Góra Kościuszki

Góra Kościuszki

Mount Kosciuszko

Góra Kościuszki
Państwo	Australia
Stan	Nowa Południowa Walia
Położenie	Nowa Południowa Walia
Pasmo	Góry Śnieżne, Alpy Australijskie, Wielkie Góry Wododziałowe
Wysokość	2228 m n.p.m.
Wybitność	2228 m
Pierwsze wejście	1840 Paweł Edmund Strzelecki
Położenie na mapie Nowej Południowej Walii Góra Kościuszki
Położenie na mapie Australii Góra Kościuszki
36°27′S 148°16′E/-36,450000 148,266667

Góra Kościuszki (ang. Mount Kosciuszko [mæʊnt ˈkɔziˌɔskoʊ]) – najwyższy szczyt lądowej części Australii (2228 m n.p.m.^[1]), niekiedy podawany jako najwyższy szczyt Australii i Oceanii, choć w klasyfikacji tej części świata jest poza pierwszą dziesiątką. Jest położona w Nowej Południowej Walii, w Parku Narodowym Kościuszki, w Górach Śnieżnych w paśmie Alp Australijskich.

Góra została odkryta, zdobyta i nazwana przez Pawła Edmunda Strzeleckiego w czasie jego historycznej wyprawy z Jamesem Macarthurem z Sydney do Melbourne^[2][3][4][5]. Ich trasa, nieprzebyta wcześniej przez Europejczyków, prowadziła poprzez Alpy Australijskie oraz żyzną krainę, nazwaną przez Strzeleckiego Gippsland, na cześć ówczesnego gubernatora Nowej Południowej Walii, sir George’a Gippsa^[6]. W wyprawie brał ponadto udział James Riley oraz aborygeńscy przewodnicy Charlie Tarra i Jackey. Celem Strzeleckiego były badania naukowe m.in. geologiczne, oraz zdobycie i nazwanie najwyższego szczytu Australii^[7]. Natomiast Macarthur był głównie zainteresowany odkrywaniem nowych pastwisk i terenów nadających się do zagospodarowania przez osadników. Ich trasa na Górę prowadziła z Geehi zboczem dziś nazywanym Hannel’s Spur. 12 marca 1840 r. Strzelecki i Macarthur stanęli na najwyższym szczycie pasma górskiego widocznym od strony Geehi, obecnie noszącym nazwę Mt Townsend. Tu Strzelecki dokonał pomiarów geodezyjnych i stwierdził, że sąsiednia góra jest trochę wyższa. W obecności Macarthura, zdejmując kapelusz z głowy, uroczyście nazwał tę najwyższą górę Mt Kosciusko, by uczcić pamięć gen. Tadeusza Kościuszki, bohatera walk w Ameryce i w Polsce o wolność, niepodległość i równość^[8][9][4]. Z Mount Townsend Strzelecki powędrował samotnie, by zdobyć ten najwyższy szczyt. Tymczasem Macarthur powrócił do obozowiska, które na zboczu poniżej mieli przygotować Charlie Tarra i Jackey.

W oparciu o raporty Strzeleckiego nazwa Mt Kosciusko została w 1851 r. naniesiona przez Stanowego Geodetę Thomasa Townsenda na mapy hrabstwa Selwyn, a od 1860 r. znalazła się na mapach większej prowincji Wallace, a następnie Nowej Południowej Walii. Geodeta Townsend w latach 1846-7 przeszedł szczytowym pasmem Gór Śnieżnych i po Strzeleckim był drugą osobą, która stanęła na Mt Kosciusko^[10][11]. Przypomnieć należy, że obaj autorzy informacji, zarówno E.J. Halliday w 1892 r.^[10] jak i B.T. Dowd w 1940 r.^[11], reprezentowali Land Office of New South Wales, urząd stanu Nowa Południowa Walia (NPW) m.in. rejestrujący oficjalne nazewnictwo NPW.

