ Masahiro Yamada: Parasaito Shinguru no Jidai (The Era of Parasite Singles). Tokyo: Chikuma Shobo, 1999. ISBN 4584058184. (jap.).
  9. ↑ a b c Kōichi Hamada, Hiromi Katō: Ageing and the labor market in Japan: problems and policies. Edward Elgar Publishing, 2007, s. xviii. ISBN 1-84542-849-8. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
  10. ↑ a b Katrin Kraus: Work, Education and Employability. Peter Lang, 2008, s. 187. ISBN 3-03911-294-5. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).