Front Wołyński

Front Wołyński
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

30 marca 1919 (I)
27 lipca 1919 (II)

Rozformowanie

2 czerwca 1919 (I)
23 marca 1920 (II)

Dowódcy
Pierwszy

gen. por. Aleksander Karnicki

Ostatni

gen. ppor. Antoni Listowski

Działania zbrojne
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Dyslokacja

Zamość (I, sztab)
Łuck (II, sztab)

Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Podległość

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego

Front Wołyńskizwiązek operacyjny Wojska Polskiego utworzony w trakcie wojny polsko-ukraińskiej rozkazem Wodza Naczelnego gen. Józefa Piłsudskiego z 30 marca 1919. Rozwiązany 2 czerwca, reaktywowany 27 lipca.

Historia

Działania polskie na Wołyniu stanowiły przedłużenie działań na froncie wschodniogalicyjskim, a zatem były mniej ważne. Podejmowała je dwutysięczna grupa Chełm pod dowództwem gen. ppor. Majewskiego, zastąpionego przez gen. ppor. Śmigłego. Początkowo miała bronić linii Bugu, lecz potem podjęła ofensywę i 24 stycznia 1919 zdobyły Włodzimierz Wołyński a 3 lutego Kowel. Następne działania przeciwko wciąż wzmacnianemu przeciwnikowi podjął ppłk. Leopold Lis-Kula, którego grupa taktyczna w dniach 1–2 marca, 5–6 marca i 7 marca uderzyła na Ukraińców, pokonując ich, lecz sam podpułkownik poległ podczas ostatniego natarcia. Wówczas dowództwo polskie postanowiło zespolić grupy Chełm i Bug w nowy związek operacyjny. Rozkazem NDWP z 30 marca 1919 powołano dowództwo Frontu Wołyńskiiego. Dowódcą frontu został gen. Aleksander Karnicki[1].

Operacja małopolsko-wołyńska

Mimo reorganizacji działania wojsk polskich na terenie Wołynia straciły rozmach. Wiązało się to większym zaangażowaniem WP na terenie wschodniej Galicji oraz ACzURL w walce z bolszewikami. W związku z tym do 14 maja stały one na pozycjach: Maniewicze-Włodzimierz Wołyński-Rawa Ruska, kiedy to miały wziąć udział w rozstrzygającej operacji małopolsko-wołyńskiej, pod dowództwem gen. por. Józefa Hallera. Grupa gen. Babiańskiego miała prowadzić działania osłonowe na Łuck i Styr, a następnie na linii Równe-Sarny, a płk Minkiewicza wesprzeć uderzenia na Buczacz i Krasne.

Jednak na skutek komplikacji związanych z użyciem jednostek armii generała Hallera postanowiono 1 DSP przerzucić na strefę między Łuckiem a Galicją, lecz nie zdążono i oddziały gen. Babiańskiego ruszyły na wyznaczone cele, zdobywając w końcu maja przyczółek w Łucku nad Styrem. Została wtedy też wsparta siłami 3 DPLeg. i I BP (z b. Armii Polskiej we Francji) i z początkiem czerwca zespolona z ND Wschód we Front Galicyjsko-Wołyński.

Reaktywacja

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[2]

W związku z przygotowaniami do podjęcia ofensywy na Wołyniu, 23 lipca 1919 Front Galicyjsko-Wołyński został podzielony na dwa samodzielne fronty: Galicyjski gen. Wacława Iwaszkiewicza i Wołyński gen. Antoniego Listowskiego[1]. Już 8 sierpnia z Brodów 4 DP uderzyła na Krzemieniec i Dubno 9 sierpnia zdobywając je. Wtedy 1 DSP po walkch pod Klewaniem i Równem w nocy z 12 na 13 sierpnia zdobyła twierdzę w tym mieście. W tym czasie grupa Zygadłowicza zajęła Sarny. Do 16 sierpnia siły Frontu osiągnęły linię Ostróg-Horyń-Tuczyn-Bereźno-Klesów-Słucz i nawiązały kontakt z 9 DP. Następnie IV BJ zdobyła Rokitno, po czym nastąpił czasowy zastój w działaniach wojennych. W tym czasie w październiku naprzeciwko wojsk Listowskiego stanęła biała armia Denikina, niedługo potem wyparta przez bolszewików, w grudniu wysunięto forpoczty nad Słucz.

7 marca 1920 został wydany rozkaz o likwidacji dowództw frontów. Józef Piłsudski nakazał, aby z dniem 1 kwietnia 1920 wszystkie dowództwa frontu zostały skasowane, a w oparciu o ich dowództwa powstały dowództwa armii. Na mocy tego rozkazu dotychczasowe dowództwo Frontu Podolskiego zostało przekształcone w dowództwo 2 Armii[1] pozostającej pod dowództwem gen. ppor. Listowskiego.

Organizacja armii

Początkowy skład:

Front liczył 18 tysięcy oficerów i żołnierzy (marzec/czerwiec 1919).

20 stycznia 1920 roku

Obsada personalna dowództwa

Dowódcy armii
Oficerowie
  • szef sztabu – ppłk SG Marian Przewłocki (III 1919 – III 1920)
  • szef łączności frontu – kpt. Zygmunt Grudziński
  • szef telegrafii frontu – por. Roman Szczerbowski

Przypisy

Bibliografia

  • Tadeusz Wawrzyński. Dowództwa frontów 1919-1920. „Biuletyn Centralnego Archiwum Wojskowego 20/1997”. 
  • Juliusz S. Tym: Naczelny wódz w kampaniach wojennych 1919–1920 oraz 1939–1945. W: Tomasz Kośmider (red.): Naczelny dowódca sił zbrojnych w systemie obronnym państwa polskiego. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-329-2.
  • Mieczysław Wrzosek: Wojny o granice Polski Odrodzonej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1992. ISBN 83-214-0752-8.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
A.Przybylski - Szkic nr 13.jpg
Listopad - grudzień 1919 r. Adam Przybylski, Wojna Polska 1918 ― 1921; Szkic Nr 13.