GAZ-69

GAZ-69
GAZ-69M
Inne nazwy	UAZ-69
Producent	GAZ (1953–1956) UAZ (1954–1972)
Okres produkcji	1952–1972[1]
Miejsce produkcji	Gorki Uljanowsk
Poprzednik	GAZ-67
Następca	UAZ 469
Dane techniczne
Segment	samochód terenowy
Typy nadwozia	otwarte
Silniki	2120 cm³ R4 M-20 55 KM[1]
Skrzynia biegów	3-biegowa manualna
Napęd	silnik z przodu, dołączany napęd na 4 koła, reduktor[1]
Długość	3850 mm[1]
Szerokość	1750 mm[1]
Wysokość	2030 mm[1]
Rozstaw osi	2300 mm[1]
Masa własna	1525 kg[1]
Zbiornik paliwa	48+27 l (wersja 2-drzwiowa) 60 l (wersja 4-drzwiowa)
Liczba miejsc	8[1]
Dane dodatkowe
Modele bliźniacze	IMS 57/M59/ARO M 461
Konkurencja	ARO M 461 IFA P2M IFA P3 Land Rover Series I/II

GAZ-69 – radziecki samochód terenowy produkowany w latach 1952–1955 w zakładach GAZ w Gorkim, a od 1954 do 1972 roku w zakładach UAZ w Uljanowsku (nazywany też UAZ-69)^[1].

Historia i opis modelu

GAZ-69 produkcji UAZ

GAZ-69A

GAZ-69A

GAZ-69 w barwach polskiej Milicji

Wnętrze GAZ-a-69

Silnik GAZ-a-69

Prace nad konstrukcją nowego samochodu terenowego, będącego następcą GAZ-67, rozpoczęto w zakładach GAZ w Gorkim wkrótce po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 roku, pod kierownictwem Grigorija Wassermana. Pierwszy prototyp powstał w październiku 1947 roku, a w kolejnym roku trzy dalsze^[2]. Podstawowa wersja nadwoziowa GAZ-69 (kod nadwozia 76) była dwudrzwiowa, z dwoma miejscami z przodu i sześcioma na dwóch ławkach umieszczonych wzdłuż burt z tyłu. Po złożeniu ławek można było przewozić 500 kg ładunku, korzystając z tylnej opuszczanej klapy. W 1951 roku opracowano drugą i zarazem ostatnią wersję nadwoziową – czterodrzwiową, pięciomiejscową, oznaczoną GAZ-69A (kod 77)^[2]. Obie wersje miały odkryte nadwozie z brezentowym zdejmowanym dachem, rozpinanym na stelażu w wersji GAZ-69 i składanym w wersji GAZ-69A. Również górne części drzwi były zdejmowane, brezentowe na stelażu, z celuloidowymi oknami. Rama z szybą przednią była składana do przodu, na maskę. Produkcja seryjna obu wersji rozpoczęła się w Gorkim 25 sierpnia 1953 roku^[3].

W celu potanienia produkcji i ułatwienia napraw, większość podzespołów samochodu była zunifikowana z już produkowanymi. Napęd stanowił dolnozaworowy czterocylindrowy rzędowy silnik benzynowy o mocy 55 KM, unifikowany z silnikiem osobowej Pobiedy. Z Pobiedy było również adaptowane sprzęgło, układ hamulcowy i trzybiegowa skrzynia biegów, aczkolwiek z innymi przełożeniami. Dobre własności terenowe zapewniała dwustopniowa skrzynia rozdziału mocy (reduktor terenowy), dająca łącznie 6 przełożeń do przodu^[2]. W roku 1954 produkcja GAZa-69 została przeniesiona do zakładów UAZ w Uljanowsku, gdzie powstała większość samochodów tego modelu (samochody produkcji UAZ oznaczane są także UAZ-69, chociaż oficjalną nazwą modelu był nadal GAZ-69)^[4].

