Głogówek

Głogówek

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0 Panorama Głogówka
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Data założenia	XI wiek
Prawa miejskie	1275
Burmistrz	Piotr Bujak
Powierzchnia	22,05[1] km²
Wysokość	212 m n.p.m.
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	5568[1] 253[1] os./km²
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250
Tablice rejestracyjne	OPR
Położenie na mapie gminy Głogówek Głogówek
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Głogówek
Położenie na mapie województwa opolskiego Głogówek
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Głogówek
50°20′38″N 17°52′02″E/50,343889 17,867222
TERC (TERYT)	1610024
SIMC	0965281
Urząd miejski Rynek 1 48-250 Głogówek
Strona internetowa
BIP

Głogówek (daw. Górny Głogów, Mały Głogów^[2], dodatkowa nazwa w j. niem. Oberglogau; łac. Glogovia minor, cz. Horní Hlohov, dś. Klee Gloge, Kraut Glôge, śl. Gogůwek) – miasto w Polsce położone w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Głogówek. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej, na pograniczu Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego, będących częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez niego rzeka Osobłoga.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego.

Według danych z grudnia 2019 r. miasto liczyło 5299 mieszkańców^[3].

Patronką miasta jest św. Kandyda(ang.)^[4].

Geografia

Położenie

Miasto jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 10 km od granicy z Czechami, na pograniczu Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego. Należy do Euroregionu Pradziad. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[5]. Przez granice administracyjne miasta przepływa rzeka Osobłoga. Głogówek położony jest na wysokości 212 m n.p.m.

Środowisko naturalne

W Głogówku panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Głogówka wynoszą 628 mm. Dominują wiatry zachodnie^[6].

Podział miasta

Według Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Głogówka są^[7]:

• Głogowiec
• Oracze
• Winiary
• Zwierzyniec

W mieście znajdują się również osiedla:

• os. Jana Pawła II
• os. Marii Konopnickiej

Widok na centrum Głogówka

Nazwa

Nazwa Głogówek wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 roku wydanym w języku polskim w Berlinie^[8]

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy rośliny należącej do rodziny różowatych – głogu (Crataegus L.). Wywód ten prezentuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notujący miasto pod niemieckimi, polskimi oraz łacińskimi nazwami we fragmencie: „Ihren Namen Ober-Glogau (Gorny Glógow, Superior Glogovia) hat die Stadt wahrscheinlich von dem noch heute hie und da wachsenden Hagedorn (pol. głog) erhalten sie wird auch wohl Klein-Glogau oder Weniger-Glogau, polnisch Mały-Glogów, Głogówek, Minor-Glogovia genannt”, czyli w tłumaczeniu na język polski Jego nazwy Ober-Glogau (Gorny Glógow, Superior Glogovia) wzięły się zapewne od głogu, który tu rośnie podobnie jak wzięły je nazwy Klein-Glogau lub Weniger-Glogau, polski Mały-Głogów, Głogówek, Minor Glogovia^[9].

W 1475 roku w łacińskich statutach Statuta Synodalia Episcoporum Wratislaviensium miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Glogouie minoris^[10]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Glogovia Minor^[11].

W 1750 roku nazwa Głogówek wymieniona została w języku polskim przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Dolnego i Górnego Śląska^[12].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod nazwami niemieckimi Klein Glogau oraz Ober Glogau, a także polską Gorny Glogow^[13]. Takie same nazwy wyszczególniono w statystycznym opisie państwa pruskiego z 1837 roku^[14]. Polskie nazwy Mały Głogów oraz Głogówek w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił górnośląski pisarz Józef Lompa^[15].

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946^[16].

Historia

Średniowiecze

Zamek w Głogówku

Teren, na którym powstał Głogówek, znajdował się na terytorium zajmowanym przez plemię Opolan^[17].

Pierwsza wzmianka o osadzie Głogówek pochodzi z ruskiego źródła z 1076^[18]. W 1223 była wzmiankowana jako wieś^[19]. Władysław opolski w 1264 ufundował na jej terenie klasztor franciszkanów i nadał prawo niemieckie oraz ściągnął kolonistów niemieckich. Prawdopodobnie tenże władca zainicjował wzniesienie głogóweckiego zamku. Prawa miejskie Głogówek otrzymał 21 grudnia 1275^[20][21].

