Friedrich von Redern

Friedrich von Redern

Data urodzenia	nieznana
Data i miejsce śmierci	8 marca 1564 Wrocław
Ojciec	Christoph von Redern
Żona	Salome von Schönaich

Friedrich von Redern (także: von Rödern, forma spolszczona: Fryderyk Redern, zm. 8 marca 1564 we Wrocławiu) – szlachcic z rodu Redernów, pierwszy przewodniczący Kamery Śląskiej, jeden z najważniejszych ministrów króla Ferdynanda I na Śląsku^[1]. Redern wspierał reformację, choć sam był szwenkfeldystą^[2]. Pieczętował się ośmioszprychowym kołem na błękitnym polu^[3].

Fryderyk Redern pochodził ze starego śląskiego rodu szlacheckiego Redernów, był synem Christopha von Redern. W 1539 Fryderyk poślubił Salome, córkę Georga von Schönaich. W 1540 z tego małżeństwa urodziło się pierwsze z ośmiorga dzieci^[1]. W 1541 Fryderyk wraz z braćmi odziedziczyli majątki w Wyszonowicach po bezdzietnym wuju od strony ojca. Później dokupił inne posiadłości (między innymi Muchowiec). Kierował też zamkiem Grodziec.

Prawdopodobnie dobra opinia o Redernach jako wprawnych gospodarzach ziemskich i oparta na niej rekomendacja biskupa wrocławskiego Baltazara skłoniły króla Ferdynanda do mianowania Fryderyka komisarzem księstwa opolskiego^[1]. Najwidoczniej dostrzeżono także inne talenty u Rederna, gdyż w roku 1552 sprawował już nie tylko pieczę nad królewskimi dochodami księstwa opolskiego i raciborskiego, ale także został wysłany przez króla z misją dyplomatyczną do królowej Izabeli Jagiellonki, której przedstawił dochody obu księstw śląskich w tak korzystnym świetle, że, ku wielkiej radości Ferdynanda, zgodziła się wymienić te śląskie ziemie na jej dziedzictwo siedmiogrodzkie^[1]. Jagiellonka po namyśle jednak zdanie zmieniła, więc Redern otrzymawszy nowe instrukcje ruszył do niej w 1553 i przedstawił nowe rachunki. Mimo iż cała transakcja miała swoje słabe strony, to była korzystna dla króla Ferdynanda, który sowicie wynagrodził Rederna za jego wkład w negocjacje^[1]. W ten sposób Fryderyk Redern w 1554 stał się posiadaczem kolejnych śląskich miast – Toszka i Pyskowic wraz z ich wyderkaufem przynoszącym całkiem sporą sumę^[1].

Król Ferdynand I cały czas planował utworzenie nowego stanowiska realizującego jego interesy fiskalne we wszystkich częściach Śląska, ponieważ od śmierci króla Węgier Macieja Korwina w 1490 roku Śląsk znalazł się pod rządami państwa stanowego, na którego czele stał gubernator wybierany spośród książąt śląskich. Jasnym było, że w tej sytuacji partykularne interesy finansowe Ferdynanda nie były odpowiednio chronione, zwłaszcza przy jego ciągłych kłopotach finansowych^[1]. Powierzając zwierzchnictwo nad prowincją osobie wskazanej przez biskupów wrocławskich, oczekiwał w zamian wdzięczności za wsparcie, jakiego udzielił im suweren^[1]. Lecz biskup Baltazar zawiódł oczekiwania króla, zwłaszcza kiedy w 1553 roku nie przeszkodził książętom i innym stanom, którzy stosując wątpliwe metody obrachunkowe pomniejszyli wartości rocznej sumy przyznawanej królowi o prawie jedną trzecią^[1]. Wówczas król szybko postanowił powierzyć jego interesy specjalnemu urzędnikowi^[1]. Fryderyk Redern został wysłany na Śląsk jako Witztum z roczną pensją 700 talarów, któremu przyznano zarówno mieszkanie, jak i oficjalną siedzibę w dawnym zamku królewskim we Wrocławiu (na miejscu którego później wybudowano uniwersytet)^[1]. Redern doskonale wiedział, w jakim celu został tam wysłany, więc bezceremonialnie rozpoczął pracę nad odzyskaniem królewskich regaliów, nawet tam, gdzie z biegiem lat wpływy króla mocno osłabły, przywracał je dla króla i po cichu przekształcał lenna w alody^[1]. W wielu miejscowościach podawał w wątpliwość zmienione tam w dobrej wierze prawa, kwestionował je i żądał potwierdzenia ich w dokumentach, z drugiej strony równie często używał praw, które dawno już wyszły z użycia. Z takich praktyk niewykluczone były nawet tak potężne i samodzielne miasta jak Wrocław, które do tej pory mogły sobie pozwolić na pewne przywileje i tradycyjne rozumienie prawa, zwłaszcza handlowe i celne^[4]. Włodarze miast wrogo spoglądali na autora tych wszystkich innowacji, podczas gdy on władczo i wyzywająco odmawiał królewskiej ochrony wszelkim kontrpomysłom. Wydawało się, że wracają czasy niesławnego Georga von Steina(niem.) pod rządami króla Macieja Korwina^[1].

(c) Daniel Baránek, CC BY-SA 3.0

Zamek Frýdlant, którego właścicielem od 1558 roku stał się Fryderyk Redern

Król Ferdynand był bardzo zadowolony z działalności swojego Witztuma i w 1557 po konsultacjach ze swoim synem arcyksięciem Ferdynandem postanowił rozbudować urząd, który piastował Redern do rangi realnej władzy i powołać specjalną Kamerę Śląską obok Kamery Czeskiej^[1]. Izbę taką utworzono już w 1558 roku z Fryderykiem Redernem na czele^[1].

Za zaangażowanie Rederna król Ferdynand w 1558 przekazał mu za sumę 40 tys. talarów dobra podlegające pod Frýdlant razem z miastami Zawidów w Górnych Łużycach i Liberec w Czechach pozostawione po bezpotomnej śmierci przez Bibersteina^[5]. Natychmiast po objęciu władzy w tych posiadłościach zmienił zgodnie z maksymą „cuius regio, eius religio“ wszystkie kościoły na kościoły protestanckie. Tylko mariański kościół pielgrzymkowy w Hejnicach nie mógł być przemieniony ze względu na liczne pielgrzymki z okolicznych katolickich miejscowości. Został więc zamknięty. Pomimo tego, wraz z przyjściem Redernów rozpoczął się okres rozkwitu gospodarczego, rzemiosł, a przede wszystkim płóciennictwa, założonych zostało kilka wsi^[6]. Po bitwie pod Białą Górą jego wnuka ogłoszono zdrajcą majestatu, a wszystkie te posiadłości zostały skonfiskowane i odebrane^[6][7].

Fryderyk Redern zmarł śmiercią nagłą 8 marca 1564 roku na zamku królewskim we Wrocławiu^[1].

Przypisy