Głownia pyląca owsa
Głownia pyląca owsa – grzybowa choroba owsa. Wywołuje ją głownia owsa (Ustilago avenae)[1].
Objawy
W czasie wyrzucania wiech z porażonych roślin wydostają się wiechy wraz z brunatnoczarnymi teliosporami. Wiechy są skupione i wyprostowane. Głownia pyląca owsa niszczy kłoski zmieniając je w skupiska zarodników. Pozostają jedynie plewy oraz części osiowe kłosków i wiechy. Ponadto porażone rośliny mogą być niższe, pochwy liściowe i końce liści flagowych mogą być koloru brunatnego. Czasami choroba może zaatakować tylko dolną część wiechy[2][1].
Takie same objawy powoduje wyróżniana przez fitopatologów choroba o nazwie głownia zwarta owsa wywoływana przez grzyb Ustilago levis (Kellerm. & Swingle) Magnus[1]. Według aktualnych ustaleń Index Fungorum Ustilago levis jest synonimem Ustilago avenae[3], tak więc choroba ta również jest synonimem głowni pylącej owsa.
Cykl życiowy
Teliospory rozsiewają się przy pomocy wiatru i deszczu w czasie kwitnienia owsa. W zależności od czasu przedostania się zarodników rozwój choroby może przebiegać wraz z dojrzewaniem owsa lub może się rozpocząć na wiosnę podczas kiełkowania owsa. Teliospory, które trafiły na ziarniaki owsa w czasie kwitnienia przedostają się pomiędzy słupek a plewkę i tu kiełkują w 4-komórkowe podstawki. Na podstawkach powstaje jedno sporydium. Ze sporydiów wyrasta strzępka grzybni. Następnie dochodzi do kopulacji dwóch strzępek grzybni, z których powstaje dikariotyczna strzępka infekcyjna. Wrasta ona do plewki lub okrywy ziarniaka i tu zimuje. Na wiosnę wraz z rozwojem owsa rozwija się też grzybnia głowni. Przerasta ona tkanki do wierzchołka rośliny i niszczy zawiązujące się kłoski. Zakażeniu kiełków sprzyja wilgotność gleby rzędu 30-35% polowej pojemności wodnej oraz temperatura 16-19 °C[2].
Szkodliwość
Choroba o niewielkim znaczeniu. Występuje tylko w rejonach, w których nie stosuje się powszechnie zaprawiania nasion. Powoduje wówczas zmniejszenie wielkości ziarna i obniżenie jego jakości[1]. Strata plonu może wynieść nawet 20%[4]).
Przypisy
- ↑ a b c d Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 436,437, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ a b Choroby roślin w uprawach rolniczych. Selim Kryczyński (red.). Wydawnictwo SGGW, 2010, s. 135, 136. ISBN 978-83-7583-248-8.
- ↑ Index Fungorum. [dostęp 2016-07-24]. (ang.).
- ↑ Notatnik rolnika. Głownia pyląca owsa. [dostęp 2011-10-27].
Media użyte na tej stronie
Autor: Agronom, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cykl życiowy głowni pyłkowej owsa. Zaatakowana roślina jest niższa. Porażeniu często ulega tylko dolna część wiechy. Opracowano na podstawie: Węgorek Władysław, Studziński Andrzej "Terminarz ochrony roślin rolniczych" str. 152, PWRiL 1977.