Od 1283 do 1313 Głogówek był siedzibą Bolka I opolskiego. Wcześniej stał tu gród wczesnopiastowski. Po złożeniu hołdu lennego poprzez księcia Bolka I królowi czeskiemu i niemieckiemu księciu elektorowi Wacławowi II w 1291, Głogówek wraz z całym księstwem opolskim zaczął podlegać Królestwu Czech i pośrednio Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu. Po śmierci Bolka i podziale księstwa opolskiego, miasto przypadło jego synowi, Bolesławowi Pierworodnemu.

W 1373 miasto zostało przeniesione na prawo magdeburskie. Książę Henryk I niemodliński w 1379 założył kolegiatę św. Bartłomieja. Nieco później Władysław Opolczyk zbudował pod miastem klasztor Paulinów.

Bernard niemodliński wraz z bratem Bolkiem IV przejęli Prudnik i Głogówek jako oprawę wdowią po śmierci wdowy po Władysławie Opolczyku, która nastąpiła pomiędzy 1418 a 1424. Wkrótce władzę na tym obszarze przejął syn Bolka IV, Bolko V Husyta (Wołoszek). Początkowo sprawował on rządy wraz ze swoim ojcem. Pierwszy zachowany dokument, w którym Bolko V jest wspomniany jako pan Prudnika pochodzi z 6 maja 1425 roku, zaś jego żona Elżbieta Granowska, pasierbica króla Polski Władysława II Jagiełły, jako księżna głogówecka występuje w dokumencie z 5 lutego 1427^[22].

Bolko V został samodzielnym władcą Prudnika i Głogówka dopiero w 1426^[23]. W 1428 roku na Śląsk wkroczyli husyci. Oddziały husyckie dowodzone przez Walka Kudelnika obległy Głogówek. Książę Bolko V, który wówczas przebywał w Gliwicach nie poszedł miastu na odsiecz, lecz sam przystąpił do husytów. Książę zsekularyzował dobra kościelne w swojej domenie.

Na dworze Bolka V w Głogówku zamieszkał ksiądz Jędrzej Gałka z Dobczyna. Przebywając w Głogówku, między połową kwietnia a 23 czerwca 1449 stworzył Pieśń o Wiklefie oraz łaciński traktat o Wiklefie i jego nauce, stanowiący komentarz do utworu poetyckiego in lingua vulgari (po polsku)^[24].

Księstwo głogówecko-prudnickie zostało ponownie przyłączone do księstwa opolskiego z inicjatywy Mikołaja I opolskiego po śmierci Bolka V w 1460 roku^[25].

XVI–XX wiek

Panorama Głogówka z 1636

Panorama, Głogówek – (Friedrich Gottlob Endler – 1808 r.)

Panorama Głogówka z XVI wieku

Rynek w Głogówku (1916)

Panorama Głogówka w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera

Rynek w Głogówku przed 1939

W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Głogówek wraz z całym księstwem opolsko-raciborskim przypadł królom czeskim z dynastii Habsburgów. Udzielali oni opolskiego lenna m.in. Wazom.

Najstarszy znany druk prawdopodobnie wydrukowany w Głogówku pochodzi z 1625^[26]. W latach 1625–1635 i jesienią 1643 w mieście trwała epidemia dżumy. W samym 1643 w mieście i na przedmieściach zmarło przez nią ponad 500 osób^[27].

Podczas wojny trzydziestoletniej w 1643 Szwedzi w trakcie oblężenia zniszczyli miasto.

Najazd Szwedów na Rzeczpospolitą Obojga Narodów w 1655 roku nie spotkał się początkowo z większym oporem i wojska szwedzkie zajęły w krótkim czasie prawie całe terytorium Korony Królestwa Polskiego i część Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prawie wszystkie województwa koronne porzuciły króla Jana II Kazimierza Wazę i przeszły na stronę króla Szwecji Karola X Gustawa. Król Jan Kazimierz musiał wraz z żoną Marią i 1800 osobowym dworem opuścić granice Rzeczypospolitej i udał się do Głogówka, gdzie przebywał na wygnaniu przez dwa miesiące od października 1655 roku. Księstwo opolsko-raciborskie stanowiło uposażenie królowej Marii, a ówczesny właściciel zamku Franciszek Euzebiusz Oppersdorff, mógł odwdzięczyć się parze królewskiej za to, że kilka lat wcześniej w czasie wojny trzydziestoletniej mógł schronić się najpierw na Wawelu, a później w królewskim zamku w Niepołomicach. Żona Oppersdorfa, Anna Zuzanna de Bess, była wcześniej dwórką królowej Marii. Na zamku organizowano sojusze międzynarodowe przeciwko Szwedom i spotkania z wojskowymi stojącymi po stronie króla. Jednym z dworzan przebywających na zamku był poeta barokowy Jan Andrzej Morsztyn. Ludwika Maria wyjechała z Głogówka 28 czerwca 1656 roku, sześć miesięcy po mężu^[28].

