Fuzaryjna zgorzel bobu

Objawy fuzariozy na korzeniach i podstawie pędu bobu

Żółknięcie i więdnięcie dolnych liści bobu

Obumieranie i wywracanie się bobu

Fuzaryjna zgorzel bobu lub fuzarioza bobu – grzybowa choroba bobu i bobiku należąca do grupy chorób zwanych fuzariozami^[1]. W uprawach bobiku nazywana jest więdnięciem i suchą zgnilizną korzeni bobiku^[2]. Wywołuje ją kilka gatunków: Fusarium culmorum, Fusarium solani, Gibberella avenacea^[1][2] oraz Rhizoctonia solani (strzępniczek pasożytniczy)^[2].

Występowanie i szkodliwość

Choroba występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy bobu i bobiku. Na plantacjach bobiku w Polsce jest częsta, większe szkody wyrządza jednak tylko w latach, w których występuje niedobór wilgoci w glebie. Choroba prowadzi do obumarcia niektórych roślin oraz zmniejszenia plonu. Na plantacjach nasiennych następuje także obniżenie wartości siewnej nasion^[2].

Objawy choroby

Mogą pojawić się już na siewkach jako sczernienie korzeni, zasychanie brzegów liści i ogólne zahamowanie wzrostu rośliny. U starszych roślin pierwsze objawy pojawiają się na korzeniach i podstawie łodygi. Są to początkowo drobne, ale cały czas powiększające się ciemnobrunatne, wydłużone plamy. Mogą osiągnąć długość do kilkunastu cm. Okres, w którym rośliny zostały zainfekowane ma kluczowe znaczenia dla rozwoju choroby. Gdy rośliny zostały porażone we wczesnej fazie rozwoju przebiega ona gwałtownie i prowadzi do obumarcia pędu. Jeżeli do infekcji doszło późno, choroba przebiega łagodniej. Roślina taka zawiązuje nasiona, jednak mają one obniżoną wartość siewną^[2].

Charakterystycznym objawem choroby jest osłabienie systemu korzeniowego. Rośliny porażone bardzo łatwo wyrwać z ziemi, często wywracają się one samorzutnie. Charakterystyczne jest także ogniskowe występowanie choroby na plantacji^[2]. Choroba prowadzi także do żółknięcia i więdnięcia liści, poczynając od dołu łodygi^[1]. W czasie wilgotnej pogody na porażonych częściach rośliny pojawiają się białe, różowe lub łososiowe skupiska zarodników patogenów. Czasami na przekroju łodygi pojawia się typowe dla fuzarioz czernienie wiązek przewodzących^[2].

Epidemiologia

Źródłem zakażenia najczęściej jest gleba. Patogeny wywołujące chorobę mogą w niej jako saprotrofy żyć na resztkach roślin przez wiele lat. Czynnikiem infekcyjnym są strzępki grzybów lub ich zarodniki. Choroba może rozwijać się także z zakażonych nasion^[2]. Rozwojowi choroby sprzyjają takie czynniki, jak: uszkodzenie korzeni przez szkodniki glebowe (zwłaszcza nicienie), nadmierna wilgotność gleby, wysoka temperatura powietrza powyżej 23 °C^[1].

Ochrona

Zapobiega się chorobie poprzez zmianowanie roślin oraz usuwanie porażonych roślin wraz z korzeniami i ziemią wokół korzeni. Nasiona bobiku należy poddać zaprawianiu przy użyciu zapraw – tych samych, których używa się przy askochytozie bobiku^[2].

Przypisy