Fryderyk von Wettyn
.jpg) Friedrich von Sachsen Lucas Cranach Młodszy um 1580 | |
 Herb Fryderyka von Wettyn jako wielkiego mistrza | |
| wielki mistrz zakonu krzyżackiego | |
| Okres | od 1498 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | 26 października 1473 |
| Data i miejsce śmierci | 14 grudnia 1510 |
| Miejsce spoczynku | katedra w Miśni |
Fryderyk von Wettyn (niem. Friedrich von Wettin, także jako Friedrich von Sachsen, ur. 26 października 1473 w Torgau, zm. 14 grudnia 1510 w Rochlitz) – książę Rzeszy, 36-ty wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1498–1510[1].
Życiorys
Syn księcia Saksonii Albrechta Odważnego i Zdenki z Podiebradów, córki króla Czech Jerzego z Podiebradów. Był najmłodszy z rodzeństwa i przez rodziców został przeznaczony do stanu duchownego[2].
Otrzymał staranne wykształcenie. Studiował w Sienie i w Lipsku. W młodym wieku został kanonikiem w Kolonii. Po zakończeniu edukacji znalazł się na dworze arcybiskupa Moguncji. W 1498 po śmierci Johanna von Tieffena poselstwo krzyżackie zaproponowało mu urząd wielkiego mistrza i natychmiastową elekcję po wstąpieniu do zgromadzenia. Niespotykany do tej pory przebieg kariery w zakonie krzyżackim był spowodowany chęcią zdobycia przez tę organizację zwierzchnika, który swoim autorytetem i pochodzeniem mógł wzbudzać respekt, a także dodać blasku osłabionemu i przeżywającemu trudne chwile zgromadzeniu[3].
29 września 1498 w Królewcu Fryderyk Wettyn został przyjęty do zakonu i jednocześnie wybrany wielkim mistrzem. Jego wybór spowodował natychmiastowy kryzys w stosunkach z Polską, gdyż jako książę Rzeszy, Fryderyk nie miał zamiaru składać hołdu lennego królowi polskiemu i nie uznawał postanowień pokoju toruńskiego z 1466[3].
W związku z zaistniałą sytuacją w latach 1498–1501 Jan I Olbracht dwukrotnie zagroził zakonowi wojną i stanowczo upominał się o spełnienie przez Wettina jego powinności. Kryzys osiągnął swoje apogeum w 1501, gdy król zaczął przygotowania do konfrontacji zbrojnej, gromadząc wojska na granicy z Prusami. Przygotowania przerwała śmierć monarchy.
Po wstąpieniu na tron Aleksandra Jagiellończyka Fryderyk Wettyn nadal odwlekał spotkanie z królem i złożenie hołdu lennego[4]. Gdy Zygmunt I Stary objął tron polski i w 1507 postawił ultimatum wielkiemu mistrzowi, ten wyjechał z Prus i udał się do Rochlitz w Saksonii; do państwa zakonnego już nie wrócił. Rezydował głównie w Saksonii, w dobrach rodzinnych. Pochowany został w katedrze w Miśni[3]..
Przypisy
- ↑ Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich, Wydawnictwo Arenga, Wydanie 2, Skarszewy, s.145.
- ↑ Ein Reichsfürst als Hochmeister - Zwei Welten prallen aufeinander. www.grin.com. [dostęp 2021-11-03].
- ↑ a b c Friedrich, Herzog von Sachsen. daten.digitale-sammlungen.de - w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, S. 526. [dostęp 2021-11-03].
- ↑ Praca zbiorowa, Polska w rozwoju dziejowym. Warszawa 1966, s.379.
Bibliografia
- Paweł Pizuński, Poczet wielkich mistrzów krzyżackich 1198-2000, wyd. Wyd. 3 popr. i uzup, Gdańsk: [s.n.], 2003, ISBN 83-909057-7-9, OCLC 749170928.
Media użyte na tej stronie
Autor: Ipankonin, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Coat of arms of the Grand Masters of the Teutonic Knights.
Blazon: Argent, on a cross sable a cross floretty Or and overall on an inescutcheon Or an eagle displayed sable.[1]Autor: SanglierT, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of the Grand Master of the Clerical Teutonic Order
Autor: Ronald Preuss, Licencja: CC BY-SA 2.5
Teutonic Order - Coat of Arms of the Grandmaster Wappen des Hochmeisters des Deutschen Ordens
Friedrich von Sachsen:Friedrich, Grand Master in Prussia, son of Duke Albrecht the Bold, died 1510
- The portraits by Cranach the Younger have a uniform blue background and a cast-shadow to one side of the sitter. As such they stand out from the other works in the series. Furthermore all 48 images are painted on canvas and not paper. They were later laminated onto wood and in isolated cases cardboard. The very uniform appearance of the reverse of all the portraits belonging to the series suggests that they were attached to the auxiliary support after entering the Ambras collection.
- Kunsthistorisches Museum, Vienna