Od 1959 roku produkowano równolegle, głównie na eksport, wersje oznaczone dodatkową literą M (GAZ-69M i AM) z silnikiem o pojemności 2,43 l zaadaptowanym z wczesnego modelu samochodu M-21B Wołga, oznaczonym GAZ-69B lub GAZ-69W w zależności od stopnia sprężania (odpowiednio 6,7 i 7,2) i mocy (odpowiednio 62 i 66 KM)^[4]. Podczas produkcji wprowadzano pewne modyfikacje techniczne. W 1968 roku samochód nieco zmodernizowano, dodając m.in. mufy odłączające przedni napęd (oznaczenie fabryczne UAZ-69-68)^[4]. W 1970 zmieniono nieco brezentowy dach i ulepszono hamulce przednie z dwoma cylindrami^[4].

Był podstawowym lekkim samochodem terenowym w wojskach i służbach bloku państw socjalistycznych oraz innych będących w gospodarczej lub wojskowej sferze wpływów ZSRR. W siłach zbrojnych większości krajów Układu Warszawskiego zastąpiony przez samochody UAZ-469. Nadal jest na wyposażeniu kilku armii i prawdopodobnie jest produkowany w Korei Północnej. Potocznie znany był zdrobniale, zarówno w Rosji, jak i w Polsce, jako "gazik". W 1972 roku zakończono produkcję i zastąpiono samochód nowocześniejszym – UAZ 469/469b. Produkowany w dwóch wersjach nadwoziowych: 2-drzwiowej (GAZ-69, GAZ-69M) i 4-drzwiowej (GAZ-69A, GAZ-69AM) tak zwana „komandorka”^[1]. Istniały także modyfikacje pozafabryczne, np. z zamkniętym metalowym nadwoziem dla radzieckiej milicji^[4]. Na bazie GAZ-69 zbudowano samobieżną wyrzutnię 2P26 pocisków przeciwpancernych 3M6 Trzmiel.

Łącznie wyprodukowano 634 285 samochodów tej rodziny – w zakładach GAZ: 16.382 GAZ-69 i 20.543 GAZ-69A, w zakładach UAZ: 356.624 GAZ-69, 230.185 GAZ-69A, 10.551 eksportowych modyfikacji GAZ-69M i GAZ-69AM^[3].

Model wzorowany blisko na GAZ-69 produkowany był przez IMS/UMM w Rumunii w latach 1957–1975 jako IMS 57, później jako IMS M59, a następnie ARO M 461.

Dane techniczne

• silnik: M-20, dolnozaworowy, poj. 2120 cm³, benzynowy czterosuwowy, gaźnikowy^[1]
• sprzęgło: suche, jednotarczowe
• hamulce hydrauliczne bębnowe, jednoobwodowe bez wspomagania
• wymiary: 3,85 x 1,72
• pojemność zbiorników paliwa:
  • dla wersji 2-drzwiowej: 48 l (główny) i 27 l (zapasowy)
  • dla wersji 4-drzwiowej: 60 l
• napęd: 4x4 (tylny stały, przedni dołączany)^[1]
• prędkość max: 100km/h
• zużycie paliwa: 14l/100 km^[1]
• liczba miejsc oraz ładowność:
  • dla wersji 2-drzwiowej: 8 osób lub 2 osoby i 500 kg ładunku
  • dla wersji 4-drzwiowej: 5 osób i 50 kg ładunku
• moc maksymalna przy 3600obr/min: 55 KM^[1]
• stopień sprężania: 6,2-6,5:1^[1]
• maksymalny moment obrotowy: 12,7 kG*m
• skrzynia biegów: 3 + wsteczny (2 i 3 synchronizowane), przełożenia: I-3,115, II-1,772, III-1,00, R-3,738
• reduktor: bieg szosowy (1,15) i terenowy (2,78), dołączenie przedniego napędu (załączenie biegu terenowego możliwe tylko przy dołączonym przednim napędzie)
• zawieszenie: cztery resory piórowe, półeliptyczne, cztery amortyzatory hydrauliczne, dwustronnego działanie, tłoczkowe
• prześwit (na oryginalnym ogumieniu): 210mm
• masa własna: 1525 kg^[1]
• dopuszczalna masa całkowita: 2135 kg
• ogumienie: 210 x 75R16

Przypisy

Bibliografia

• GAZ-69/GAZ-69A, "Awtoliegendy SSSR" Nr 11, DeAgostini 2009, ISSN 2071-095X, (ros.)
• GAZ-69A, "Awtoliegendy SSSR" Nr 59, DeAgostini 2011, ISSN 2071-095X, (ros.)

