Friedrich Albert Lange

Friedrich Albert Lange

Friedrich Albert Lange (ur. 28 września 1828 w Solingen, zm. 21 listopada 1875 w Marburgu) – niemiecki filozof, teolog, pedagog i ekonomista; przedstawiciel szkoły neokantyzmu fizjologicznego.

W swoim dziele pochodzącym z 1866 roku, Historia materializmu i krytyka jego znaczenia (niem. Geschichte des Materialismus und Kritik seiner Bedeutung in der Gegenwart), podjął próbę pokazania rozwoju stanowiska materialistycznego. W opozycji do tego poglądu twierdził, że myślenia nie da się zredukować do fizjologii. Argumentował, że wraz z rozwojem filozofii i nauki dochodzimy do różnych ustaleń, pomimo iż podstawy fizjologiczne są wciąż takie same. W związku z tym należy zająć się raczej badaniem struktury umysłu. Opis procesu ludzkiego poznania powtarza za Kantem.

W filozofii, zdaniem Langego, chodzi o to, aby ustalić kategorię oceny intersubiektywności poznania. Należy odejść od badań obiektywnych. Kantowskie pojęcie rzeczy samej w sobie jest pozbawione znaczenia, bowiem nie mamy w umyśle podstaw do oceny jej istnienia bądź nieistnienia. Powstało więc pytanie o to, jak należy rozumieć aprioryczne formy naoczności. Zdaniem Langego, aprioryzm to nic więcej, aniżeli odmiana psychologizmu.

O strukturze umysłu decydują, zdaniem Langego, formy fizjologiczne, czyli formy ujmowania danych zewnętrznych.

Dzieła

• Über den Zusammenhang der Erziehungssysteme mit den herrschenden Weltanschauungen verschiedener Zeitalter. (1855)
• Die Stellung der Schule zum öffentlichen Leben. Festrede, gehalten bei der Schulfeier des Geburtstages seiner Majestät des Königs den 22. März, Duisburg. (1862)
• Die Leibesübungen. Eine Darstellung des Werdens und Wesens der Turnkunst in ihrer pädagogischen und culturhistorischen Bedeutung. Erweiterter Abdruck aus der Enzyklopädie des gesamten Erziehungs- und Bildungswesens (1863)
• Die Arbeiterfrage in ihrer Bedeutung für Gegenwart und Zukunft (1865)
• Geschichte des Materialismus und Kritik seiner Bedeutung in der Gegenwart ("Historia materializmu i krytyka jego znaczenia dla teraźniejszości") (1866)

Linki zewnętrzne

• Friedrich Albert Lange – dzieła w bibliotece Polona