Fundusz Kultury Narodowej

Fundusz Kultury Narodowej – polska instytucja o charakterze państwowej fundacji z siedzibą w Warszawie działająca w II Rzeczypospolitej, w latach 1928–1939, a następnie w ramach administracji polskiego rządu na uchodźstwie podczas II wojny światowej.

Historia

Fundusz Kultury Narodowej został powołany w 1928 roku. Był dotowany przez państwo i wspomagany przez wpłaty prywatnych osób i instytucji[1].

Zadaniem Funduszu było popieranie polskiej twórczości naukowej i artystycznej za pomocą: zasiłków i stypendiów dla indywidualnych osób, dotacji dla wydawnictw oraz subwencji dla placówek i zespołów naukowych i artystycznych[1]. Subwencje na realizację ściśle określonych przedsięwzięć naukowych i badawczych otrzymywały m.in. Polska Akademia Umiejętności i towarzystwa naukowe[1].

Na czele Funduszu Kultury Narodowej stał Komitet, którego przewodniczącym był prezes Rady Ministrów. Fundusz był jednak samorządny i posiadał pewną niezależność od uwarunkowań politycznych[1]. W radzie i komisjach Funduszu zasiadali uczeni i artyści. Dyrektorem Funduszu Kultury Narodowej w latach 1928–1939, tj. przez cały okres jego działalności w II Rzeczypospolitej był Stanisław Michalski[1].

Na mocy ustawy z dnia 16 lipca 1937 Funduszu Kultury Narodowej przyjął za patrona Józefa Piłsudskiego, przyjmując nazwę Funduszu Kultury Narodowej Józefa Piłsudskiego[2].

Po niemieckiej agresji na Polskę, Fundusz Kultury Narodowej został odtworzony w październiku 1939 przy rządzie emigracyjnym[3][4][5]. Do 1940 funduszem kierował Kazimierz Wodzicki[3], a po nim kierownictwo Funduszu Kultury Narodowej w Londynie objął Jan Hulewicz[6][7]. Delegatem Funduszu Kultury Narodowej w Szwajcarii został Adam Vetulani[8].

Stypendyści

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Fundusz Kultury Narodowej, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-04-09].
  2. ↑ Dz.U. z 1937 r. nr 55, poz. 424.
  3. ↑ a b Witold Chmielewski. Działalność Funduszu Kultury Narodowej na Obczyźnie w latach 1939–1947. „Przegląd Historyczno-Oświatowy”. 3–4, s. 24–43, 2017. ISSN 0033-2178. 
  4. ↑ Tradycje, Polski Uniwersytet Na Obczyźnie w Londynie [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  5. ↑ Rocznik polonijny, Wydawn. Lubelskie, 1980, ISBN 978-83-222-0133-6 [dostęp 2020-05-11] (pol.).
  6. ↑ Jan Hulewicz. Nekrologi. „Dziennik Polski”. Nr 220, s. 4, 10 października 1980. 
  7. ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 41, s. 97, Czerwiec 1981. Koło Lwowian w Londynie. 
  8. ↑ Ewa Dziurzyńska, Martina Šumová, „Korespondencja Adama Vetulaniego z Miroslavem Boháčkiem”… – wydawnictwo źródłowe, opracowane w ramach współpracy Polskiej Akademii Umiejętności z Akademią Nauk Republiki Czeskiej, „Prace Komisji Historii Nauki PAU”, 13, 2014, s. 9–30.

Bibliografia