W XVIII wieku Głogówek podlegał inspekcji podatkowej w Prudniku^[29]. W wyniku I wojny śląskiej między Prusami a Austrią miasto wraz z większością historycznego Śląska weszło w granice Prus. W 1765 pożar strawił miasto.

Na początku XIX wieku w Głogówku nadal dominował język polski^[30]. Rozwinęło się sadownictwo i warzywnictwo oraz powstały cukrownia i roszarnia lnu.

W 1806 roku Franciszek Joachim Oppersdorff gościł tu Ludwiga van Beethovena, który uciekł do Głogówka przed wojskami Napoleona. Z wdzięczności za gościnę niemiecki kompozytor dedykował mu swoją IV symfonię B-dur opus 60. Ocalał do dziś klawesyn, na którym grywał Beethoven, obecnie instrument prezentowany jest w Muzeum Wnętrz Zamkowych w Pszczynie^[31].

W wydanej w 1863 książce „Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku” Juliusz Roger notuje polskie pieśni ludowe pochodzące z Głogówka^[32]. W 1876 otwarto linię kolejową, która połączyła Głogówek z Nysą i Koźlem^[33].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 6314 mieszkańców Głogówka wszyscy posługiwali się językiem niemieckim^[34]. W 1911 w Głogówku powstało pierwsze pole golfowe na obecnych terenach Polski związane z rodziną Radziwiłł przez Dorotę Leontyna Maria Radziwiłł^[35], zaprojektowane przez C.S.Butchart (wzmianka Niemiecki Rocznik Golfowy 1912 jako prywatne pole w Oberglogau).

Dwudziestolecie międzywojenne

Synagoga w Głogówku (1930)

Od 1919 Głogówek należał do nowo utworzonej prowincji Górny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.

Podczas plebiscytu na Górnym Śląsku z Prudnika do Głogówka został przeniesiony Polski Komitet Plebiscytowy na powiat prudnicki, ponieważ jego lokal w Prudniku został zdemolowany (później lokal na powiat prudnicki został przeniesiony z Głogówka do Strzeleczek)^[36]. W Głogówku za przynależnością do Niemiec głosowało 96% mieszkańców (5093), 4% mieszkańców (226) głosowało za Polską. W głogóweckim obwodzie wyborczym wygrała opcja niemiecka z 88% (za przynależnością do Polski głosowało 12%).

Podczas III powstania śląskiego, 20 maja 1921 dowództwo Samoobrony Górnego Śląska (Selbstschutz Oberschlesien, SSOS) objął gen. Karl Hoefer, który miał do dyspozycji sztab generalny kierowany przez mjr. Jacobsona oraz Centralę (Zentrale) dowodzoną przez płk. Beckera, a ulokowaną we Wrocławiu. Kwatera gen. Hoefera mieściła się w Głogówku. W bezpośredniej dyspozycji głównodowodzącego znajdowały się tzw. formacje specjalne (Sonderformationen), na ogół pochodne rozmaitych korpusów ochotniczych: oddziały barona Bolko von Richthofena, Semdorfa, Winklera, Kagelmanna, Schlackego, Handy’ego, Brunnera, von Hülsena, Lenczyka, Möllmanna, Wilda, Behrendta i kompania sanitarna Freikorps „Oberland”.

Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938, bojówki hitlerowskie spaliły głogówecką synagogę zbudowaną w 1864. Spalonego budynku jednak nigdy nie rozebrano^[37].