W 1870 r. geodeci Stanu Wiktoria dokonali własnych pomiarów i błędnie przypisali nazwę Mt Kosciusko innej górze - sąsiedniemu szczytowi, który obecnie nazywa się Mt Townsend. Ten błąd stał się przyczyną zamieszania, którego konsekwencje są odczuwalne nawet współcześnie. W roku 1885 austriacki podróżnik i badacz dr R. von Lendenfeld, prowadzony przez lokalnego osadnika i hodowcę owiec J.M. Spencera powtórzył trasę Strzeleckiego sprzed 45 lat. Posługiwał się jednak błędną mapą wiktoriańską^[11]. Podobnie jak Strzelecki wszedł na górę, błędnie oznaczoną na wiktoriańskiej mapie jako Mt Kosciusko. Po dokonaniu pomiarów Lendenfeld stwierdził iż sąsiedni szczyt jest wyższy, więc nazwał go Mt Townsend. Nadał też nazwy okolicznym szczytom i strumieniom. Swój raport przesłał do władz Nowej Południowej Walii^[12]. Nie czekając na jego zatwierdzenie, opublikował w wielu gazetach komunikat, że odkrył i nazwał najwyższy szczyt Australii imieniem Mt Townsend. Jego zdaniem Mt Kosciusko był drugim w kolejności najwyższym szczytem Australii.

Władze Nowej Południowej Walii zaakceptowały wiele nazw proponowanych przez Lendenfelda, z wyjątkiem nazwy najwyższej góry, która już miała oficjalną nazwę Mt Kosciusko. Proponowaną przez Lendenfelda nazwę Mt Townsend nadano natomiast drugiej co do wysokości górze; to nazewnictwo obowiązuje do chwili obecnej^[10][11].

W 1892 r. postawiono na najwyższej górze punkt triangulacyjny^[10].

W roku 1997 w wyniku kampanii prasowej i dyplomatycznej dodano do nazwy najwyższej góry literkę Z i od tej pory nazywa się ona oficjalnie Mt Kosciuszko^[13]. Australijska wymowa nazwy odbiega znacznie od jej wymowy w języku polskim – w przybliżeniu brzmi "kozyjosko".

Spotykane często w popularnych publikacjach i w internecie historie o zamianie nazw gór nie znajdują potwierdzenia ani w faktach ani w  oficjalnych dokumentach^[10][11]. Do zamieszania przyczynia się również słynny obraz Eugene von Guerarda z 1863 r. ‘widok z góry Kościuszki’ przedstawiający de facto widok z Mt Townsend, a nie z Góry Kościuszki^[14].

Wiele zamętu wprowadza też sprawa przypisywania Górze Kościuszki nazwy aborygeńskiej – Targangil. Ta nazwa pojawiła się po raz pierwszy w liście J.M. Spencera^[15], przewodnika Lendenfelda. Spencer odnosił tę nazwę do góry dziś nazywanej Mt Townsend, która na błędnej mapie wiktoriańskiej zaznaczona była jako Mt Kosciusko^[11]. A więc Targangil to Mt Townsend. Góra Kościuszki nie miała nazwy aborygeńskiej – co potwierdza A.E.J. Andrews^[16], ekspert od historii Gór Śnieżnych i autor monografii „Kosciusko, The Mount in History”^[3].

Trasy turystyczne na Górę Kościuszki

Oficjalne szacunki mówią, że szczyt odwiedza ponad 30,000 turystów rocznie^[17].

Najpopularniejszą i najłatwiejszą trasą na najwyższy szczyt lądowej Australii jest trasa z Thredbo. Ma ok. 6,5 km a zaczyna się wjazdem wyciągiem krzesełkowym oszczędzającym wędrówki 560m pod górę. Szlak prowadzi w kierunku płn.-zach. na przełęcz Rawson Pass wygodną trasą po stalowej kracie chroniącej środowisko. Na przełęczy znajdują się słynne  ekologiczne toalety zbudowane w 2007. Z przełęczy na szczyt Góry droga wiedzie serpentyną długości ok. 1,4 km.

