Górnośląska Spółka Bracka

Budynek Spółki Brackiej przy ul. Bytomskiej w Tarnowskich Górach - obecnie siedziba Komendy Powiatowej Policji

Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. Janusza Daaba w Piekarach Śląskich, wybudowany staraniem Spółki Brackiej

Górnośląska Spółka Bracka (niem. Oberschlesischer Knappschaftsverein) – nieistniejąca obecnie spółka z siedzibą w Tarnowskich Górach, powstała w 1857. Jej celem było zabezpieczanie bytu górników i ich rodzin w razie choroby lub inwalidztwa, a pieniądze pochodziły ze składek własnych górników. Spółka została zlikwidowana w latach 1956-1957, a jej mienie i obowiązki przejął Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Dochody ze składek w 1857 wyniosły 452 298 marek (w przeliczeniu z Vereinstalerów na tzw. Goldmarki), opłacano 800 inwalidów, 1229 wdów i 1428 sierót. Sumarycznie liczba wsparcia wynosiła 187 807 marek. Za pieniądze pochodzące ze składek budowano również lazarety, lecznice, szpitale. W 1909 według statystyk Spółka Bracka miała 155 647 członków, 255 urzędników administracyjnych, 41 lekarzy, 504 pielęgniarzy, 15 lazaretów, dochody ze składek 16 824 943 mk. Wypłacono wsparcie w wysokości 5 930 271 mk., 14 228 inwalidom, 11 274 wdowom i 13 805 sierotom.

Po podziale Górnego Śląska w wyniku powstań śląskich, podzielono również Spółkę Bracką. Dla niemieckiej części terytorium Górnego Śląska ustanowiono siedzibę spółki w Gliwicach.

Spółka Bracka w okresie międzywojennym XX w. była największą instytucją społeczną w Polsce.

Bibliografia

• Jan Nowak: Kronika Miasta i Powiatu Tarnowskie Góry: najstarsze dzieje Śląska i ziemi Bytomsko-Tarnogórskiej : dzieje pierwszego górnictwa w Polsce. Tarnowskie Góry: Księgarnia Polska Jana Nowaka, 1927.

Odnośniki

• http://www.mdhmyslowice.pl/index.php/login/ciekawe-artykuly/120-gornoslaska-spolka-bracka-w-myslowicach