II wojna światowa

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Pomnik Wdzięczności w Parku Miejskim

Armia Czerwona w jednej z wiosek między Głogówkiem i Prudnikiem

W latach II wojny światowej niemieccy mieszkańcy Głogówka korzystali z niewolniczej pracy przymusowych robotników z Polski. Robotnicy byli skrajnie wykorzystywani i prześladowani przez niemieckich gospodarzy, a w razie nieposłuszeństwa kierowani do obozów koncentracyjnych. Taki los spotkał Jana Grabowskiego z Nowego Targu^[38].

Na początku grudnia 1944 do Głogówka zaczęli przybywać uchodźcy między innymi z Prus Wschodnich. W styczniu 1945 w obecnym Zespole Szkół, Domu Dziecka, na ulicy Batorego i w gimnazjum utworzono lazarety, do których przywożeni byli ranni żołnierze znad Odry. W szpitalu przy ul. Konopnickiej leczeni byli wyżsi rangą oficerowie, m.in. generał Georg Koßmala(ang.) i SS-Oberführer Georg Bochmann. Lżej ranni wojskowi byli ewakuowani w głąb III Rzeszy samolotami z lotniska Rossweide w Nowych Kotkowicach^[39].

W lutym 1945 miasto zostało zamienione w twierdzę. Miejscowy volkssturm wraz z robotnikami przymusowymi zaczęli kopać okopy, budować wały i zapory przeciwpancerne. W mieście pozostało około 1500 osób, głównie śląskich gospodarzy. Żandarmeria wojskowa dokonała egzekucji na około 30 niemieckich dezerterach w okolicy ul. Zamkowej i na żwirowni w Rzepczu^[39].

18 marca Głogówek został zbombardowany przez sowiecki samolot. Zniszczeniu uległy kamienice na rynku, ratusz, roszarnia i magazyny na ulicy Fabrycznej.

Kocioł Głogówek

W okolicach Głogówka okrążono:

• 344 Dywizję Piechoty pod dowództwem gen. Erwina Jolassego (jego poprzednik gen. Georg Koßmala zginął w Nowym Browińcu),
• 18 Dywizję Grenadierów Pancernych SS Horst Wessel pod dowództwem rannego pułkownika SS Georga Bochmanna,
• resztki 168 Dywizji Piechoty
• 20 Estońską Dywizję Grenadierów SS gen.-majora Franza Augsbergera, która wycofywała się spod okolic Niemodlina.

344 Dywizja osłaniała ewakuację i ochronę kosztowności (dokumenty, papiery wartościowe, złoto itp.) z Górnego Śląska. W skład taboru wchodziła duża liczba ciężarówek wojskowych (trudna do oszacowania). Tabor w dekadzie marca 1945 stacjonował na dziedzińcu zamkowym i parku, podczas przebicia z kotła został porzucony. Zawartość ładunku nieznana.

W związku z zaistniałą sytuacją, postanowiono ewakuować z miasta pod wieczór 17 marca pozostałych żołnierzy, rannych i uchodźców w kierunku Błażejowic. Kiedy pierwsi Rosjanie zbliżali się do wioski Wierzch stało się jasne, że jedynym rozwiązaniem będzie próba przebicia w kierunku Racławice Śląskie – Osobłoga, w której znajdowały się wojska niemieckie. W komunikacie radiowym przesłanym do dowództwa XXIV Korpusu Armijnego gen. Jolasse poinformował o rozpoczęciu wyłomu na Racławice Śląskie o godz. 17.00. Warunkiem powodzenia akcji było utrzymanie miejscowości Wierzch i zabezpieczenie odwodów w okolicy Zawada i Leśnik. Podczas zaciętych walk o wieś po obu stronach zginęło wielu żołnierzy oraz uchodźców i mieszkańców. Atutem niemieckich wojsk była dobrze rozlokowana artyleria, która skutecznie powstrzymała radzieckie natarcie. Zniszczono kilka rosyjskich czołgów. Sukces wojsk niemieckich był jednak bardzo kosztowny. Musiano pozostawić ciężki sprzęt, pojazdy, ciężarówki, armaty oraz ostatnie działa szturmowe, które zalegały na odcinku kilku kilometrów. Ostatnie walki miały miejsce w samych Racławicach Śląskich, gdzie Rosjanie niespodziewający się ataku pozostawili niewielkie siły. Wojsko razem z uchodźcami (można przypuszczać, że było ich kilka tysięcy) utworzyło falę, która przetoczyła się przez wąską lukę rosyjskiego frontu. Nie wszystkim żołnierzom niemieckim udało się przebić przez tak zwany „kocioł”. Znane są przypadki, chodzi głównie o Estończyków z Waffen-SS, którzy osłaniając tyły nie zdążyli się przebić, tworzyli więc odizolowane punkty oporu. Wieczorem z 19/20 marca cała gmina Głogówek była w rękach sowieckich.

