Gągławki

Artykuł

53°41′12″N 20°27′14″E

- błąd

38 m

WD

53°42'N, 20°29'E, 53°42'N, 20°29'E

- błąd

20719 m

Odległość

479 m

Gągławki
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

olsztyński

Gmina

Stawiguda

Liczba ludności (2022)

259[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-034[2]

Tablice rejestracyjne

NOL

SIMC

0488881

Położenie na mapie gminy Stawiguda
Mapa konturowa gminy Stawiguda, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Gągławki”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gągławki”
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego
Mapa konturowa powiatu olsztyńskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Gągławki”
Ziemia53°41′12″N 20°27′14″E/53,686667 20,453889

Gągławki (niem. Ganglau[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś znajduje się w historycznym regionie Warmia.

Historia

Wieś Gągławki założona w 1348 jako majątek rycerski należący do kapituły warmińskiej, na 10 włókach na pruskim polu osadniczym (lauksie) Grandelawke w ziemi Bertingen[5]. Nadanie na prawie pruskim otrzymali bracia, Prusowie: Glanden, Tulekoyten, Sansagen, Mecruten i Golti. Od pierwszego z nich wieś zaczęto nazywać Gandelauken. Informacje o właścicielach zachowały się od XVI w., w 1538 właścicielem był Jan von der Tappelbude (odpowiedzialny za gospodarkę rybną w komornictwie olsztyńskim). Prawo pruskie zostało zmienione na prawo magdeburskie.

Około roku 1619 majątek przejął Edward Gądłowski z Ornety. Po jego śmierci własność przeszła w ręce kapituły. Następnym właścicielem był Bogusław Domaradzki, a od 1714 Franciszek Domlem (olsztyński rajca). W 1738 r. wieś była już na prawie chełmińskim. Kolejnym właścicielem majątku został Baltazar Gerith (burmistrz Olsztyna), a po jego śmierci wdowa – Anna Barbara – wydała się za Józefa Kalnassy – zapewne z rodziny księdza kanonika Joachima Kalnassy, który był sekretarzem biskupa Ignacego Krasickiego. W podziemiach kościoła w Bartągu został pochowany dziadek kanonika – Andrzej Michał Kalnassy. Przez koligacje Gągławki przeszły w ręce rodziny Grzymałów, a w XIX w. były własnością Pannwitzów i następnie Weitigów.

Przypisy

  1. Dane Statystyczne, Gmina Stawiguda [dostęp 2022-08-29] (pol.).
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 256 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  4. Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-02-23].
  5. Grzegorz Białuński Pruskie związki terytorialno-osadnicze w dorzeczu środkowej Łyny w XIII wieku, Komunikaty Warmińsko-Mazurskie nr 1, 2004, str. 3-17

Bibliografia

  • Ruś nad Łyną, Agencja WIT, Olsztyn 2004, ISBN 83-89741-15-6.
  • Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia pw. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5.
  • ks. Walenty Barczewski Geografia polskiej Warmii

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Olsztyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Olsztyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.12 N
  • S: 53.43 N
  • W: 20.07 E
  • E: 21.15 E
POL gmina Stawiguda COA.jpg
Herb gminy Stawiguda.