Gęś łabędzionosa

Gęś łabędzionosa
Anser cygnoid[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

blaszkodziobe

Rodzina

kaczkowate

Podrodzina

gęsi

Plemię

Anserini

Rodzaj

Anser

Gatunek

gęś łabędzionosa

Synonimy
  • Anas Cygnoid Linnaeus, 1758[2]
  • Anser cygnoides (Linnaeus, 1758)[3]
  • Cygnopsis cygnoides (Linnaeus, 1758)[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     zimowiska

Gęś łabędzionosa[5], inne nazwy: gęś łabędziowa, gęś garbonosa[6], gęś chińska, gęś gwinejska, gęś trąbiąca, suchonos[6] (Anser cygnoid) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Mongolię, wschodnią Rosję i północne Chiny. Zimuje głównie na południu i wschodzie Chin, gdzie też została udomowiona ok. X w. p.n.e., dając początek chińskiej gęsi domowej, powszechnie hodowanej w krajach azjatyckich i w Rosji. Nie wyróżnia się podgatunków[7].

Samiec gęsi łabędzionosej
Głowa samca gęsi łabędzionosej z charakterystyczną naroślą na dziobie

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny
Obie płci ubarwione podobnie, ale samiec jest nieco większy. Upierzenie z wierzchu brązowo-szaro-gliniaste, od spodu biało-gliniaste. Szyja dosyć długa o biało-gliniastych bokach i kasztanowo-brązowym wierzchu. Kuper biały. Dziób stosunkowo długi, całkowicie czarny z niebieskim połyskiem. Forma udomowiona ma charakterystyczną narośl-guz na czole u nasady dzioba podobnie jak u łabędzia – stąd nazwa gatunku. Nogi pomarańczowe. Oczy brązowe. Niektóre rasy hodowlane mają całkowicie białe lub łaciate (siodłate) upierzenie i pomarańczowy dziób wraz z naroślą-guzem na czole oraz niebieskie oczy.
Rozmiary
dł. ciała: ok. 85–95 cm
rozpiętość skrzydeł: ok. 150 cm
Waga
ok. 3–4 kg
Zachowanie
Rzadko pływa. Poza sezonem lęgowym tworzy niewielkie stada.

Środowisko

Stepy i górskie doliny. Gniazduje w pobliżu terenów wilgotnych.

Pożywienie

Trawa, turzyca, a także koniczyna i liście mniszka lekarskiego.

Jajo

Lęgi

Gniazdo
Wprost na ziemi. Składa się z drobnych gałązek, słomy, siana, trawy, piór i ziemi.
Jaja
Samica składa 5–10 jaj.
Wysiadywanie
Trwa 28–30 dni, wysiaduje tylko samica.
W warunkach naturalnych po wykluciu się piskląt ptaki często gromadzą się w większe grupy i społecznie opiekują się młodzieżą. Gęsięta są z wierzchu oliwkowo-szare, a od spodu cytrynowożółte. Wśród ras hodowlanych nie wszystkie samice posiadają instynkt wysiadywania jaj i wodzenia piskląt.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gęś łabędzionosą za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Ptak ten w naturze zmniejsza swoją liczebność ze względu na susze skutkujące mniejszym sukcesem lęgowym, przekształcanie środowiska naturalnego oraz polowania[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Anser cygnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-06-16] (ang.).
  2. ↑ Carboneras 1992 ↓, s. 581.
  3. ↑ a b Denis Lepage: Gęś łabędzionosa (Anser cygnoides) (Linnaeus, 1758). Avibase. [dostęp 2013-11-17].
  4. ↑ a b Anser cygnoid, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anserini Vigors, 1825 (1815) (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].
  6. ↑ a b Gęś garbonosa. [w:] Encyklopedia Wiem [on-line]. Onet.pl. [dostęp 2013-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].
  7. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-07-23]. (ang.).

Bibliografia

  • Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Anser cygnoides-Beijing.jpg
Autor: Shizhao, Licencja: CC BY-SA 2.5
鸿雁; Anser cygnoides
Anser cygnoides MHNT.ZOO.2010.11.13.1.jpg
Autor:
Roger Culos
, Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of swan goose Collection of Jacques Perrin de Brichambaut.
Anser cygnoides distribution map.png
Autor: FR, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Anser cygnoides distribution:

  • Orange: breeding range
  • Blue: winter range

References:

  • MacKinnon & Phillipps (2000). A Field Guide to the Birds of China.
  • Madge & Burn (1999). Wildfowl.
  • del Hoyo et al., eds. (1992). Handbook of the Birds of the World 1.