Głos Lubelski

Głos Lubelski
Ilustracja
16.IX.1939
Częstotliwośćdziennik
Państwo II Rzeczpospolita
AdresLublin, Gubernatorska 10 (obecnie: Tadeusza Kościuszki)
Pierwszy numer22 marca 1913
Ostatni numer17 września 1939

Głos Lubelski – pismo codzienne wydawane w Lublinie, politycznie związane z endecją.

Geneza i początki tytułu

Działacze narodowo-demokratyczni w Lublinie na przełomie XIX i XX w. współpracowali z takimi tytułami, jak Gazeta Lubelska, Goniec Lubelski, czy Ziemia Lubelska. Odejście wydawcy ostatniego pisma – Romana Śliwickiego od ruchu narodowego spowodowało konieczność wydawania nowego pisma. Na początku 1913 zgodę na to wydał gubernator lubelski. Pismo początkowo było wydawane jako tygodnik, natomiast już pod koniec tego samego roku tytuł został przekształcony w dziennik. Pierwszym redaktorem był doktor Władysław Rogowski, zaś dwa miesiące później zastąpił go Wacław Kryński. Pismo było własnością Ligi Narodowej. Pomimo tego, że endecja prezentowała orientację prorosyjską, to niejednokrotnie tytuł był karany grzywną za obronę polskiego interesu narodowego[1].

Okres Wielkiej Wojny

Wybuch konfliktu spowodował problemy wydawnicze pisma. Było to spowodowane reglamentacją papieru i farby z jednej strony, z drugiej zaś popieraniem Rosji w wojnie, co nie było dobrze widziane w Lublinie, gdzie były silne środowiska aktywistów. Liczba prenumeratorów spadła, bardzo często kupowano pismo, by je ostentacyjnie niszczyć. W 1915, przed wkroczeniem wojsk autro-węgierskich, miasto opuścili członkowie redakcji dziennika. Tylko dzięki determinacji Ryszarda Wojdalińskiego, młodego członka Ligi Narodowej, pismo wychodziło nadal. Redaktor przyjął umiarkowaną linię polityczną „Głosu Lubelskiego”, w związku z tym niebawem na tym stanowisku zastąpił go Józef Guzowski. Jednak krytyka idei legionowej, a w konsekwencji zdemolowanie lokalu pisma przez piłsudczyków spowodowały, że do swojej funkcji powrócił poprzedni redaktor. Jako sprawny organizator, w sprzyjających okolicznościach międzynarodowych (zwycięstwa aliantów nad państwami centralnymi) wyprowadził tytuł z kryzysu. Z czasem coraz śmielej na jego łamach broniono polskiego interesu narodowego[2].

II Rzeczpospolita

W niepodległej Polsce gazeta stała się najpopularniejszym dziennikiem w Lublinie. Po odejściu dotychczasowego redaktora (Wojdaliński został posłem) zastąpił go w 1919 Stanisław Sasorski. Pismo ostro krytykowało Józefa Piłsudskiego, za co bywało nawet czasowo zawieszane. Na początku l. 20. dochodziło do licznych zmian na funkcji redaktora naczelnego. W 1922 pismo zostało formalne powiązane ze Związkiem Ludowo-Narodowym. Lokal redakcji był wielokrotnie obiektem włamań, ataków, miejscem, do którego wysyłano listy z pogróżkami. Mimo wszystko pierwsza połowa l. 20. była dla dziennika pomyślna[3].

Przeprowadzony w 1926 przewrót majowy negatywnie wpłynął na kondycję tytułu. Pismo dotykały szykany cenzorskie i konfiskaty. To sprawiło, że stonowano jego linię polityczną. Najgorszy pod względem finansowym był okres wielkiego kryzysu. Jedynie dzięki subwencjom Stronnictwa Narodowego i reklamom zamawianym przez ziemian z regionu lubelskiego pismo utrzymało się na rynku. Problemy finansowe jednak pogłębiały się, zaś w gronie redakcji ujawniły się wewnętrzne konflikty[4].

Żywot pisma został zakończony w wyniku wybuchu II wojny światowej. Ostatni numer ukazał się 17 września 1939. Za zgodą władz okupacyjnych wyszło w październiku tego roku jeszcze kilka numerów, ale pismo ostatecznie zostało zamknięte[5].

Przypisy

  1. ↑ I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 49–52.
  2. ↑ I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 52–56.
  3. ↑ I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 58–67.
  4. ↑ I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 68–74.
  5. ↑ I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 78.

Bibliografia

  • I. Walaszek, „Głos Lubelski” 1913-1939, [w:] Prasa narodowej demokracji. Prasa lokalna, regionalna, środowiskowa, t. 4, red. Ewa Maj, Aneta Dawidowicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2013, s. 49–79.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Glos Lubelski 1939-09-16.jpg
Autor: Biblioteka Narodowa, Licencja: CC0
Newspaper title of daily news Głos Lubelski nr 250 (16 september1939)

high 43 cm in polish language

next day the publishing ended because of the war