Głuptak czarnoskrzydły

Głuptak czarnoskrzydły
	Papasula abbotti
	(Ridgway, 1893)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	głuptakowe
Podrząd	głuptakowce
Rodzina	głuptaki
Rodzaj	Papasula; Olson & Warheit, 1988
Gatunek	głuptak czarnoskrzydły
Synonimy
	Sula abbotti Ridgway, 1893; Papasula abbotti abbotti (Ridgway, 1893); Papasula abbotti costelloi Steadman, Schubel & Pahlavan, 1988;
	Sula abbotti Ridgway, 1893; Papasula abbotti abbotti (Ridgway, 1893); Papasula abbotti costelloi Steadman, Schubel & Pahlavan, 1988;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Zasięg występowania

Głuptak czarnoskrzydły^[6], głuptak Abbotta (Papasula abbotti) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny głuptaków (Sulidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Papasula. Obecnie jest endemitem Wyspy Bożego Narodzenia, zagrożonym wyginięciem.

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1893 roku Robert Ridgway. Autor nadał gatunkowi nazwę Sula abbotti, jako miejsce typowe wskazał wyspę Assumption (Seszele)^[4]^[7]. Epitet gatunkowy upamiętnia Williama Louisa Abbotta, który pozyskał holotyp^[7]. Obecnie gatunek ten umieszczany jest w monotypowym rodzaju Papasula^[6]^[8]; nie wyróżnia się podgatunków^[3]^[8]. W 1988 roku w oparciu o kości odnalezione na Markizach opisano wymarły podgatunek Papasula abbotti costelloi^[9].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 79 cm; masa ciała: samce 1370–1620 g, samice 1470–1700 g^[3]. Podstawową barwą upierzenia jest barwa biała, górna strona skrzydeł i ogon są czarnobrązowe. Białe prążki na grzbiecie, które rozdzielają od siebie ciemne skrzydła, czarne kropkowania na tylnej części grzbietu. Dziób u samców różowoszary, u samic różowy z czarnym zakończeniem; stopy szare^[10].

Występowanie

Obecnie wyłącznie na należącej do Australii Wyspie Bożego Narodzenia i na pobliskich wodach (wschodnia część Oceanu Indyjskiego). Dawniej lęgi odbywał także na kilku wyspach w zachodniej części Oceanu Indyjskiego^[3]; szczątki subfosylne odkryto na Wyspach Salomona^[3]^[9] i Markizach na Pacyfiku^[9].

Ekologia

Rozmnażanie: Gniazduje na wysokich drzewach lasu deszczowego^[5]. Jaja składa głównie od maja do lipca^[3]. W zniesieniu tylko jedno jajo^[5]. Para odbywa lęgi tylko co dwa lata, występuje u nich długi cykl rozmnażania^[5].

Pożywienie: Żeruje na morzu; żywi się rybami i kałamarnicami^[5].

Status zagrożenia

Głuptak czarnoskrzydły jest najrzadziej występującym głuptakiem na świecie^[10]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony (EN – Endangered). Liczebność populacji szacowana jest na około 6000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji, po silnych spadkach w XX wieku, oceniany jest obecnie jako stabilny^[5].

Przypisy

↑ Papasula abbotti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Papasula, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-10-24] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Carboneras, C., Christie, D.A., Jutglar, F. & Garcia, E.F.J.: Abbott's Booby (Papasula abbotti). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].
↑ ^a ^b ^c D. Lepage: Abbott's Booby Papasula abbotti. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f BirdLife International, Papasula abbotti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-11-23] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Sulidae Reichenbach, 1849 (1836) - głuptaki - Gannets and Boobies (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-03].
↑ ^a ^b R. Ridgway. Descriptions of some new birds collected on the islands of Aldabra and Assumption, northwest of Madagascar, by Dr. W. L. Abbott. „Proceedings of the United States National Museum”. 16 (953), s. 599–600, 1893. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c D.W. Steadman, S.E. Schubel & D. Pahlavan. A New Subspecies And New Records Of Papasula abbotti (Aves, Sulidae) From Archaeological Sites In The Tropical Pacific. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 101 (3), s. 487–495, 1988. (ang.).
↑ ^a ^b Jerzy Lewczuk (tłumaczenie): Wybrzeża morskie. Warszawa: Delta, Świat Książki, 1997, seria: Encyklopedia Dzikich Zwierząt. ISBN 83-7129-616-9.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Papasula abbotti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[itis2-2] Papasula, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-10-24] (ang.).

[hbwa-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Carboneras, C., Christie, D.A., Jutglar, F. & Garcia, E.F.J.: Abbott's Booby (Papasula abbotti). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].

[avibase-4] D. Lepage: Abbott's Booby Papasula abbotti. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).

[iucn-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f BirdLife International, Papasula abbotti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-11-23] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-6] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Sulidae Reichenbach, 1849 (1836) - głuptaki - Gannets and Boobies (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-03].

[oryg-7] R. Ridgway. Descriptions of some new birds collected on the islands of Aldabra and Assumption, northwest of Madagascar, by Dr. W. L. Abbott. „Proceedings of the United States National Museum”. 16 (953), s. 599–600, 1893. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-03]. (ang.).

[ssp-9] D.W. Steadman, S.E. Schubel & D. Pahlavan. A New Subspecies And New Records Of Papasula abbotti (Aves, Sulidae) From Archaeological Sites In The Tropical Pacific. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 101 (3), s. 487–495, 1988. (ang.).

[lewczuk-10] Jerzy Lewczuk (tłumaczenie): Wybrzeża morskie. Warszawa: Delta, Świat Książki, 1997, seria: Encyklopedia Dzikich Zwierząt. ISBN 83-7129-616-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne