Fryderyk Koziarz

Fryderyk Koziarz

Data i miejsce urodzenia	5 marca 1899 Pittsburgh
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1977 Gliwice
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Odznaczenia

Fryderyk Koziarz (ur. 5 marca 1899 w Pittsburghu, zm. 16 czerwca 1977 w Gliwicach) – instruktor harcerski, podharcmistrz, komendant Hufca Męskiego Związku Harcerstwa Polskiego w Łukowie, drużynowy II Męskiej Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego, nauczyciel wychowania fizycznego, śpiewu i geografii.

Życiorys

Wykształcenie

Skończył szkołę ludową w Sokołowie Małopolskim. Uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie, tam też zdał maturę. W roku szkolnym 1924/25 skończył Wyższy Kurs Nauczycielski z wychowania fizycznego w Poznaniu.

Działalność społeczna

Uczestniczył w walkach polsko-ukraińskich w 1918 r., zmobilizowano go do Armii „Łódź” w czasie wojny obronnej 1939 r. i po klęsce uwięziono w stalagu jako jeńca wojennego. Już jako nauczyciel angażował się w pracę różnorodnych organizacji społecznych: stowarzyszeń sportowych, związków zawodowych, prasy lokalnej. Działał w Związku Nauczycielstwa Polskiego. Z jego inicjatywy został wzniesiony na łukowskim cmentarzu pomnik harcerzy – bohaterów II wojny światowej.

Praca

Z zawodu był nauczycielem – przede wszystkim uczył wychowania fizycznego, ale prowadził również lekcje śpiewu, geografii. W 1918 r. rozpoczął pracę w szkole w Nienadówce (pow. Kolbuszowa). Potem piastował wiele posad: w Jędrzejowie, Nowej Kolonii Dalechowy (pow. Jędrzejów), Szereszowie (pow. Prużany – obecnie Białoruś), Holszanach (pow. Oszmiana – obecnie Białoruś) i w samej Oszmianie. W roku 1927 z Oszmiany przybył do Łukowa, gdzie otrzymał posadę nauczyciela wychowania fizycznego, geografii i śpiewu w Szkole Powszechnej nr 3 im. Józefa Piłsudskiego, pracował tam do 1939 roku. Nauczał również w Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w latach 1944 – 45 oraz w Liceum Pedagogicznym w Gliwicach. Przede wszystkim uczył wychowania fizycznego, ale prowadził również lekcje śpiewu, geografii.

Działalność harcerska

Związek Harcerstwa Polskiego Koziarz poznał jako nauczyciel w Oszmianie. W 1927 r. objął funkcję drużynowego II Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego działającej przy Szkole Powszechnej nr 3 w Łukowie. Od 1928 r. był komendantem Hufca Męskiego ZHP w Łukowie. Już rok później Hufiec Łuków został włączony w skład Chorągwi Lubelskiej, powstały też nowe drużyny nie tylko w Łukowie, ale też w Stoczku Łukowskim, Trzebieszowie, Okrzei, Białobrzegach, Zastawiu, Kocku. W „Gazecie Powiatu Łukowskiego” Koziarz napisał o harcerstwie, że „wychowuje do czynu przez czyn, skierowuje instynkty i upodobania młodzieży w kierunku zajęć kształtujących dobre nałogi i szlachetne uczucia”. Kiedy został komendantem i drużynowym w Łukowie, pojawiło się wiele nowych form aktywności. Łukowscy harcerze wzięli wtedy udział w II Zlocie Narodowym w Poznaniu w 1928 r., Zlocie Jubileuszowym w Spale w 1935 r., samodzielnych obozach pod namiotami, organizowanych od 1933 r. między innymi w Turce nad Stryjem, Barcicach nad Popradem, Skolem nad Oporem, Przywiązkach nad Jez. Białym, Stoczku Łukowskim. Organizowano też dużo wycieczek na terenie powiatu: do Turzych Rogów, Aleksandrowa, Jezior, Gręzówki, bagna Jaty. Koziarz o znaczeniu aktywnego wypoczynku mówił: „Na wycieczkach drużyny zapoznają się wzajemnie i przeżywają wspólnie kilka godzin w atmosferze harcerskiej. Ileż to radości, humoru, pomysłów cechuje brać harcerską na takiej wycieczce, a jakie apetyty!”.

Opuszczenie Łukowa

Tablica poświęcona harcerzom w kościele w Gręzówce

Pomnik harcerzy na cmentarzu św. Rocha w Łukowie

Od 1945 r. z Łukowa przeniósł się do Gliwic, był nauczycielem wychowania fizycznego, działał w Miejskim Klubie Sportowym Gliwice. Zanim wyprowadził się do Gliwic, zapisał w kronice: „Po 18 latach pracy harcerskiej na terenie m. Łukowa i powiatu opuszczam tak mi znane i drogie strony Podlasia (…). Tyle miłych chwil spędziłem z Wami wśród pracy nad urobieniem Waszych charakterów, byłem zawsze dla Was najpierw druhem, a dopiero następnie nauczycielem. Dziś kiedy opuszczam Wasz Gród wynoszę najpiękniejsze wspomnienie, że spełniliście sumiennie swoje obowiązki wobec Ojczyzny tak wykrwawionej w latach 1939–45”. Koziarz rzeczywiście często przyjeżdżał z rodziną do miasta, kontaktował się ze swoimi wychowankami. Z jego inicjatywy w kościele w Gręzówce odsłonięta została tablica ku czci łukowskich harcerzy w 1975 r., a w 1976 r. na cmentarzu św. Rocha w Łukowie stanął pomnik poświęcony druhnom i druhom, którzy zginęli za Ojczyznę w czasie II wojny światowej. Kiedy Koziarz umarł, na tym symbolicznym grobowcu pojawiło się zdjęcie i krótka informacja o jego życiu z adnotacją: „Sercem pozostał przy swoich druhach…".

Rodzina

Jego żoną była Jadwiga z Sinickich, miał troje dzieci: Zbigniewa, Grażynę i Halinę.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrny Krzyż Zasługi (28 czerwca 1928)^[1]

Przypisy

Bibliografia

• Kronika II Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego.
• Rękopis pamiętnika Fryderyka Koziarza.
• Koziarz Fryderyk, Nasi Harcerze na II Narodowym Zlocie Harcerskim, [w:] „Gazeta Powiatu Łukowskiego” 1929 nr 9.
• Koziarz Fryderyk, Z życia Hufca Harcerskiego, [w:] „Gazeta Powiatu Łukowskiego” 1930 nr 6.
• Dziesięciolecie I. Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Adama Mickiewicza, II. Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego, Łuków 1931.
• Grafik Ryszard, Harcerstwo łukowskie w latach 1912–1949, Łuków 1991.
• Mojski Michał Bartosz,Krajka prawdziwego bohatera [w:] Czas Bohaterów, Warszawa 2006.
• Mojski Michał Bartosz, Gawęda o druhu Fryderyku Koziarzu, [w:] „Nowa Gazeta Łukowska” 2009 nr 6.
• Uchwała Nr VII/49/2011 Rady Miasta Łuków z dnia 31 marca 2011 roku w sprawie nadania nazwy rondu na terenie miasta Łuków (Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 2011 nr 61, poz. 1233).
• Mojski Michał Bartosz, Fryderyk Koziarz - instruktor harcerski, nauczyciel, społecznik, [w:] Januszewska-Jurkiewicz Jolanta, Recław Damian (red.), Z dziejów harcerstwa w Gliwicach, Gliwice 2012.