Fruczak trutniowiec

Fruczak trutniowiec
	Hemaris tityus
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	motyle
Rodzina	zawisakowate
Rodzaj	Hemaris
Gatunek	fruczak trutniowiec
Synonimy
	Sphinx tityus Linnaeus, 1758; Sphinx musca Retzius, 1783; Sphinx bombyliformis Linnaeus, 1758; Macroglossa scabiosae Zeller, 1869; Macroglossa knautiae Zeller, 1869;
	Sphinx tityus Linnaeus, 1758; Sphinx musca Retzius, 1783; Sphinx bombyliformis Linnaeus, 1758; Macroglossa scabiosae Zeller, 1869; Macroglossa knautiae Zeller, 1869;
Podgatunki
	Hemaris tityus reducta Closs, 1917; Hemaris tityus karaugomica Wojtusiak & Niesiolowski, 1946; Hemaris tityus flavescens Cockayne, 1953; Haemorrhagia tityus ferrugineus Stephan, 1924;
	Hemaris tityus reducta Closs, 1917; Hemaris tityus karaugomica Wojtusiak & Niesiolowski, 1946; Hemaris tityus flavescens Cockayne, 1953; Haemorrhagia tityus ferrugineus Stephan, 1924;

Fruczak trutniowiec (Hemaris tityus) – gatunek motyla z rodziny zawisakowatych (Sphingidae). Ten motyl, systematycznie przyporządkowany do motyli nocnych, lata w ciągu dnia.

Rozmieszczenie geograficzne

Zachodnia i środkowa część Palearktyki^[1]. W Polsce podawany już na początku XX wieku^[2], znany niemal z całego kraju^[3]^[4]^[5].

Cechy

Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi ok. 38–42 mm. Zachowaniem przypomina kolibra, ponieważ spija nektar z kielicha kwiatów za pomocą ssawki, unosząc się w powietrzu, czasem siedzi na roślinie łudząco przypominając trzmiela. Głowa, tułów i odwłok tworzą krępe ciało pokryte włoskami. Odwłok u nasady oliwkowozółty, z ciemnobrunatną lub czarną przepaską w środku, zaś w tylnej części jest rudy^[1]. Skrzydła przezroczyste z widocznymi czarnymi żyłkami i czarną wąską obwódką przy zewnętrznym brzegu^[1].

Hemaris tityus ♂
Hemaris tityus ♂ △
Hemaris tityus ♀
Hemaris tityus ♀ △

Środowisko

Habitat tego niewielkiego zawisaka to nawapienne murawy kserotermiczne^[6], śródleśne łąki, polany, ugory, przydroża^[1], przytorza a nawet ogródki przydomowe.

Pojaw stadiów i rośliny żywicielskie

Dorosłe osobniki (imagines) spotykane są od pierwszej dekady maja do pierwszej dekady lipca, czasem bywa druga generacja od prawie końca lipca do drugiej dekady sierpnia^[1]. Larwy (gąsienice), przeważnie na roślinach żywicielskich, obserwuje się w czerwcu do września^[7].

Gąsienica żeruje na driakwi gołębiej (Scabiosa columbaria), świerzbnicy leśnej (Knautia sylvatica)^[1]^[7], świerzbnicy polnej (Knautia arvensis)^[1], świerzbnicy (Knautia drymeia)^[7], a także na czarcikęsie łąkowym (Succisa pratensis)^[7]^[4]. Za roślinę żywicielską podaje się też szczeć sukienniczą^[7] oraz przytulię właściwą (Galium verum) i wiciokrzew pospolity (Lonicera xylosteum)^[4].

Zobacz też

Zawisakowate Polski

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jarosław Buszko: Atlas motyli Polski. Część II. Prządki, zawisaki, niedźwiedziówki. Warszawa: Image, 1997, s. 122-123. ISBN 83-85461-43-4.
↑ Jan Romaniszyn, Fryderyk Schille: Fauna Motyli Polski I. Prace monograficzne Komisyi Fizyograficznej. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1929, s. 193-194.
↑ Jarosław Buszko, Janusz Nowacki: The Lepidoptera of Poland – A distributional checklist. Polish Entomological Monographs Vol. I. Poznań – Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000, s. 86. ISBN 83-88518-03-8.
↑ ^a ^b ^c Krzysztof Jonko: Hemaris tityus (Linnaeus, 1758) w: Motyle Europy. [dostęp 2011-11-28]. (pol.).
↑ Zawisaki Polski. Baza Danych. Fruczak trutniowiec Hemaris tityus (L.). [dostęp 2011-11-28]. (pol.).
↑ Marcin Kutera: Ochrona fauny w: Andrzej Czylok, Marcin Kutera, Marceli Ślusarczyk, Andrzej Tyc, Jan, Maciej Waga Skały Kroczyckie i Podlesickie. Ochrona bioróżnorodności krajobrazu.. Zawiercie, Sosnowiec: TMZZ, ZPKWŚ, Sołectwo Podlesice, Wydział Nauk o Ziemi – Uniwersytet Śląski, 2009, s. 6-7. ISBN 978-83-928364-07.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Vladimír Bělín: Nočni Motýli České a Slovenské republiky / Nachtfalter der Tschechischen und Slowakischen Republik. Zlín: Kabourek, 2003, s. 101, tablica 15. ISBN 80-86447-02-2.

[buszko2-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jarosław Buszko: Atlas motyli Polski. Część II. Prządki, zawisaki, niedźwiedziówki. Warszawa: Image, 1997, s. 122-123. ISBN 83-85461-43-4.

[romaniszynschille-2] Jan Romaniszyn, Fryderyk Schille: Fauna Motyli Polski I. Prace monograficzne Komisyi Fizyograficznej. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1929, s. 193-194.

[buszkonowacki2000-3] Jarosław Buszko, Janusz Nowacki: The Lepidoptera of Poland – A distributional checklist. Polish Entomological Monographs Vol. I. Poznań – Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000, s. 86. ISBN 83-88518-03-8.

[jonkotityus-4] Krzysztof Jonko: Hemaris tityus (Linnaeus, 1758) w: Motyle Europy. [dostęp 2011-11-28]. (pol.).

[bazazawisakipltityus-5] Zawisaki Polski. Baza Danych. Fruczak trutniowiec Hemaris tityus (L.). [dostęp 2011-11-28]. (pol.).

[kutera2009-6] Marcin Kutera: Ochrona fauny w: Andrzej Czylok, Marcin Kutera, Marceli Ślusarczyk, Andrzej Tyc, Jan, Maciej Waga Skały Kroczyckie i Podlesickie. Ochrona bioróżnorodności krajobrazu.. Zawiercie, Sosnowiec: TMZZ, ZPKWŚ, Sołectwo Podlesice, Wydział Nauk o Ziemi – Uniwersytet Śląski, 2009, s. 6-7. ISBN 978-83-928364-07.

[Belin2-7] Vladimír Bělín: Nočni Motýli České a Slovenské republiky / Nachtfalter der Tschechischen und Slowakischen Republik. Zlín: Kabourek, 2003, s. 101, tablica 15. ISBN 80-86447-02-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne