Gęstowice

Gęstowice

wieś
Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	Maszewo
Liczba ludności (2008)	171[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-614[2]
SIMC	0911670
Położenie na mapie gminy Maszewo Gęstowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gęstowice
Położenie na mapie województwa lubuskiego Gęstowice
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Gęstowice
52°09′00″N 14°54′17″E/52,150000 14,904722

Gęstowice (dawna niem. nazwa Tammendorf)^[3] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Maszewo.

Po raz pierwszy Gęstowice zostały wymienione jako Tamodorf w 1308 roku, wśród miejscowości podległych biskupstwu poznańskiemu^[3]. W informacjach zawartych w dokumencie z 10 grudnia 1437 roku wiadomo, że w Gęstowicach mieszkał niejaki Löben, który toczył spór graniczny (rozstrzygnięty w roku następnym) z Peterem von Lossowem z Drzeńska. Wymienia się od około 1580 roku jako właścicieli dóbr: rodzinę Schlieben, a około 1614 roku Stössel^[3]. Georg Christof von Stössel podpisał w 1680 roku akt powołujący proboszcza Marcisiusa. Generał Mikrander był wspomniany w źródłach około 1690 roku, kiedy nabył Gęstowice od rodziny von Stössel^[3]. W późniejszych latach dochodzi do częstej zmiany właścicieli dóbr. Baronowie von Troschke pojawiają się około 1800 roku, a członkowie rodziny Fourier w 1890 roku. Podano, że w 1879 roku właścicielem dóbr w Gęstowicach był niejaki Meyer. Pracowały tu wówczas gorzelnia i cegielnia^[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[4]:

• kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, barokowy z XVIII wieku, wzniesiony został z inicjatywy generała Mikrandera w latach 1696–1711, a stanął na miejscu zburzonej w 1693 roku starszej świątyni^[3]. Po przejęciu budowli przez katolików po 1945 roku, kilkakrotnie były przeprowadzone remonty. Objęty one m.in. elewacje i wówczas to narzucono warstwę cementowego tynku, przez co zniszczono i zatarto detal architektoniczny^[3]. Zamurowano w szczycie koliste okna oraz usunięto zegar, a w latach sześćdziesiątych XX wieku usunięto kolatorską ławę, stylowe ławki w nawie i kutą balustradę ołtarzową. Wejście do krypty zostało zamurowane, a szyby gomółkowe wymieniono na zwykłe^[3]. Kościół jest jednonawową budowlą barokową murowaną z cegły i założoną na planie prostokąta z trójbocznym zakończeniem od wschodu. Do zakończenia przylega kolista apsyda. Wzdłuż północno-południowej osi poprzecznej zbudowano transept^[3]. Gęstowicki kościół projektował francuski architekt Bernhard Riegelan, elementy rzeźbiarskie wykonał Johann Ernst Plato, organy zbudował Gottfried Seidler, a prace malarskie w stallach wykonał Müller (malarz z Frankfurtu)^[3]. Czworoboczna wieża zwieńczona hełmem z latarnią jest nadbudowana nad zachodnią partią nawy, która została nakryta wysokim dachem dwuspadowym^[5]. Prezbiterium otrzymało dach wielospadowy natomiast ramiona transeptu otrzymały niższe dachy dwuspadowe. Większość okien jest uformowana półkoliście, a pojedyncze mają kształt kolisty lub kwadratowy. Pilastrami i gzymsami ozdobiono elewacje, a na szczytach transeptu i elewacji zachodniej wprowadzono pilastry, tympanony i wolutowe spływy^[5]. W przyziemiu zachodniej ściany świątyni umieszczone jest wejście główne, które ma kształt prostokątny. Wnętrze świątyni zostało przykryte głównie sklepieniami kolebkowymi z lunetami, a na ścianach zachowały się pilastry porządku jońskiego, podtrzymujące szeroki gzyms^[5]. Z oryginalnego wyposażenia świątyni do dziś przetrwała barokowa ambona. W 2009 roku dokonano wymiany pokrycia dachowego na świątyni, więc jest nadzieja, że tej jednej z najcenniejszych w Lubuskiem budowli barokowych, zostanie przywrócony właściwy wygląd^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 247-248. ISBN 978-83-919914-8-0.