19 marca 1945 roku jednostki niemieckie zostały wyparte z miasta przez oddziały 135 i 245 dywizji piechoty 115 korpusu piechoty 59 armii 1 Frontu Ukraińskiego (po wojnie ku ich czci odsłonięto w Parku Miejskim Pomnik Wdzięczności)^[40]. Po wyparciu oddziałów niemieckich miasto zostało przejęte przez polską administrację.

Czasy polskie

Po II wojnie światowej zamek w Głogówku został przejęty przez władze polskie i stał się własnością gminy. Do lat 50. niszczejący zamek nie był objęty opieką konserwatorską. Pomimo adaptacji części zamku na schronisko młodzieżowe, muzeum regionalne, galerię malarstwa Jana Cybisa i domu kultury oraz drobnych prac remontowych zamek wciąż wymaga gruntownej konserwacji. W roku 2005 zamek sprzedano prywatnemu inwestorowi, jednak w 2013 wrócił on do gminy Głogówek^[41].

Od 1950 Głogówek leży w granicach województwa opolskiego, przy czym były to trzy różne jednostki administracyjne funkcjonujące w latach 1950–1975, 1975–1998 oraz współczesne od 1999.

Po pierwszych wyborach do samorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w 1990 roku burmistrzem miasta został Hans Borsutzky.

Demografia

Według danych GUS z 30 czerwca 2018, Głogówek miał 5614 mieszkańców (25. miejsce w województwie opolskim i 558. w Polsce), powierzchnię 22,1 km² (8. miejsce w województwie opolskim i 262. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 254 os./km²^[42].

Mieszkańcy Głogówka stanowią około 10% populacji powiatu prudnickiego, co stanowi 0,57% populacji województwa opolskiego.

Głogówek podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku^[43].

Liczba mieszkańców miasta

Piramida wieku mieszkańców Głogówka w 2014 roku

^[47]

Zabytki

Replika Grobu Pańskiego

Klasztor franciszkanów – brama

Późnorenesansowy ratusz

Kamienice w rynku

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[48]:

