Głodzenie

Głodzenie
detractio
Ilustracja
Trzech więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Buchenwald (Holender, Polak i Rosjanin), którzy w momencie uwięzienia ważyli około 70 kg, natomiast po 11 miesiącach głodzenia 32 kg
ICD-10T73.0
Skutek głodu
DiseasesDB12415
MeSHD013217

Głodzenie (łac. detractio) – przyjmowanie pokarmu w ilości niewystarczającej do pokrycia zapotrzebowania organizmu. Długotrwałe głodzenie prowadzi początkowo do spadku masy ciała, następnie do wyniszczenia, niewydolności narządów wewnętrznych i w końcowym etapie do śmierci.

Patofizjologia głodzenia

W warunkach fizjologicznych (prawidłowych) pokarm jest przyjmowany w sposób przerywany, a energia wydatkowana w sposób ciągły[1]. Organizm ludzki jest naturalnie przystosowany do głodzenia i uruchamia mechanizmy adaptacyjne zarówno w okresie krótko- i długotrwałego głodzenia[1]. W eksperymencie Minnesota podawano 32 młodym ochotnikom 2/3 ich dziennego potrzebowania przez okres 24 tygodni[2]. Zaobserwowano utratę 23% masy ciała, 71% masy tkanki tłuszczowej, 24% masy komórkowej (bogate w potas komórki zużywające energię) i 40% spadek wskaźnika metabolicznego. Po 24 tygodniach nastąpiła stabilizacja masy ciała związana z redukcją masy ciała, spadkiem poziomu katecholamin i hormonów tarczycy w surowicy oraz zaprzestaniem aktywności fizycznej[2][3].

Obraz kliniczny

Reakcja organizmu na głodzenie jest zależna od zasobów energetycznych, czasu trwania głodzenia oraz dodatkowych sytuacji stresowych takich jak uraz, sepsa lub ciężka choroba[4]. Głodzenie w okresie powyżej 3 miesięcy, utrata 40% masy ciała lub spadek BMI poniżej 10 u kobiet i 11 u mężczyzn prowadzi zwykle do śmierci[1]. Opisano przypadki leczniczego głodzenia u bardzo otyłych osób trwające 249[5] i 382[6] dni[1].

Głodzenie proste

W głodzeniu prostym w ciągu 72 godzin zostają zużyte rezerwy glikogenu, procesy glukoneogenezy rozpoczynają się po 24 godzinach, w których stopniowo są zużywane tłuszcze i białka[7][8]. W ciągu pierwszych 48 godzin wzrasta metabolizm, który następnie spada[8]. W pierwszym okresie proces glukoneogenezy z aminokwasów prowadzi do utraty białka w wysokości 50 gramów na dobę (200 gramów mięśni na dobę), proces ten ulega zahamowaniu w miarę przechodzenia mózgu ze spalania glukozy na ciała ketonowe[9]. Głodzenie proste prowadzi do głodzenia typu marasmus[10].

Głodzenie stresowe

W głodzeniu stresowym (in. głodzenie powikłane[7]) oprócz głodzenia dodatkowym elementem jest sytuacja stresowa, taka jak uraz, sepsa lub ciężka choroba[11]. W takiej sytuacji z powodu odpowiedzi metabolicznej na stres nie dochodzi do spadku katabolizmu, wzrasta wskaźnik metaboliczny, insulinooporność wzrasta w większym stopniu niż w głodzeniu prostym[11]. Głodzenie stresowe prowadzi do głodzenia typu kwashiorkor[10].

Głodzenie przedoperacyjne

Współcześnie (2011) zaleca się głodzenie przez 6 godzin przed planowanym zabiegiem operacyjnym oraz niespożywanie klarownych płynów (kawa, herbata, sok) przez 2 godziny przed planowanym zabiegiem operacyjnym[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Sobotka 2013 ↓, s. 182.
  2. ↑ a b Sobotka 2013 ↓, s. 185.
  3. ↑ Keys, A.; Brožek, J.; Henschel, A.; Mickelsen, O.; Taylor, H. L.: The Biology of Human Starvation. University of Minnesota Press, 1950. ISBN 978-0-8166-7234-9.
  4. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ewelina Swora-Cwynar, Marian Grzymisławski, Adam Mikstacki, Barbara Tamowicz. Żywienie a posocznica. „Nowiny Lekarskie”. 80 (6), s. 479–483, 2011. 
  5. ↑ TJ. Thomson, J. Runcie, V. Miller. Treatment of obesity by total fasting for up to 249 days.. „Lancet”. 2 (7471), s. 992-6, 1966. PMID: 4162668. 
  6. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać WK. Stewart, LW. Fleming. Features of a successful therapeutic fast of 382 days' duration.. „Postgrad Med J”. 49 (569), s. 203-9, Mar 1973. PMID: 4803438. 
  7. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Dominika Wnęk: Niedożywienie i ocena stanu odżywienia pacjenta. Medycyna Praktyczna, 2014. [dostęp 2017-03-05].
  8. ↑ a b Sobotka 2013 ↓, s. 183.
  9. ↑ Sobotka 2013 ↓, s. 184.
  10. ↑ a b Sobotka 2013 ↓, s. 187.
  11. ↑ a b Sobotka 2013 ↓, s. 186.
  12. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ian Smith, Peter Kranke, Isabelle Murat, Andrew Smith, Geraldine O’Sullivan, Eldar Soreide, Claudia Spies, Bas in’t Vel. Głodzenie w okresie okołooperacyjnym dorosłych i dzieci – Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii. „Opieka Okołooperacyjna”, s. 8-21, 2011. 

Bibliografia

  • Luboš Sobotka: Podstawy Żywienia Klinicznego. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Scientifica so. z o.o., 2013. ISBN 978-83-936527-1-6.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
These Russian, Polish, and Dutch slave laborers interned at the Buchenwald concentration camp averaged 160 pounds... - NARA - 531267.tif
  • Uwagi ogólne: Use War and Conflict Number 1107 when ordering a reproduction or requesting information about this image.