Fryszowanie

Fryszowanie (Proces fryszerski; niem. frischen – odświeżać, świeżyć) – dawny sposób świeżenia surówki żelaza w piecach, zwanych fryszerkami.

Proces ten polegał na utlenianiu zawartych w surówce domieszek (węgla, siarki, fosforu, krzemu, manganu i in.). Początkowo prowadzono go w wylepionych gliną ogniskach, z czasem w specjalnych piecach w formie skrzyń (zwykle wyłożonych żelaznymi płytami), wypełnionych węglem drzewnym, do których z boku dyszami wdmuchiwano powietrze w celu uzyskania odpowiednio wysokiej temperatury. Po zakończeniu procesu żelazo tworzyło kawały bezkształtnej, dość niejednolitej masy, które po wyjęciu z pieca poddawano kilkakrotnemu kuciu w celu usunięcia żużlowych wtrąceń i uzyskania oczekiwanej konsystencji wyrobu.

Stosowane od XIII w., w XVIII–XIX w. zostało wyparte przez bardziej wydajny proces pudlarski.

Bibliografia

• Encyklopedia techniki. Metalurgia., Wydawnictwo "Śląsk", Katowice, 1978;
• Lilley Samuel: Ludzie, maszyny i historia. Zarys historii rozwoju maszyn i narzędzi na tle przemian społecznych, tłum. Chitruk Wiktor, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963.