• kościół – kolegiata par. pw. św. Bartłomieja, z 1380-XVIII w. Rzadko spotykana gotycka architektura z barokowym wystrojem wnętrza z freskami Franciszka Sebastiniego i sztukateriami Jana Schuberta. Kościół nazywany jest Perłą Opolskiej Ziemi
  • kaplica Oppersdorffów w kościele parafialnym z 1400 r. Wewnątrz alabastrowy nagrobek i sklepienie z kamiennymi wspornikami
• kościół cmentarny pw. Świętego Krzyża, szachulcowy z 1705 r., na cmentarzu
• zespół klasztorny franciszkanów, z XIV/XV w. – XIX w.: kościół pw. św. Franciszka z XV w., pierwotnie gotycki, przebudowany w XVII w.; klasztor
  • domek loretański z figurą Matki Boskiej z 1630 r., znajdująca się wewnątrz kościoła franciszkanów
• kaplica „Boży Grób” – replika Grobu Pańskiego powstała w 1634 r., 1714 r., 1822 r., z elementami neogotyckimi, jedna z trzech w Polsce kaplic grobu Chrystusa niewchodzących w skład większych zespołów (pozostałe znajdują się w Żaganiu i Potępie); ul. Zamkowa
• kaplica pw. Najśw. Panny Marii na „Glinianej Górce”, z 1779 r., na miejscu poprzedniej z 1638 r., 1781 r., 1950 r.
• cmentarz żydowski, zabytkowy z poł. XIX w. / XX w.
• zespół zamkowy, z XVI-XX w.: manierystyczny zamek Oppersdorffów górny i dolny z lat 1561–1571, rozbudowany w XVII w., trójskrzydłowy, z narożnymi wieżami, ozdobnymi portalami i kaplicą z polichromią Franciszka Sebastiniego. Obecnie część zamku zajmuje Muzeum Regionalne; budynek bramny – brama zamkowa – folwarczna barokowa z 1700 r., ul. Zamkowa; park, obecnie miejski
• mury obronne, z XIV/XV w., 1600 r.
• baszta strażniczo-więzienna zbudowana w 1595 r.
• zespół szpitalny, ul. Piastowska, z 1773 r.: kaplica – kościół pw. św. Mikołaja, szpital, na miejscu kompleksu szpitalnego z początku XIV wieku, obecnie dom mieszkalny
• wieża wodna, z 1597 r.
• ratusz, późnorenesansowy z 1608 r., 1880 r., z wieżą na rynku
• dom, ul. Głubczycka 33 (d. 35)
• domy, ul. Kościelna 4, 12, z XVIII w., XIX w.
• domy, ul. Mickiewicza 1, 9 (d. 13), 11 (d. 15), 13 (d. 17), 15 (d. 19), z XVIII w., XIX w.
• d. zajazd, ul. Pasternak 2, z XVII-XVIII w., 1962 r.
• winiarnia, ul. Pasternak / ul. Powstańców, z XVI w.
• dom, ul. Piastowska 35, z poł. XIX w.
• domy, Rynek 1, 2, 3, 4, 5, 8 nie istnieje, 12 (d. 14), 13 (d. 15); 14 (d. 16), 16 (d. 18), 17 (d. 19), wypisany z księgi rejestru; 18 (d. 20), 19 (d. 21), 21 (d.30); 22 (d. 31), 24 (d. 33), 30 (d. 38), 31 (d. 39), wypisany z księgi rejestru; z XVII w., XVIII w., XIX w., XX w.
• dom Sebastiniego, Rynek 25 (d. 34), z poł. XVIII w., XIX w., wypisany z księgi rejestru
• domy, ul. Zamkowa 3, 4 wypisany z księgi rejestru, 5, 8, 10, 12, 14, 18, 20, 21, 26, 30, 32, 38, XVII, XVIII w./XIX w.
• dom, ul. Zamkowa 19, z XVIII w.-XX w.

inne zabytki:

• synagoga z 1864 r.
• cmentarz ewangelicki, zaniedbany
• cmentarz żołnierzy niemieckich poległych w czasie II wojny światowej z 1945 r.

Transport

Stacja kolejowa w Głogówku

Transport drogowy

Przez Głogówek przebiega droga krajowa:

• 40 Prudnik – Głogówek – Większyce – Kędzierzyn-Koźle

Sieć uzupełniają droga wojewódzka:

• 416 Krapkowice – Głogówek – Głubczyce – Kietrz – Racibórz

Transport kolejowy

Głogówek
Linia 137. Katowice – Legnica (88,597 km)
Twardawa odległość: 8,978 km		Racławice Śląskie odległość: 9,142 km
Linia Głogówek – Głogówek Winiary (0,000 km)
Głogówek Winiary odległość: 2,700 km

Komunikacja miejska

Na terenie miasta funkcjonuje komunikacja miejska, świadczenie usług zleca Urząd Miasta.

Transport zbiorowy realizowany jest przez Państwową Komunikację Samochodową.

Miasto posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Prudnikiem, Opolem, Krapkowicami, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem i Głubczycami^[49].

Oświata

Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Króla Jana Kazimierza

Na terenie Głogówka działają: 2 przedszkola, 3 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 3 licea ogólnokształcące, 1 szkoła branżowa I stopnia, 2 technika i 1 szkoła policealna^[50].

