Górczyn (Poznań)

Górczyn

Część miasta Poznania
Górczyn, zabudowa ul. Górczyńskiej - XIX w., międzywojenna i powojenna
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miasto	Poznań
SIMC	0969445
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	PO
Położenie na mapie Poznania Górczyn
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Górczyn
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Górczyn
52,379056°N 16,873755°E/52,379056 16,873755
Portal Polska

XVI-wieczna kopia dokumentu Przemysła II z 1284 r. lokującego Górczyn (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Górczyn – część miasta Poznania, w jego zachodniej części, na osiedlu samorządowym Górczyn.

Historia

Pierwsze wzmianki o wsi Górczyn pojawiają się w dokumentach z XIII wieku^[1]. Część wsi nadał miastu król Władysław Łokietek w 1299, jednak pod warunkiem utrzymywania po czterech kuszników i stróżów. Druga część wsi była własnością mieszczanina poznańskiego, a trzecia wikariusza katedralnego. W 1469 miasto wykupiło część mieszczańską, należącą wówczas do Jana Słupskiego i chciało opanować całą wieś. W 1600 Piotr Górczyn rodem z tej wsi, kanonik krakowski i wikariusz przy katedrze poznańskiej, wytoczył miastu proces o cztery łany sołeckie. Część wsi Górczyno, będąca własnością kapituły katedralnej poznańskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[2]. Proces przeciągał się do 1610, kiedy to miasto ostatecznie otrzymało całą wieś. Folwark górczyński przynosił Poznaniowi około 1500 złotych polskich dochodu rocznie^[3]. Po zniszczeniach wojennych i epidemiach, które nawiedziły Wielkopolskę w XVII i XVIII wieku, w latach 1750-1753 władze Poznania sprowadziły do wsi kolonistów z okolic Bambergu - przodków Bambrów. Według danych ze spisu powszechnego w 1789 (pierwszego w Polsce) Górczyn zamieszkiwały 263 osoby (w 1819 było ich tylko 218^[4]). 30 lipca 1814 około godz. 19.00 od Górczyna rozpoczęło się formowanie konduktu i wprowadzenie do Poznania zwłok księcia Józefa Poniatowskiego, wwiezionych przez generała Michała Sokolnickiego. W Górczynie kondukt powitał książę Kalikst Poniński. Oprócz Sokolnickiego kondukt dalej poprowadził też generał Jan Nepomucen Umiński^[5]. Mieszkańcy Górczyna jako jedni z nielicznych, pod dowództwem swojego sołtysa, Macieja Palacza, wzięli udział w powstaniu 1846 roku. Pod koniec XIX wieku były tu dwa większe folwarki włościańskie, należące do braci Palaczów^[6]. Po zniesieniu Twierdzy Poznań, w 1900 roku wieś włączono do Poznania. W czasach zaborów władze pruskie nadały wsi, a później części Poznania urzędową nazwę Gortschin. Szczególny rozwój dzielnicy miał miejsce w latach 20. i 30. wieku. W 1929 powołano odrębną parafię dla mieszkańców Górczyna pw. Świętego Krzyża.

Górczyn w latach 1954–1990 należał do dzielnicy Grunwald.

W 1993 roku utworzono jednostkę pomocniczą miasta Osiedle Górczynek^[7]. W 1994 r. utworzono osiedle ks. Ignacego Skorupki^[8]. Następnie w 1999 r. utworzono osiedle Górczyn^[9]. W 2002 r. zmieniono granice osiedla Górczynek^[10]. W 2010 r. w Poznaniu przeprowadzono reformę funkcjonalną jednostek pomocniczych i zdecydowano o połączeniu z dniem 1 stycznia 2011 roku osiedli administracyjnych Górczyn, Górczynek i os. ks. Ignacego Skorupki w jedno osiedle Górczyn^[11].

Architektura

Przy takich ulicach jak Palacza, Sielska, Kuźnicza i Kosynierska pozostały zabudowania z XIX wieku, w tym pozostałości wiejskich zagród. W latach 2004-2007 znaczna część budynków została ocieplona i uzyskała nową kolorystykę. Przy ul. Głogowskiej, przed Wiaduktem Kosynierów Górczyńskich, można podziwiać wzniesione w latach 1927-1929 według projektu Jerzego Tuszowskiego pierwsze w Poznaniu modernistyczne osiedle mieszkaniowe, zwane popularnie Budowkami. W połowie lat 70. XX wieku na Górczynie zaczęły powstawać bloki mieszkalne z wielkiej płyty. Na skraju Górczyna, przy ul. Ściegiennego, położony jest Cmentarz Górczyński. Na Górczynie są zlokalizowane szkoły i gimnazja - Szkoła Podstawowa nr 10 im. Arkadego Fiedlera przy ul. Bosej oraz Szkoła Podstawowa nr 69 im. Jarogniewa Drwęskiego, Gimnazjum nr 53 przy ul. Winklera oraz Gimnazjum nr 50 na ul. Ściegiennego; a także dwa przedszkola: w Parku Górczyńskim i przy ulicy Bosej. W związku z tym, iż teren jest uzbrojony we wszystkie media wykorzystuje się każdy wolny kawałek ziemi. Powstają nowe budynki. I tak zbudowany w 2010 roku budynek przy ul. Górczyńskiej 42, budowany obecnie budynek przy ul. Górczyńskiej 46, a także budowany obecnie budynek przy ulicy Jarochowskiego między ulicami Sielską a Górczyńską.

Komunikacja

Na Górczynie znajduje się Wiadukt Kosynierów Górczyńskich. Pod wiaduktem znajduje się stacja kolejowa Poznań Górczyn, skąd można pojechać w kierunku Zbąszynka, Zielonej Góry, Nowego Tomyśla a także do stacji Poznań Główny. Przez Poznań Górczyn przebiegają również tory kolejowe dla pociągów jadących bezpośrednio (bez wjazdu na Poznań Główny) w kierunku stacji Poznań Starołęka i dalej. W związku z meczami EURO 2012 w Poznaniu stacja kolejowa Poznań Górczyn miała być znacznie zmodernizowana, do czego ostatecznie nie doszło.

Po trzech latach remontu w dniu 14 maja 2009 oddano do użytku zmodernizowany odcinek ulicy Głogowskiej na odcinku od Wiaduktu Kosynierów Górczyńskich aż do węzła Poznań Komorniki z południową obwodnicą Poznania (autostrada A2).

Komunikacja miejska

Z pętli tramwajowej Górczyn odjeżdżają tramwaje 3 linii:^[12]

• 3 → Błażeja
•  5 → Unii Lubelskiej
•  14 → Piątkowska

W bezpośrednim sąsiedztwie pętli tramwajowej^[13] znajduje się również dworzec autobusowy „Górczyn”, na którym zatrzymują się:

• linie dzienne MPK^[14]
  •  149 → Dębiec
  •  150 → Ogrody
  •  163 → Garbary
  •  175 → Dębiec
  •  180 → Sycowska Centrum Handlowe
  •  182 → Osiedle Wichrowe Wzgórze
  •  193 → Osiedle Sobieskiego
• linie nocne MPK^[15]
  •  249 Dębiec ↔ Rondo Kaponiera
  •  252 Kacza ↔ Rondo Kaponiera

• linie podmiejskie podlegające ZTM Poznań^[14]
  •  610 → Dębiec (przewoźnik: Translub Luboń)
  •  614 → Luboń/Kręta (przewoźnik: Translub Luboń)
  •  616 → Luboń/Żabikowo
  •  701 → Komorniki/Jeziorna (przewoźnik: PUK Komorniki)
  •  702 → Komorniki/Osiedle Zielone Wzgórze (przewoźnik: PUK Komorniki)
  •  703 → Konarzewo/Pętla (przewoźnik: PUK Komorniki)
  •  704 → Komorniki/Kolumba (przewoźnik: PUK Komorniki)
  •  710 → Plewiska/Kościół (przewoźnik: PUK Komorniki)

Zobacz też

• Kościół Świętego Krzyża w Poznaniu (rzymskokatolicki)
• Osiedle robotnicze na Górczynie
• Zakład św. Łazarza w Poznaniu
• Ślum

Galeria zdjęć

• 

  Nowa część Górczyna - ul. Arciszewskiego

• 

  Kościół parafialny pw. Św. Krzyża przy ul. Częstochowskiej

• 

  Kościół Ewangelicznych Chrześcijan "Emmanuel"

Przypisy

Bibliografia

• Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
• WłodzimierzW. Łęcki WłodzimierzW., PiotrP. Maluśkiewicz PiotrP., Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 42, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412 .
• Atlas architektury Poznania, JanuszJ. Pazder (red.), AleksandraA. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 82, 102, 262, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366 .
• Praca zbiorowa, Poznań - spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2004, ISBN 83-89525-07-0
• MarcinM. Libicki MarcinM., Poznań - przewodnik, PiotrP. Libicki (ilust.), Poznań: Wydawnictwo Gazeta Handlowa, 1997, s. 94, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402 .