Góry Ellswortha

Góry Ellswortha

Ellsworth Mountains

Sentinel Range w Górach Ellswortha (2012)
Kontynent	Antarktyda
Najwyższy szczyt	Masyw Vinsona
Położenie na mapie Antarktyki Góry Ellswortha
78°31′31,74″S 85°37′01,73″W/-78,525483 -85,617147

Góry Ellswortha (ang. Ellsworth Mountains^[1]) – pasmo górskie w południowej części Ziemi Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej.

Nazwa

Odkrywca Gór Ellswortha – Lincoln Ellsworth (1880–1951) nadał im nazwę Sentinel Range^[2]. Po odkryciu, że góry obejmują dwa odrębne pasma, nadano im nazwę Ellsworth Mountains, a nazwa Sentinel Range zaczęła być stosowana dla ich północnego pasma^[2].

Geografia

Pasmo górskie w południowej części Ziemi Ellswortha w Antarktydzie Zachodniej o długości ok. 322 km i szerokości ok. 48 km^[a], biegnące z północnego zachodu na południowy wschód^[2]. Graniczy z zachodnim brzegiem Lodowca Szelfowego Ronne^[2].

Spływający na wschód lodowiec Minnesota Glacier rozdziela Góry Ellswortha na dwa pasma – Sentinel Range w części północnej i Heritage Range w części południowej^[2][3]. W górach leży sześć z dziesięciu najwyższych szczytów Antarktydy^[4]:

• Masyw Vinsona (4892 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Antarktydy
• Mount Tyree (4852 m n.p.m.) – drugi pod względem wysokości szczyt Antarktydy
• Mount Shinn (4661 m n.p.m.) – trzeci pod względem wysokości szczyt Antarktydy
• Mount Craddock (4650 m n.p.m.) – czwarty pod względem wysokości szczyt Antarktydy
• Mount Gardner (4587 m n.p.m.) – piąty pod względem wysokości szczyt Antarktydy
• Mount Epperly (4359 m .n.p.m.) – ósmy pod względem wysokości szczyt Antarktydy

Zbudowane ze skał osadowych i magmowych prekambryjskich i paleozoicznych, silnie sfałdowane, leżą oddalone od Gór Transantarktycznych, kończąc się nagle na północy i na południu^[5]. Według jednej z hipotez stanowią przemieszczony fragment kratonu transantarktycznego^[6].

Na terenie Gór Ellswortha, przede wszystkim w ich południowej części, odkryto liczne skamieniałości – 150 różnych gatunków flory i fauny z okresu od wczesnego kambru do permu, m.in. znaleziono tu pierwszy na terenie Antarktydy Zachodniej okaz wymarłego rodzaju paproci nasiennych Glossopteris^[7].

Historia

Góry zostały odkryte 23 listopada 1935 roku przez amerykańskiego lotnika Lincolna Ellswortha (1880–1951) podczas transantarktycznego lotu z Dundee Island na Lodowiec Szelfowy Rossa^[2]. Drogą lądową po raz pierwszy dotarł tu amerykański glacjolog Charles R. Bentley (1929–2017) w ramach badań prowadzanych podczas Międzynarodowego Roku Geofizyczny^[8].

Góry zostały zmapowane przez United States Geological Survey na podstawie badań naziemnych i zdjęć lotniczych marynarki wojennej USA w latach 1958–1966^[2]. Pracami kartograficznymi kierował Campbell Craddock (1930–2006)^[8].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dalziel, I. W. D.. The Ellsworth Mountains: Critical and enduringly enigmatic. „Short Research Paper”. 004, 2007. U.S. Geological Survey. DOI: 10.3133/of2007-1047.srp004 (ang.). 
• Ellsworth Mountains. W: Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR): SCAR Composite Gazetteer of Antarctica. (ang.)
• Hund, Andrew J.: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2022-03-04]. (ang.)
• Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4. [dostęp 2022-03-04].
• Webers, G.F. and J.F. Splettstoesser. Review of the geology and paleontology of the Ellsworth Mountains, Antarctica. „Short Research Paper”. 107, 2007. U.S. Geological Survey. DOI: 10.3133/ofr20071047SRP107 (ang.).