Kultura

• Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku
• Muzeum Regionalne w Głogówku
• dwa koła DFK Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim – Winiary i Oracze^[55][56]

Stałe imprezy kulturalne

• Dni Głogówka – impreza plenerowa organizowana corocznie w lipcu na głogóweckim rynku^[57]
• Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwiga van Beethovena – festiwal muzyki klasycznej odbywający się corocznie w październiku w Prudniku i Głogówku^[58][59]

Odniesienia w kulturze masowej

• Henryk Sienkiewicz – Potop, 1886
• Andrzej Sapkowski – Narrenturm, 2002; Boży bojownicy, 2004; Lux perpetua, 2006
• Jan Jakub Kolski – Jasminum, 2006

Media lokalne

Prasa

• Życie Głogówka – miesięcznik wydawany przez Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku opisujący głównie wydarzenie związane z pracą placówek oświatowych.
• Nowiny z Głogówka – niezależny dwutygodnik o profilu politycznym, podejmujący tematykę samorządową.
• Tygodnik Prudnicki
• Prudnik24
• Gazeta Pogranicza

Telewizja

• TV Prudnik (TV Pogranicza)

Radio

• Radio Opole
• Radio Park

Portale

• Teraz Prudnik^[60] (do 2017 Tygodnik Prudnicki^[61])
• prudnik24.pl^[62]

Religia

Kolegiata św. Bartłomieja (1380 r. – XVIII w.)

Szachulcowy, cmentarny kościół pw. Świętego Krzyża z 1705 r.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki

Dekanat Głogówek

• parafia św. Bartłomieja (ul. Kościelna 2)
  • kolegiata św. Bartłomieja (ul. Kościelna 2)
  • kościół św. Franciszka (ul. Klasztorna)
  • kościół św. Mikołaja (ul. Piastowska 35)
  • kościół Świętego Krzyża (ul. Podgórna)

Cmentarze

• Cmentarz komunalny (ul. Podgórna)
• Cmentarz żydowski (ul. Olszynka)
• Cmentarz Ewangelicki (ul. Powstańców)
• Niemiecki Cmentarz wojskowy (ul. Powstańców)

Nieistniejące obiekty sakralne

• synagoga (nieczynna)
• kościół ewangelicki (nie istnieje)

Sport

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za sport i rekreację w mieście jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Głogówku^[63].

Obiekty sportowe

• Stadion Miejski (ul. Damrota)
• Kąpielisko Gminne (ul. Kąpielowa)
• Korty tenisowe (ul. Targowa)
• Strzelnica sportowa (ul. Winiary)
• Boisko pełnowymiarowe
• Hala Sportowa przy Publicznym Gimnazjum Nr 1
• Boiska ORLIK 2012

Kluby sportowe

• KS Fortuna Głogówek (piłka nożna)^[64]
• LKS Rolnik Biedrzychowice Głogówek (piłka nożna)
• UKS Akademia Piłki Nożnej Głogówek (piłka nożna)
• SPS Głogówek (siatkówka)

Polityka

Ratusz

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Organem wykonawczym jest burmistrz. W wyborach samorządowych w 2018 na urząd został wybrany Piotr Bujak^[65]. Siedzibą władz jest Urząd Miejski na Rynku.

Rada Miejska

Mieszkańcy Głogówka wybierają do swojej Rady Miejskiej 3 radnych (3 z 15). Pozostałych 12 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Głogówek^[66].

Radni Rady Miejskiej VIII kadencji wybrani w wyborach samorządowych w 2018:

• Niezależni Razem (7 mandatów) – Andrzej Wawer, Piotr Samson, Tadeusz Wrona, Bogusława Poremba, Jan Hojdem, Mariusz Wdowikowski, Józef Kowaś
• Gmina Głogówek – Wspólna Sprawa (4 mandaty) – Jerzy Kunert, Marcin Kus, Joachim Sobek, Fabian Patron
• Mniejszość Niemiecka (2 mandaty) – Tomasz Nosol, Róża Zgorzelska
• Porozumienie dla Gminy Głogówek (2 mandaty) – Grzegorz Thiel, Piotr Bujak

Budżet miasta

Lista burmistrzów

Czasy niemieckie^[67][68]

