Góry lodowe

Góry lodowe
Ilustracja
Autor

Frederic Edwin Church

Data powstania

1861

Medium

olej na płótnie

Wymiary

163,8 × 285,8 cm

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Dallas

Lokalizacja

Dallas Museum of Art

Góry lodowe (ang. The Icebergs) – obraz olejny Frederica Edwina Churcha, namalowany w 1861 roku na podstawie szkiców sporządzonych podczas trwającej miesiąc wyprawy łodzią wzdłuż kanadyjskich wybrzeży Nowej Fundlandii i Labradoru. Od 1979 roku obraz znajduje się w kolekcji stałej Dallas Museum of Art jako dar Lamara i Normy Huntów.

Uważany przez niektórych za Monę Lisę Dallas Museum of Art[1].

Okoliczności

Church malował różne krajobrazy kontynentu amerykańskiego, łącząc w swoich wizjach spektakularnych cudów natury artystyczną wrażliwość i zainteresowania nauką. Podczas pobytu w Ameryce Południowej spędził kilka miesięcy w Kolumbii i Ekwadorze, płynąc ponad 900 km w górę rzeki Magdaleny oraz podróżując na mule, aby zobaczyć wulkany w Andach. W szczytowym momencie eksploracji Arktyki Church, zafascynowany relacjami nieustraszonych odkrywców przemierzających zdradzieckie i lodowate wody, postanowił zobaczyć wielkie góry lodowe za Nową Fundlandią i Labradorem[2]. W 1859 roku wyruszył w trwający miesiąc rejs statkiem wzdłuż północnego, atlantyckiego wybrzeża Kanady. W wyprawie towarzyszył mu przyjaciel, Louis Legrand Noble, który później napisał książkę After Icebergs, With a Painter. Wcześniej, podobnie jak wielu innych, Churcha przygnębiła wieść o zaginięciu Johna Franklina wraz z całą wyprawą w Arktyce w 1847 roku podczas próby znalezienia legendarnego Przejścia Północno-Zachodniego. Zarówno biegun północny, wówczas wciąż nietknięty, jak i otaczający go lód od wieków poruszały ludzką wyobraźnię. Arktyka była równie majestatyczna, jak Alpy, ponieważ była tak samo nieprzyjazna i nieprzenikniona[3].

Obraz, wystawiony w Nowym Jorku 24 kwietnia 1861 roku, ugruntował sławę swego twórcy. W jednej z recenzji w „New-York Daily Tribune” z tegoż dnia nazwano obraz „najpiękniejszym dziełem sztuki, jakie dotychczas powstało w tym kraju”[3]. Ponieważ trwała wtedy wojna secesyjna, Church przekazał wszystkie honoraria z wystawy funduszowi utworzonemu dla wsparcia żon żołnierzy[2]. Po pokazie obrazu w Londynie w 1863 roku zakupił go Edward Watkin, brytyjski przedsiębiorca kolejowy z Manchesteru, który później został posłem do parlamentu. Obraz trzymał w swojej willi Rose Hill w Northenden. Zmarł w 1901 roku, a w jego rezydencji zorganizowano później szkołę dla chłopców[3]. Obraz Churcha popadł w zapomnienie. Został odnaleziony w latach 70. XX wieku[4]. W 1979 roku dom aukcyjny Sotheby’s sprzedał Góry lodowe za 2,5 miliona dolarów, najwyższą cenę, jaką do tego czasu uzyskano za amerykański obraz. Nabywcami byli Lamar i Norma Huntowie. Podobno zamierzali oni umieścić płótno w swoim domu w Dallas, ale gdy zdali sobie sprawę, że ze względu na jego rozmiary będzie to niemożliwe, przekazali go w darze Dallas Museum of Art[3].

Wystawy

Obraz był głównym obiektem wystawy The Civil War and American Art, którą prezentowano od 16 listopada 2012 do 27 kwietnia 2013 roku w Smithsonian American Art Museum w Waszyngtonie i od 21 maja do 2 września 2013 roku w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku[1].

Opis i analiza

Skała na pierwszym planie z podpisem artysty i datą
Caspar David Friedrich, Morze lodu, 1823, Kunsthalle w Hamburgu

Według wyjaśnień samego artysty obraz przedstawia widok, jaki zapewne ma przed sobą widz stojący na lodzie w zatoce wypełnionej górami lodowymi[4]. Na pierwszy rzut oka obraz wypełnia woda, zarówno w ciekłych, jak i stałych formach, oraz bezchmurne niebo. Zielony połysk z prawej strony sugeruje czystą głębię i śmiertelny chłód wód północnoatlantyckich. Wszystko wydaje się ogromne i niesamowite. Dominującą barwą jest biel, ale przy bliższym wejrzeniu dostrzec można pomarańczowe i brązowe odcienie na niebie, będące refleksem odległego zachodu słońca. Mała góra lodowa z tyłu została oddana w kolorze różowym. Woda, wypełniająca środkową partię obrazu, ma po lewej stronie odcień ochry wpadającej w brąz. Przepływająca w prawo, ku jasnozielonej grocie, staje się coraz jaśniejsza. Bliższy wgląd pozwala również dostrzec umieszczony na skale po lewej stronie podpis artysty i datę: „F.E. Church 1861”. Church kładzie farby w sposób, który zdaje się poprzedzać styl Paula Cézanne’a. Choć Góry lodowe przywodzą na myśl obrazy jego mentora, Thomasa Cole’a, Church wykracza znacznie poza jego malownicze pejzaże, zarówno jeśli chodzi o tematykę, jak i technikę malarską. W czasie pomiędzy amerykańskim pokazem obrazu a jego pojawieniem się w Anglii, Church dodał złamany maszt statku na dole płótna. Większość krytyków zgadza się z tym, że był to wyraz jego hołdu złożonego tragicznej i nieudanej ekspedycji Johna Franklina[3]. Ale jest to zarazem znak, iż przedstawione miejsce jest niegościnne i niebezpieczne pomimo przyciągającego charakteru połyskujących powierzchni gór lodowych, uwodzicielskiej kolorystyki i jarzącego się podziemnego światła[4]. Potęga ludzkości okazuje się tu nieistotna wobec przytłaczającego działania natury[2].

Inspiracje

Góry lodowe swoją wysublimowaną kompozycją oraz politycznymi i filozoficznymi odniesieniami przypominają dzieła Caspara Davida Friedricha, niemieckiego piewcy krajobrazu romantycznego, który wywarł zasadniczy wpływ na artystów szkoły Hudson River. Morze lodu Friedricha (zwany też Zniweczoną nadzieją) z 1823 roku (obecnie w zbiorach Kunsthalle w Hamburgu) był wielką inspiracją dla Churcha i innych amerykańskich artystów eksplorujących „majestat Arktyki”[2].

Przypisy

  1. a b Sue Canterbury: Bon Voyage to The Icebergs (ang.). www.webcitation.org. [dostęp 2017-05-06].
  2. a b c d Questroyal Fine Art, LLC: Frederic Edwin Church, The Icebergs, 1861 (ang.). hrs-art.com. [dostęp 2017-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-24)].
  3. a b c d e Willard Spiegelman w: The Wall Street Journal: Frozen Sublimity, Louring Sky (ang.). www.webcitation.org. [dostęp 2017-05-06].
  4. a b c Pitman 2012 ↓, s. 188.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

The Icebergs detail, F. E. Church.jpg
Detail of Frederic Edwin Church's signature on his 1861 painting, The Icebergs. Signature is located on the lower left of the painting.
The Icebergs (Frederic Edwin Church), 1861 (color).jpg
The largest of Frederic Edwin Church's paintings of icebergs. Will be on display at the Smithsonian American Art Museum through April 2013, followed by an exhibition at the Metropolitan Museum of Art through September 2013, when it will be returned to the Dallas Museum of Art (see image source below).