Góry Wierchojańskie
 Krajobraz Gór Wierchojańskich | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Republika | |
| Najwyższy szczyt | bez nazwy (2389 m n.p.m.) |
| Długość | 1200 km |
 Lokalizacja Gór Wierchojańskich | |
Położenie na mapie Jakucji  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 67°00′N 129°00′E/67,000000 129,000000 | |
Góry Wierchojańskie (ros. Верхоянский хребет) – łańcuch górski w azjatyckiej części Rosji, w Jakucji. Ciągnie się wygiętym łukiem od Morza Łaptiewów na północnym zachodzie po rzekę Tompo na południowym wschodzie i rzekę Ałdan na południu. Od zachodu ogranicza go dolina rzeki Lena, a od wschodu Wyżyna Jańsko-Ojmiakońska i dolina rzeki Jana oddzielające Góry Wierchojańskie od Gór Czerskiego[1][2].
Góry Wierchojańskie ciągną się na długości około 1200 km, a ich szerokość wynosi od 100 do 250 km. Najwyższy szczyt (bez nazwy) ma wysokość 2389 m n.p.m. i znajduje się w paśmie Orułgan[2].
Geografia i geologia
Góry zbudowane są głównie z prekambryjskich skał metamorficznych i mezozoicznych oraz paleozoicznych skał osadowych i magmowych, miejscami poprzecinanych intruzjami granitów i diabazów. Szczyty są skaliste i ostre z niewielkimi lodowcami. Występują tu znaczne złoża węgla kamiennego (nie eksploatowane) oraz złota i cyny[3][1][4].
Góry Wierchojańskie dzielą się na kilkadziesiąt pasm. Licząc od północy są to m.in. pasma: Charaułachskij chriebiet, Primorskij chriebiet, Tuora-Sis, Dżardżanskij chriebiet, Sijetindienskij chriebiet, Orułgan, Kułar, Byranda chriebiet, Tagyndżynskij chriebiet, Kuturginskij chriebiet, Ketlerskij chriebiet i Pasmo Skaliste[1].
Południowo-wschodnim przedłużeniem Gór Wierchojańskich jest pasmo Suntar-Chajata, a południowym pasma Sette-Daban i Ułachan-Bom[1].
Góry stanowią dział wodny między dorzeczami Leny, Jany i Indygirki. Doliny rzek spływających ze stoków gór są głębokie i noszą ślady działalności lodowców[5].
Przyroda
W dolnych partiach rzadkie lasy liściaste, od wysokości 800–1200 m zarośla olchy, sosny syberyjskiej, tundra górska, a jeszcze wyżej arktyczna pustynia i lodowce (łączna powierzchnia 23 km²). W dolinach występuje sosna, brzoza, topola[6].
Klimat
Klimat umiarkowany chłodny, skrajnie kontynentalny. Na północy subpolarny. W czasie długich zim często występuje inwersja temperatury, szczególnie w głębokich dolinach i na przedgórzach. Średnia temperatura stycznia wynosi minus 36–38 °C, przez co (pomimo zimowej inwersji temperatury) jest to najzimniejszy obszar górski Ziemi. Lato krótkie, w dolinach względnie ciepłe (średnia temperatura lipca 12–14 °C). Opady do 600 mm rocznie. W dolinach Gór Wierchojańskich zmierzono najniższe temperatury na półkuli północnej:
- Wierchojańsk –67,8 °C
- Ojmiakon –71,2 °C
- Tomtor –72,2 °C[7]
Przypisy
- ↑ a b c d Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu, tom 2 Góry Azji, Katowice: Wydawnictwo STAPIS, 2005, ISBN 83-88212-42-7.
- ↑ a b Верхоянский хребет [dostęp 2019-03-27] (ros.).
- ↑ ВЕРХОЯНСКИЙ ХРЕБЕТ, Словари, энциклопедии и справочники - бесплатно Онлайн - Slovar.cc [dostęp 2019-03-27] (ros.).
- ↑ Верхоянский хребет - Энциклопедический словарь (В), www.e-reading.mobi [dostęp 2019-03-27].
- ↑ Верхоянский хребет, Великая Россия, 26 listopada 2013 [dostęp 2019-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27].
- ↑ Верхоянский хребет, Россия на вершинах мира, 3 czerwca 2010 [dostęp 2019-03-27].
- ↑ Tak radzą sobie z mrozem mieszkańcy najchłodniejszej miejscowości świata
Media użyte na tej stronie
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Location Verkhoyansk Range.PNG
Flag of Sakha
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° NMade with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Blick auf das südliche Werchojansk-Gebirge