• Peter Otta (1544)
• Adam Rotter (1606)
• Martin Schneider (1615)
• Valentin Karas von Bombstein (1625)
• Georg Heinrich Friese (1653)
• Michael Rehorn (1662)
• Georg Heinrich Slawikowsky (1683)
• Elias Pietruschka (1683)
• Hieronymus Carove (1683–1689)
• Johann Reverti (1689–1691)
• Wenzel Jaschick (1691–1695)
• Franz Mitschke (1695–1696)
• Johann Anton Rotter (1697–1702)
• Johann Riedel (1703)
• Peter Arlerth (1704)
• Franz Xavier Riedel (1705–1708)
• Peter Arlerth (1710–1711)
• Johann Franz Herrmann (1712–1717)
• Peter Arlerth (1717–1718)
• Leopold Ziendetti (1718–1721)
• Johann Thadäus Riedel (1722–1736)
• Anton Ignatz Riedel (1736–1739)
• Wenzel Michael Alberti (1739–1760)
• Johann Kurz (1760–1767)
• Joseph Sammberger (1767–1772)
• George Grachus (1772–1775)
• Franz Karl Thomeczek (1775–1788)
• Anton Glatzel (1796–1807)
• Schwand (1807–1810)
• Maier (1810–1811)
• Schwanzer (1811–1815)
• Bürg (1815–1817)
• Heinrich Hasse (1817)
• Joseph Lindner (1823–1854)
• Dr. Heinrich Schnurpfeil (1854–1867)
• Engel (1867–?)
• Troska (1888)
• Reinhold Freyhube (1898–1909)
• Heinrich Smikalla (1917–1926)
• Hensel (1926–1927)
• Felix Scholz (1927–194?)
• Eckert (1945)

Rzeczpospolita Polska i PRL

• Tyrała (1945–1946)
• Ludwik Stanisławczyk (1946)
• Wiktor Les (1946–1949)
• Zenon Kowalczyk (1975–1993)^[69]

III Rzeczpospolita

• Jan Borsutzky (1990–1994)
• Karol Kopacz (1994–1998)
• Jan Mencler (1998–2006)
• Andrzej Jan Kałamarz (2006–2018)
• Piotr Bujak (od 2018)

Miasta partnerskie

Miasta i gminy partnerskie^[70]

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Rietberg	Niemcy	30 maja 1998
Osobłoga	Czechy	25 czerwca 1998
Vrbno pod Pradědem	Czechy	8 czerwca 2002
Ribérac	Francja	25 czerwca 2010

Ludzie związani z Głogówkiem

Honorowi Obywatele Miasta

• Waldemar Lankauf (2002)
• Georg Lubczyk (2002)
• Joachim Georg Görlich (2002)
• Zbigniew Pawlicki (2002)
• Hans Georg von Oppersdorff (2002)
• Waldemar Filipowski (2006)
• Ludwig Merckle (2006)
• Günther Hauptstock (2006)
• Alfons Nossol (2006)
• Tadeusz Soroczyński (2006)
• Gwardian Waldemar Czerwonka (2010)
• Joachim Kobienia (2010)
• Jarosław Kłuskiewicz (2010)
• Johannes Preisner (2010)
• Ryszard Galla (2014)
• Danuta Jazłowiecka (2014)
• Janina Okrągły (2014)
• Krzysztof Cichon (2014)

Zasłużeni dla Miasta i Gminy Głogówek

Odznaka honorowa „Zasłużony dla Miasta i Gminy Głogówek” jest przyznawana osobom, instytucjom, organizacjom społecznych, gospodarczych i politycznych jako wyraz uznania i wdzięczności za zasługi dla miasta i gminy Głogówek^[71].

• Lesław Niziński (2002)
• Zygmunt Wojas (2002)
• Krystian Knicz (2002)
• Barbara Grzegorczyk (2006)
• Bolesław Osadkowski (2006)
• Józef Matysek (2006)
• Ursula Trinczek (2010)
• Albert Szyndzielorz (2010)
• Bronisław Kielański (2010)
• Waldemar Kurspiot (2010)
• Ryszard Kinder (2014)
• Krzysztof Hura (2014)
• Marian Duda (2019)
• Tadeusz Kłuskiewicz (2019)
• Henryk Larysz (2019)
• Andrzej Szała (2019)

Zobacz też

• Głogówek (stacja kolejowa)
• Głogówek Winiary

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Ciurlok: O drukarzach, drukarniach i drukach śląskich. Mikołów, Katowice: Regionalny Instytut Kultury w Katowicach, 2018. ISBN 978-83-952024-1-4.
• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• Felix Triest: Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
• Juliusz Roger: Pieśni Ludu Polskiego na Górnym Śląsku. Wrocław: Juliusz Roger, 1863.

Linki zewnętrzne

• Witryna Urzędu Miasta
• Głogowa Górna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 605 ., s. 605–606.
• Historia Żydów w Głogówku na portalu Wirtualny Sztetl
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona