Górki Zagajne
| Artykuł | 52°55′9″N 17°34′16″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°53'N, 17°35'E |
| - błąd | 20447 m |
| Odległość | 3242 m |
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 220[1] |
| Strefa numeracyjna | 52 |
| Kod pocztowy | 89-240[2] |
| Tablice rejestracyjne | CNA |
| SIMC | 0088070 |
Położenie na mapie gminy Kcynia _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kcynia") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu nakielskiego  | |
 52°55′09″N 17°34′16″E/52,919167 17,571111 | |
Górki Zagajne (niem. Gurki Zagajne, od 1907 Gurkingen) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Kcynia.
Nazwa
Źródła etymologiczne nie wyjaśniły jednoznacznie pochodzenia nazwy „Górki Zagajne”. W 1577 roku były wymienione w parafii Brzyskorzystew, jako „Górki Kotlarowe”[3]. Pochodzenie nazwy można również wiązać ze staropolskim określeniem osady „za gajem”. Najprawdopodobniej nazwa wywodzi się od właścicieli tej miejscowości, rodziny Górków[4][5].
Położenie
Wieś położona na średniowiecznym trakcie Żnin – Kcynia, 15 km od Żnina i 14 km od Kcyni.
Historia
Okolice Górek Zagajnych należą do najstarszych obszarów osadnictwa na Pałukach. W bliskiej okolicy udokumentowane są archeologiczne osady słowiańskie-Chraplewo i Sobiejuchy, dalej Biskupin[4][5]. W pobliżu przebiegał również antyczny handlowy szlak bursztynowy, łączący południe Europy z Bałtykiem.
Obszar ziemski Górek Zagajnych wchodził w skład wzmiankowanej prowincji żnińskiej (Znein), wymienionej w 1136 roku w bulli gnieźnieńskiej[5]. Na przełomie XII i XIII wieku Górki Zagajne były własnością księcia wielkopolskiego Władysława III Laskonogiego (1165-1231)[4]. W 1235 roku były własnością księcia wielkopolskiego Władysława Odonica (1190-1239)[3]. Później należały do rodów: Dryjów, Sobiejuchów, Dołęgów i Górków[4][5]. W XIX wieku wieś była w posiadaniu rodziny Sulerzyńskich[6].
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Górki Zagajne znalazły się w zaborze pruskim. W okresie od 1871 roku do początku XX wieku na terenie Górek Zagajnych i przyległych miejscowości nastąpił ożywiony rozwój gospodarczy. Zbudowano sieć dróg bitych, przeprowadzono prace melioracyjne, zbudowano kolej wąskotorową łączącą Górki Zagajne z cukrownią w Żninie[7].
W 1900 roku rodzina Sulerzyńskich sprzedała Górki Zagajne niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej, która podzieliła zakupiony majątek na 52 gospodarstwa[5]. Osadzono na nich niemieckich osadników, pochodzących głównie spod Hanoweru. Niemcy zmienili w 1907 roku nazwę miejscowości na Gurkingen. Po I wojnie światowej, rezultatem traktatu wersalskiego z 1919 roku rozpoczął się w Górkach Zagajnych sukcesywny proces osadnictwa polskiego. Trwał on do końca 1945 roku. W 1926 roku z inicjatywy i wsparcia finansowego znanej rodziny Odrowąż-Pieniążków zbudowano w Górkach Zagajnych polską szkołę[8].
Głównym źródłem utrzymania mieszkańców Górek Zagajnych jest wysoko wydajna produkcja rolno-hodowlana. Aktywną działalność społeczno-kulturalną w Górkach Zagajnych prowadzą: Dom Rolnika, Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich oraz Ochotnicza Straż Pożarna.
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 220 mieszkańców[1]. Jest dziewiętnastą co do wielkości miejscowością gminy Kcynia.
Znane osoby
Z Górkami Zagajnymi związani są:
- Maria Żenkiewicz z Bielskich herbu Prawdzic (1871–1958) – działaczka polonijna na Litwie Kowieńskiej, nauczycielka.
- Jerzy Żenkiewicz (rocznik 1950) – elektronik, informatyk, pionier polskiego Internetu, publicysta, pracownik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu[9][10][11].
- Marian Żenkiewicz (rocznik 1945) – elektryk, profesor nauk technicznych, polityk, poseł i senator RP, pracownik Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy[11][12].
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 331 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowskiego, t. XV, Warszawa 1900, s. 521.
- ↑ a b c d Marosz J., Górki Dąbskie i Zagajne – życie w symbiozie, „Pałuki” 1995, nr 153.
- ↑ a b c d e Żenkiewicz J., Rodzinne drogi, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 163–173.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. F. Sulimierskiego, t. II, Warszawa 1881, s. 717.
- ↑ Kłodziński S., Powiat szubiński. Opis dla władz, urzędów, instytucyj, organizacyj i osób prywatnych, Szubin 1935.
- ↑ Orędownik Urzędowy powiatu Szubińskiego, Szubin, roczniki 1922-1929.
- ↑ Kozłowski T., Jubileusz-Jerzy Żenkiewicz, „Promocje Kujawsko-Pomorskie”, nr 3-4, Bydgoszcz 2003, s. 15–16.
- ↑ Oxford Encyklopedia, Encyklopedia osobistości Rzeczypospolitej Polskiej, British Publishing House Ltd, Londyn, listopad 2017, s. 1547–1548.
- ↑ a b Who is who w Polsce, Hubners blaues Who is Who, Schweiz 2003, s. 5075.
- ↑ Nauka w obliczu społeczeństwa cyfrowego, Ośrodek Wydawnictw Naukowych IChB PAN, Poznań 2009, s. 311–322.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Herb Kcyni
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nakło County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 53.32 N
- S: 52.88 N
- W: 17.27 E
- E: 17.90 E
Autor:
Mapa gminy Kcynia, Polska