PlWiki > Fryderyk V Oldenburg

Fryderyk V Oldenburg


król Danii i Norwegii
Okres	od 1746 do 13 stycznia 1766
Dane biograficzne
Dynastia	Oldenburgowie
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1723 Kopenhaga
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1766 Kopenhaga

Ojciec	Chrystian VI Oldenburg
Matka	Zofia Magdalena

Żona	1. Ludwika Hanowerska, 2. Juliana Maria brunszwicka
Dzieci	z Ludwiką: Chrystian (ur. 1745), Zofia Magdalena, Wilhelmina Karolina, Chrystian VII (ur. 1749), Luiza; z Julianą: Fryderyk
Odznaczenia

Fryderyk V (ur. 31 marca 1723 w Kopenhadze zm. 13 stycznia 1766 tamże)^[1] – król Danii i Norwegii w latach 1746–1766.

Fryderyk V zapamiętany został jako kobieciarz nie stroniący od trunków. Król zainteresowany był głównie reformowaniem nauki i kultury według haseł Oświecenia, założył Królewską Duńską Akademię Sztuk (Det Kongelige Danske Kunstakademi) w Kopenhadze, a władzę nad krajem oddał w ręce ministrów pochodzenia niemieckiego; Adama Moltkego i Johana Bernstorffa, co tworzyło nieco paradoksalną sytuację w monarchii absolutnej, jaką była wówczas Dania. Wybór ministrów okazał się trafny; nie nadużywali swojej pozycji i działali dla dobra kraju.

Po przedwczesnej śmierci 42-letniego króla proces przyjmowania idei oświeceniowych w Danii został zatrzymany.

Miał dwie żony. Pierwszą, Ludwikę Hanowerską (1724-1751), poślubił w 1743 i mieli pięcioro dzieci:

Chrystiana (1745–1747),
Zofię Magdalenę (1746–1813), królową Szwecji przez małżeństwo z Gustawem III,
Wilhelminę Karolinę (1747–1820), landgrafinię Hesji-Kassel przez małżeństwo z Wilhelmem,
Chrystiana VII (1749–1808), męża Karoliny Matyldy Hanowerskiej,
Luizę (1750–1831), księżnę Hesji przez małżeństwo z Karolem.

Po śmierci pierwszej żony w 1752 poślubił Julianę Marię brunszwicką (1729–1796). Mieli wspólnie jednego syna, Fryderyka (1753–1805).

Był suwerenem i posiadaczem duńskich orderów Danebroga, Słonia i Wierności oraz odznaczonym szwedzkim Orderem Serafinów^[2].

Przypisy

↑ gravsted.dk Fredrik 5 (duń.). [dostęp 2009-12-08].
↑ Jan René Westh: Ordenen de l’Union Parfaite 1732–1770. Kopenhaga: Ordenshistorisk Forslag, 2003, s. 38. ISBN 87-987132-1-3. (duń.)

Władcy Danii

Królestwo Danii

Skjoldungowie	Gorm Stary (?–958) Harald I Sinozęby (958–987) Swen I Widłobrody (987–1014) Harald II (1014–1018) Kanut II Wielki (1018–1035) Kanut III (Hardekanut) (1035–1042)
Ynglingowie	Magnus Dobry (1042–1047)
Estrydsenidzi	Swen II Estrydsen (1047–1076) Harald III Hein (1076–1080) Kanut IV Święty (1080–1086) Olaf I Głód (1086–1095) Eryk I Zawsze Dobry (1095–1103) Mikołaj Stary (1103–1134) Eryk II Pamiętny (1134–1137) Eryk III Jagnię (1137–1146) Swen III Grade (1146–1157) Kanut V (1146–1157) Waldemar I Wielki (1146–1182) Kanut VI (1182–1202) Waldemar II Zwycięski (1202–1241) Waldemar Młodszy (1215–1231) Eryk IV Denar od pługa (1241–1250) Abel (1250–1252) Krzysztof I (1252–1259) Eryk V Glipping (1259–1286) Eryk VI Menved (1286–1319) Krzysztof II (1319–1326) Eryk (1321–1332) Waldemar III (1326–1329) Krzysztof II (1329–1332) Eryk (1329–1332) bezkrólewie (1332–1340) Waldemar IV Atterdag (1340–1375)
Folkungowie	Olaf II (1375–1387)
Estrydsenidzi	Małgorzata I (1375–1387) Małgorzata I (1387–1412)

Unia kalmarska

Gryfici	Eryk VII Pomorski (1396–1439)
Wittelsbachowie	Krzysztof III Bawarski (1440–1448)
Oldenburgowie	Chrystian I (1448–1481) Jan (1481–1513) Chrystian II (1513–1523) Fryderyk I (1523)

Królestwo
Danii i Norwegii

Oldenburgowie	Fryderyk I (1523–1533) bezkrólewie (1533–1534) Chrystian III (1534–1559) Fryderyk II (1559–1588) Chrystian IV (1588–1648) Fryderyk III (1648–1670) Chrystian V (1670–1699) Fryderyk IV (1699–1730) Chrystian VI (1730–1746) Fryderyk V (1746–1766) Chrystian VII (1766–1808) Fryderyk VI (1808–1814)

Królestwo Danii

Oldenburgowie	Fryderyk VI (1814–1839) Chrystian VIII (1839–1848) Fryderyk VII (1848–1863)
Glücksburgowie	Chrystian IX (1863–1906) Fryderyk VIII (1906–1912) Chrystian X (1912–1947) Fryderyk IX (1947–1972) Małgorzata II (od 1972)