Drugą popularną trasą jest szlak z Charlotte Pass, dokąd można dojechać samochodem. Szlak prowadzi ok. 9,5 km górską drogą w kierunku południowo-zachodnim, przecinając Snowy River oraz przechodząc koło Seaman’s Hut, malowniczej chatki służącej za schronienie dla turystów. Obie trasy spotykają się. Trasa z Charlotte Pass łączy się na przełęczy Rawson ze szlakiem z Thredbo. Dłuższym i trudniejszym ale bardziej malowniczym wariantem tej trasy jest odgałęzienie północne na Blue Lake (Niebieskie Jezioro).

Strzelecki wchodził na Górę inną trasą, najtrudniejszą, zboczem Hannel’s Spur, od północno-zachodniej strony Góry. Szlak zaczyna się od Geehi Campground i prowadzi przez Moira Flat oraz Byatts Camp, z odgałęzieniem na Mt Townsend. Jest to najbardziej stroma trasa w Australii o różnicy poziomów 1800 m. Niegdyś pędzono przez Hannel’s Spur owce na wypas, obecnie już zabroniony ze względu na ochronę środowiska. Szlak jest zarośnięty i kiepsko oznakowany, wymaga przeprawy przez rzekę i podąża nim nie więcej niż kilku wytrawnych turystów rocznie.

W 1983 r. pokonał tę trasę dr Janusz Rygielski prawdopodobnie jako drugi Polak po Strzeleckim^[18]. W lutym 2009 Oskar Kantor z Mariuszem Krzyżelewskim oraz z amerykańskimi wspinaczami Martinem Douthitt oraz Dale Torokiem przeszli tę samą trasę; była to prawdopodobnie pierwsza w historii filmowana wyprawa z Geehi na Górę Kosciuszki^[19]. Zimą, w sierpniu 2009 r. Oskar Kantor z inna ekipą (z Mariuszem Szłapakiem i Stefanem Lewandowskim) powtórzył trasę, dokonując prawdopodobnie pierwszego zimowego wejścia na Mt Kosciuszko, co też zostało sfilmowane^[20].

Najwyższe szczyty Australii i kontynentu

Najwyższe szczyty Australii znajdują się poza lądową częścią Australii. Są to:

• Dome Argus (4 030 m czyli 13 220 ft),
• Mount McClintock (3 490 m czyli 11 450 ft),
• Mount Menzies (3 355 m czyli 11 007 ft) w Australian Antarctic Territory,
• Mawson Peak (2 745 m czyli 9 006 ft) na Heard Island.

Najwyższe szczyty kontynentu australijskiego, obejmującego cały szelf na którym leży Australia, są na wyspie Nowa Gwinea (odsyłamy do szczegółowej listy najwyższych szczytów Nowej Gwinei^[21]). Do najwyższych szczytów kontynentu należą:

• Puncak Jaya (4 884 m czyli 16 024ft) na Nowej Gwinei. Jest to najwyższa w świecie góra położona na wyspie, najwyższa góra w Indonezji oraz najwyższa góra na Australijskim kontynencie i w Oceanii;
• Puncak Mandala (4 760 m czyli 15 620 ft) w indonezyjskiej prowincji Papua. Jest to druga z kolei najwyższa góra kontynentu australijskiego, Oceanii, Australazji, Nowej Gwinei oraz Indonezji;
• Puncak Trikora (4 750 m czyli 15 580 ft) w indonezyjskiej prowincji Papua;
• Mount Wilhelm (4 509 m czyli 14 793 ft) w Papui-Nowej Gwinei. Jest to najwyższa góra tego kraju;
• Mount Victoria (4 072 m czyli 13 360 ft) w Centralnej Prowincji w Papua Nowej Gwinei;
• Mount Giluwe (4 368 m czyli 14 331 ft) – wulkaniczna góra w Papua Nowej Gwinei. Jest to najwyższy szczyt wulkaniczny kontynentu australijskiego.

Zdjęcia

• 

  Góra Kościuszki widziana z satelity Landsat

• 

  Góra Kościuszki

• 

  Góra Kościuszki od strony południowej

• 

  Trianguł na szczycie

• 

  Tablica informacyjna na szczycie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mt Kosciuszko Inc Perth - Australia
• Góra Kościuszki w serwisie Peakware. peakware.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-29)].