Góry Wałbrzyskie

Góry Wałbrzyskie

Widok z Rogowca na Rybnicki Grzbiet, Borową i Górę Suchą
Megaregion	Pozaalpejska Europa Środkowa
Prowincja	Masyw Czeski
Podprowincja	Sudety z Przedgórzem Sudeckim
Makroregion	Sudety Środkowe
Mezoregion	Góry Wałbrzyskie
Zajmowane jednostki administracyjne	Polska * woj. dolnośląskie ** powiat wałbrzyski *** gmina Boguszów-Gorce *** gmina Szczawno-Zdrój *** gmina Walim *** gmina Wałbrzych

Regiony Kondrackiego-hipsometria, Sudety, Góry Wałbrzyskie

Góry Wałbrzyskie (332.42, niem. Waldenburger Bergland, też Waldenburger Gebirge) – pasmo górskie w Sudetach Środkowych, w całości w Polsce; najwyższy szczyt – Borowa, 853 m n.p.m.

Opis

Przebiegają na długości 35 km z północnego zachodu na południowy wschód, od doliny Bobru do doliny Bystrzycy^[1][2].

Położenie

Od południa, poprzez dolinę Leska i Kotlinę Wałbrzyską graniczą z Górami Kamiennymi i Kotliną Kamiennogórską, a od zachodu z Górami Lisimi będącymi grzbietem Rudaw Janowickich. Na północnym zachodzie docierają aż do Gór Kaczawskich. Na północy przechodzą płynnie w Pogórze Wałbrzyskie, a na wschodzie w dolinie Bystrzycy łączą się z Górami Sowimi^[2].

Rzeźba terenu

Góry Wałbrzyskie składają się z kilku części. Są to:

• Masyw Trójgarbu i Krąglaka^[1],
• Masyw Chełmca^[1],
• Kotlina Wałbrzyska^[1],
• Góry Czarne^[1],
• Rybnicki Grzbiet^[1].

Szczyty

Najwyższym szczytem jest Borowa – 853 m n.p.m. (a nie Chełmiec, jak przez wiele lat uważano, który mierzy 850 m n.p.m). Wybitnymi szczytami są także Chełmiec i Trójgarb, które przez co najmniej kilkadziesiąt dni w roku są widoczne i łatwo rozpoznawalne z odległego o 60 kilometrów w linii prostej Wrocławia. Inne szczyty to Kozioł – 774 m n.p.m., Wołowiec – 776 m n.p.m., Mały Wołowiec – 720 m n.p.m.

Budowa geologiczna

Góry Wałbrzyskie leżą na obszarze zewnętrznej, północnej części niecki śródsudeckiej, w której warstwy skalne zapadają ku środkowi (tutaj ku południu). Zbudowane są ze skał osadowych, głównie piaskowców, zlepieńców i łupków oraz wulkanicznych – porfirów, melafirów i ich tufów. Skały te powstały w karbonie i permie. W górnym karbonie powstały złoża węgla kamiennego, a w mezozoiku – żyłowe złoża barytu. Powierzchnie wysoczyzn pokrywają plejstoceńskie lessy, natomiast zbocza gór plejstoceńskie i holoceńskie rumosze skalne i gliny zboczowe^[2].

Wody

Teren Gór Wałbrzyskich należy w całości do dorzecza Odry. Oprócz Bobru i Bystrzycy – których tylko niewielkie odcinki znajdują się na granicy Gór Wałbrzyskich – najważniejszymi rzekami są Pełcznica i Lesk. Znajdują się tu także źródłowe odcinki Strzegomki i Nysy Szalonej na północnym zachodzie oraz Ścinawki na południowym wschodzie^[2].

Miejscowości

Głównym miastem na tym obszarze jest Wałbrzych, poza tym mniejsze miasta to: Boguszów-Gorce, Szczawno-Zdrój i Jedlina-Zdrój oraz wiele wsi, m.in. Stare Bogaczowice i Czarny Bór^[2].

Ochrona przyrody

• Obszar Chronionego Krajobrazu Kopuły Chełmca, Trójgarbu i Krzyżowej Góry^[1]

Dzielnica Wałbrzycha Podzamcze (po lewej) i Góry Wałbrzyskie, widok z miejscowości Cieszów

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 10, Wrocław 2005
• Góry Wałbrzyskie i Góry Kamienne. Skala 1:50 000. Wyd. 1. Wrocław: Studio PLAN, 2016.