Fregaty pancerne typu Preussen

Fregaty pancerne typu Preussen
Kraj budowy	Cesarstwo Niemieckie
Użytkownicy	Kaiserliche Marine
Stocznia	AG Vulcan Stettin Kaiserliche Werft Kiel Kaiserliche Werft Wilhelmshaven
Zbudowane okręty	3
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 6821 t pełna: 7718 t
Długość	96,5 m
Szerokość	16,3 m
Zanurzenie	7,1 m
Napęd	maszyna parowa napędzająca śrubę napędową, żagle
Prędkość	14 węzłów
Załoga	500
Uzbrojenie	4 × 260 mm 2 × 170 mm 10 × 88 mm wyrzutnie torped 350 mm

Fregaty pancerne typu Preussen – niemieckie fregaty pancerne, z których pierwsza weszła do służby w 1876 roku. Zbudowano trzy okręty tego typu, z czego jeden zatonął w wyniku kolizji na Morzu Północnym w 1878 roku. Najdłużej, do 1894 roku, w czynnej służbie pozostawał „Friedrich der Grosse”. Oba okręty do 1919 roku były następnie wykorzystywane jako jednostki pomocnicze, w tym jako składy węgla.

Projekt i budowa

Wstępny projekt okrętów został opracowany w 1868 roku. W 1869 roku do projektu wprowadzono zmiany, polegające na przeniesieniu dział artylerii głównej z centralnej baterii do dwóch wież. Jako pierwszą rozpoczęto budowę „Grosser Kurfürst”^[1].

Kadłub okrętu wykonano głównie z drewna wzmocnionego elementami wykonanymi z metalu. Wręgi i podłużnice wykonane z żelaza tworzyły główną strukturę kadłuba, do której mocowano elementy poszycia i opancerzenia wykonane z drewna tekowego i stali. Opancerzenie stalowe wieży w najgrubszym miejscu dochodziło do 254 mm. Zastosowano 12 przedziałów wodoszczelnych. Kadłub na 60 procentach swojej długości wyposażony był w dno podwójne^[2]. Okręty były napędzane przez wyprodukowane w Niemczech maszyny parowe o mocy 5000 KM, do których pary dostarczały opalane węglem kotły. Maszyna parowa napędzała śrubę okrętową o średnicy 6,6 metra^[2]. Jako pomocniczy zastosowano napęd żaglowy^[1].

W latach 1889-1891 dwa ocalałe okręty poddano przebudowie, w wyniku której dodano nowe uzbrojenie. Zamontowano 10 dział 88 mm z zapasem 2500 pocisków i wyrzutnie torpedowe 350 mm z zapasem 13 torped^[2]. Na „Preussen” wyrzutnie torpedowe znajdowały się w podwodnej części kadłuba, na „Friedrich der Grosse” w nawodnej.

Służba

W 1877 roku „Preussen” został wysłany na Morze Śródziemne, gdzie dołączył do eskadry okrętów zabezpieczających niemieckie interesy w związku z wojną rosyjsko-turecką. W maju 1878 roku trzy okręty tego typu uczestniczyły w manewrach na Morzu Północnym, w ramach eskadry okrętów pancernych. 31 maja biorąca udział w manewrach fregata pancerna „König Wilhelm”, w rejonie kanału La Manche, staranowała i spowodowała zatonięcie fregaty „Grosser Kurfürst” i śmierć 269 członków jej załogi^[3]. „Preussen” pozostawał w służbie do 1891 roku, „Friedrich der Grosse” do 1894 roku. Przez kolejne lata okręty były wykorzystywane do zadań pomocniczych m.in. jako jednostki mieszkalne i składy węgla dla mniejszych okrętów. W 1919 roku okręty sprzedano, a następnie złomowano.

Okręty

Przypisy

Bibliografia

• Erich Gröner: German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press, 1990. ISBN 978-0-87021-790-6.
• Roger Chesneau: Conway's All the World's Fighting Ships, 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5.
• Lawrence Sondhaus: Naval Warfare, 1815-1914. London: Routledge, 2001. ISBN 978-0-415-21478-0.