Gązewnikowate

Gązewnikowate
Ilustracja
Gązewnik europejski
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Santalanae

Rząd

sandałowce

Rodzina

gązewnikowate

Nazwa systematyczna
Loranthaceae Juss.
Ann. Mus. Natl. Hist. Nat. 12: 292. 1808
Zasięg występowania
Mapa zasięgu

Gązewnikowate (Loranthaceae) – rodzina roślin z rzędu sandałowców licząca 77 rodzajów[3] i ok. 950 gatunków. Centrum występowania przedstawicieli rodziny stanowi półkula południowa i strefa tropików. Najdalej na północ sięgają do Meksyku, Europy południowej i Japonii[1].

(c) Photographs by Gnangarra...commons.wikimedia.org, CC BY 2.5 au
Nuytsia floribunda
Tapinanthus rubromarginatus

Charakterystyka

Przeważnie krzewinki, rzadziej rośliny zielne. Są to zielone (zawierające chlorofile) półpasożyty drzew i krzewów wrastające do ich pni ssawkami. Tylko niektóre zakorzeniają się w glebie.

Liście
Ulistnienie naprzeciwległe albo okółkowe. Pospolite są kandelabrowate włoski. Szparki przeważnie typu rubiaceus. Mezofil jest grzbietobrzuszny albo izobilateralny, bądź złożony z komórek izodiametrycznych.
Kwiaty
Zebrane w grona lub wierzchotki, często zapylane przez ptaki i owady.
Owoc
Jagoda lub pestkowiec.
Cechy anatomiczne
Perycykl zawiera izolowane grupy włókien. Szczawian wapnia: pojedyncze kryształy lub druzy.

Systematyka

W niektórych systemach klasyfikacyjnych do gązewnikowatych zaliczano jemiołowate jako podrodzinę Viscoideae[4]. Mimo pewnych podobieństw okazało się jednak, że grupy te po połączeniu nie tworzą taksonu monofiletycznego[1].

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
sandałowce

Erythropalaceae



Strombosiaceae




Coulaceae





Ximeniaceae




Aptandraceae



Olacaceae przemierżlowate






Octoknemaceae




Balanophoraceae gałecznicowate





Opiliaceae



Santalaceae sandałowcowate (w tym dawne jemiołowate Viscaceae)






Loranthaceae gązewnikowate



Mystropetalaceae





Misodendraceae



Schoepfiaceae










Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Santalanae Thorne ex Reveal, rząd sandałowce (Santalales Dumort.), podrząd Loranthineae Engl., rodzina gązewnikowate (Loranthaceae Juss.)[5].

Wykaz rodzajów[3]
  • Actinanthella Balle
  • Aetanthus (Eichler) Engl.
  • Agelanthus Tiegh.
  • Alepis Tiegh.
  • Amyema Tiegh.
  • Amylotheca Tiegh.
  • Atkinsonia F.Muell.
  • Bakerella Tiegh.
  • Barathranthus (Korth.) Miq.
  • Benthamina Tiegh.
  • Berhautia Balle
  • Cecarria Barlow
  • Cladocolea Tiegh.
  • Cyne Danser
  • Dactyliophora Tiegh.
  • Decaisnina Tiegh.
  • Dendropemon (Blume) Rchb.
  • Dendrophthoe Mart.
  • Desmaria Tiegh.
  • Diplatia Tiegh.
  • Distrianthes Danser
  • Elytranthe (Blume) Blume
  • Emelianthe Danser
  • Englerina Tiegh.
  • Erianthemum Tiegh.
  • Gaiadendron G.Don
  • Globimetula Tiegh.
  • Helicanthes Danser
  • Helixanthera Lour.
  • Ileostylus Tiegh.
  • Ixocactus Rizzini
  • Kingella Tiegh.
  • Lampas Danser
  • Lepeostegeres Blume
  • Lepidaria Tiegh.
  • Ligaria Tiegh.
  • Loranthus Jacq. – gązewnik
  • Loxanthera (Blume) Blume
  • Lysiana Tiegh.
  • Macrosolen (Blume) Rchb.
  • Moquiniella Balle
  • Muellerina Tiegh.
  • Notanthera (DC.) G.Don
  • Nuytsia R.Br. ex G.Don – nujcja
  • Oedina Tiegh.
  • Oliverella Tiegh.
  • Oncella Tiegh.
  • Oncocalyx Tiegh.
  • Oryctanthus (Griseb.) Eichler
  • Oryctina Tiegh.
  • Panamanthus Kuijt
  • Papuanthes Danser
  • Pedistylis Wiens
  • Peraxilla Tiegh.
  • Phragmanthera Tiegh.
  • Phthirusa Mart.
  • Plicosepalus Tiegh.
  • Psathyranthus Ule
  • Psittacanthus Mart.
  • Rhizomonanthes Danser
  • Scurrula L.
  • Septulina Tiegh.
  • Socratina Balle
  • Sogerianthe Danser
  • Spragueanella Balle
  • Struthanthus Mart.
  • Tapinanthus (Blume) Blume
  • Taxillus Tiegh.
  • Tetradyas Danser
  • Thaumasianthes Danser
  • Tolypanthus (Blume) Blume
  • Trilepidea Tiegh.
  • Tripodanthus (Eichler) Tiegh.
  • Tristerix Mart.
  • Trithecanthera Tiegh.
  • Tupeia Cham. & Schltdl.
  • Vanwykia Wiens

Przypisy

  1. ↑ a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-08] (ang.).
  2. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-08] (ang.).
  3. ↑ a b Royal Botanic Gardens, Kew: List of genera in family Loranthaceae (ang.). Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2014-04-11].
  4. ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
  5. ↑ Crescent Bloom: Loranthaceae (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-07-22].

Media użyte na tej stronie

Christmas tree 02 gnangarra.jpg
(c) Photographs by Gnangarra...commons.wikimedia.org, CC BY 2.5 au

Perth

The Western Australian Christmas tree (Nuytsia floribunda) is a parasitic tree found in Western Australia. It is known for its bright yellow flowers around Christmas time (summer). It can grow to 10m tall. It is a member of the Loranthaceae or mistletoe family.
Tapinanthus rubromarginatus, blomme, a, Waterberg.jpg
Autor: JMK, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flowers of the semi-parasitic Red mistletoe growing in Faurea saligna in the Waterberg, South Africa. A few flowers have opened at top left. The other tree species parasitized locally is Protea caffra, also Proteaceae, while other trees are unaffected.
Loranthus europaeus Sturm43.jpg

FloraWeb.de: Eichenmistel, Loranthus europaeus Jacq.

Original Caption
Eichen-Mistel, Loranthus europaeus