Władcy Islandii

Islandia
jako część
Królestwa Norwegii

Ród króla Sverrego	Haakon IV Stary (1262–1263) i Gissur Þorvaldsson (1258–1268, jarl Islandii) Magnus VI Prawodawca (1263–1280) i Gissur Þorvaldsson (1258–1268, jarl Islandii) Eryk II Wróg Księży (1280–1299) Haakon V Długonogi (1299–1319)
Folkungowie	Magnus VII Eriksson (1319–1343) Haakon VI Magnusson (1343–1380) Olaf IV (1380–1387)
Wittelsbachowie	Małgorzata (1387–1412) Eryk III Pomorski (1412–1442) Krzysztof Bawarski (1442–1448)
Dynastia Bonde	Karol I Knutsson Bonde (1449–1450)
Oldenburgowie	Chrystian I (1450–1481) bezkrólewie (1481–1483) Jan (1481–1513) Chrystian II (1513–1523) Fryderyk I (1523–1533) bezkrólewie (1533–1534) Chrystian III (1534–1559) Fryderyk II (1559–1588) Chrystian IV (1588–1648) Fryderyk III (1648–1670) Chrystian V (1670–1699) Fryderyk IV (1699–1730) Chrystian VI (1730–1746) Fryderyk V (1746–1766) Chrystian VII (1766–1808) Fryderyk VI (1808–1815)

Islandia
jako część
Królestwa Danii

Oldenburgowie	Fryderyk VI (1815–1839) Chrystian VIII (1839–1848) Fryderyk VII (1848–1863) Chrystian IX (1863–1906) Fryderyk VIII (1906–1912) Chrystian X (1912–1918)

Królestwo Islandii

Oldenburgowie	Chrystian X (1918–1944) Sveinn Björnsson (1944, regent)

1944 - zniesienie monarchii, proklamowanie Republiki Islandii

Władcy Norwegii

Władcy legendarni

Ynglingowie	Halfdan I Biały (640–700) Eystein Halfdansson (700–730) Halfdan II Łagodny (730–784) Gudrød Myśliwy (784–821) Olaf (821–840) Halfdan III Czarny (840–860)

Królestwo Norwegii

Ynglingowie	Harald I Pięknowłosy (872–930) Eryk I Krwawy Topór (930–935) Haakon I Dobry (935–961) Harald II Szara Opończa (961–976)
Skjoldungowie	Harald Sinozęby (961–987) Swen Widłobrody (987–995) Haakon Sigurdsson (970/975–995)
Ynglingowie	Olaf I Tryggvason (995–1000)
Skjoldungowie	Swen Widłobrody (1000–1014) Eryk z Lade (1000–1015) Swen z Lade (1000–1015)
Ynglingowie	Olaf II Haraldsson (1015–1028)
Skjoldungowie	Knut Wielki (1028–1035) Haakon Eiriksson (regent 1028–1029/1030) Swen Knutsson (1030–1035) Ælgifu (regentka 1030–1035)
Ynglingowie	Magnus I Dobry (1035–1047)
Ród króla Haralda	Harald III Srogi (1045–1066) Magnus II Haraldsson (1066–1069) Olaf III Pokojowy (1067–1093) Haakon Magnusson (1093–1094) Magnus III Bosy (1093–1103) Olaf Magnusson (1103–1115) Eystein I Magnusson (1103–1123) Sigurd I Krzyżowiec (1103–1130) Magnus IV Ślepy (1130–1135) Harald IV Gille (1130–1136) Sigurd II Gęba (1136–1155) Inge I Garbaty (1136–1161) Eystein II (1142–1157) Magnus Haraldsson (1142–1145) Haakon II Barczysty (1157–1162) Magnus V (1161–1184)
Ród króla Sverrego	Sverre Sigurdsson (1184–1202) Haakon III (1202–1204) Guttorm Sigurdsson (1204) Inge II Baardsson (1204–1217) Haakon IV Stary (1217–1263) Haakon Haakonsson Młody (1240–1257) Magnus VI Prawodawca (1263–1280) Eryk II Wróg Księży (1280–1299) Haakon V Długonogi (1299–1319)
Folkungowie	Magnus VII Eriksson (1319–1343/1355) Haakon VI Magnusson (1343–1380) Olaf IV (1380–1387)

Unia kalmarska

Estrydsenidzi	Małgorzata (1387–1412)
Gryfici	Eryk III Pomorski (1396–1442)
Wittelsbachowie	Krzysztof Bawarski (1442–1448)
Dynastia Bonde	Karol I Knutsson Bonde (1449–1450)
Oldenburgowie	Chrystian I (1450–1481) Bezkrólewie (1481–1483) Jan (1483–1513) Chrystian II (1513–1523) Fryderyk I (1523–1533) Olav Engelbrektsson (regent 1533–1536)

Królestwo
Danii i Norwegii

Oldenburgowie	Chrystian III (1534/1536–1559) Fryderyk II (1559–1588) Chrystian IV (1588–1648) Fryderyk III (1648–1670) Chrystian V (1670–1699) Fryderyk IV (1699–1730) Chrystian VI (1730–1746) Fryderyk V (1746–1766) Chrystian VII (1766–1784) Fryderyk VI (1784–1814)