Góry Księcia Karola

Góry Księcia Karola
ilustracja
(c) Brolsma, H. (1999, updated 2014) Jetty Peninsula Satellite Image Map 1:500 000 Australian Antarctic Data Centre - CAASM Metadata (https://data.aad.gov.au/metadata/records/jetty_sat), CC BY 3.0
KontynentAntarktyda
Najwyższy szczytGóra Menziesa[1]
(3355 m n.p.m.)[2]
Długość~400 km
Położenie na mapie Antarktyki
Mapa konturowa Antarktyki, po prawej nieco u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góry Księcia Karola”
72°S 67°E/-72,000000 67,000000

Góry Księcia Karola[1] – góry na Antarktydzie Wschodniej, na Ziemi Mac Robertsona.

Odkrycie i nazwa

Góry te zostały odkryte i sfotografowane podczas lotów zwiadowczych w ramach amerykańskiej Operacji Highjump w lecie 1946/47. W latach 1954–61 zostały przebadane i skartowane przez Australijczyków. W 1956 roku zostały nazwane na cześć księcia Karola, następcy tronu brytyjskiego[3].

Geografia

Góry Księcia Karola to grupa nunataków, szczytów górskich i masywów o płaskich szczytach[4]. W skład Gór Księcia Karola wchodzą pasma Atos, Portos i Aramis, nazwane imionami bohaterów powieści Trzej muszkieterowie[3].

W północno-wschodnich Górach Księcia Karola znajduje się oaza antarktyczna (obszar wolny od lodu), zwana Oazą Amery’ego. W jej centrum leży jezioro Beaver Lake, nad którym znajduje się rosyjska (wcześniej radziecka) letnia stacja polarna Sojuz. Zarówno radzieccy, jak i australijscy badacze (z położonej na wybrzeżu stacji Mawson) zakładali w tych górach obozy podczas szeroko zakrojonych prac badawczych[4].

Geologia

Góry te stanowią odsłonięcie podłoża skalnego Antarktydy Wschodniej, związane z obniżeniem lądolodu w rejonie Lodowca Lamberta, ponad doliną ryftową wcinającą się w kontynent. Odsłaniają się tam skały o zróżnicowanym wieku. Skały platformy prekambryjskiej to głównie proterozoiczne (z dodatkiem archaicznych) skały osadowe i magmowe, zdeformowane i zmetamorfizowane około 1 mld lat temu; przecinają je intruzje z okresu kambru. Na nich leżą permskie i triasowe skały osadowe, oraz w mniejszych ilościach młodsze skały, w tym także skały wylewne. Południowa część gór reprezentuje archaiczny terran, podczas gdy północna to proterozoiczny pas fałdowy[4].

W Górach Księcia Karola występuje węgiel, podobnie jak w Górach Transantarktycznych. Złoża te jednak są starsze, liczą około 250 milionów lat (perm). Odsłaniają się także złoża rudy żelaza powstałe ok. 2 miliardów lat temu, które w innych częściach Antarktydy Wschodniej są ukryte pod lodem. Metody magnetometryczne wskazują, że złoże odkryte na Mount Ruker kontynuuje się pod lodowcem na długości 100 km[5]. W Górach Księcia Karola odkryto także kimberlity, rzadkie skały z płaszcza Ziemi, zawierające diamenty. Mają one wiek około 120 milionów lat (kreda), podobnie jak kimberlity z innych części prehistorycznego superkontynentu Gondwany (np. Indii, Afryki Południowej)[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Nazwa polska według KSNG: Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, s. 27–28, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 
  2. ↑ Mount Menzies
  3. ↑ a b Prince Charles Mountains
  4. ↑ a b c Prince Charles Mountains (ang.). Australian Antarctic Division. [dostęp 2015-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
  5. ↑ Mining (ang.). Australian Antarctic Division. [dostęp 2015-03-20].
  6. ↑ Gregory M. Yaxley et al.. The discovery of kimberlites in Antarctica extends the vast Gondwanan Cretaceous province. „Nature Communications”. 4, 2013-12-17. DOI: 10.1038/ncomms3921. 

Media użyte na tej stronie

Antarctica relief location map.jpg
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical Location map Antarctica, Azimuthal equidistant projection
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Jetty Peninsula Satellite Image Map.jpg
(c) Brolsma, H. (1999, updated 2014) Jetty Peninsula Satellite Image Map 1:500 000 Australian Antarctic Data Centre - CAASM Metadata (https://data.aad.gov.au/metadata/records/jetty_sat), CC BY 3.0
Satellite image map of Jetty Peninsula, Mac. Robertson Land, Antarctica. This map is part (d) of a series of four north Prince Charles Mountains maps. This map was produced for the Australian Antarctic Division by AUSLIG (now Geoscience Australia) Commercial, in Australia, in 1991. The map is at a scale of 1:500000, and was produced from Landsat TM and Landsat MSS scenes. It is projected on a Lambert Conformal Conic projection, and shows traverses/routes/foot tracks, glaciers/ice shelves, and stations/bases. The map has only geographical co-ordinates.