Linki zewnętrzne

• Интернет-клуб любителей русского джипа - ГАЗ-69
• ГАЗ-69 - легендарный советский джип
• GAZ-69 (UAZ-69)w książce Otieczestwiennyje liegkowyje awtomobili. 1896–2000 gg.

Radzieckie i rosyjskie pojazdy wojskowe po 1945 Czołgi PT-76 IS-3 IS-4 IT-1 T-10 T-34-85 T-44 T-54 T-55 T-62 T-64 T-72 T-80 T-90 T-14 Działa samobieżne SU-122-54 ASU-57 ASU-85 2S1 2S3 2S4 2S5 2S7 2S9 2S19 2S23 2S25 2S31 2S35 2S41 2S43 Pojazdy przeciwlotnicze ZSU-23-4 Szyłka ZSU-57-2 2K11 Krug 2K12 Kub 2K22 Tunguska 9K31 Strieła-1 9K33 Osa 9K35 Strieła-10 9K37 Buk 9K330 Tor Pancyr-S1 2S38 Samobieżne wyrzutnie rakietowe BM-14 BM-21 Grad BM-24 BM-27 Uragan BM-30 Smiercz Tornado-G Tornado-U Tornado-S TOS-1 TOS-2 2K5 Korszun Transportery opancerzone BTR-40 BTR-50 BTR-60 BTR-70 BTR-80 BTR-82 BTR-90 BTR-152 BTR-D Bojowe wozy piechoty BMP-1 BMP-2 BMP-3 BMD-1 BMD-2 BMD-3 BMD-4 BMPT Kurganiec-25 T-15 Pojazdy rozpoznawcze BRDM-1 BRDM-2 BRM-1 BRM-3 Inne pojazdy ATS BAW MT-LB PTS GAZ-46 MAW GAZ-51 GAZ-63 GAZ-69 UAZ 469 GAZ Tigr GAZ-3937 ZiŁ-157 Ural-375D Ural-4320 Uran-6 Uran-9 Pociągi pancerne BP-1 Konstrukcje doświadczalne i prototypowe 1K17 IS-7 BTR-T Czarny Orzeł Obiekt 477 Pojazdy bezzałogowe Uran-6 Uran-9

Pojazdy używane przez Wojsko Polskie po II wojnie światowej Czołgi T-34-85[A] IS-2 IS-3 T-54[A] T-55[A] T-55AM Merida[A] T-70 PT-76 T-72[A] PT-91[A] Leopard 2 Leopard 2PL Działa pancerne i samobieżne 2S1 Goździk[A] 2S7 Pion Krab[A] Loara[A] M17 SU-57 SU-76 SU-85 SU-100 SU-152 ASU-85 ISU-122 ISU-152 ZSU-23-4 ZSU-23-4MP Biała[A] ZSU-57-2 wz. 77 Dana Hibneryt[A] M120 Rak Bojowe wozy piechoty i transportery opancerzone BWP-1 BMP-2 BWR-1D BWR-1S Half-track KTO Rosomak[A] KTO Ryś[A] BTR-60 SKOT[A] BTR-152 BTR-40 TOPAS MT-LB[A] Łowcza-3 Opal[A] M113/M557 Cougar H MaxxPro LPG[A] Samochody pancerne BA-64 BRDM-1 BRDM-2 BRDM-2 Żbik/Szakal[A] FUG Dzik[A] Żubr[A] Łoś[A] Oshkosh M-ATV Pojazdy techniczne WZT-1[A] WZT-2[A] WZT-3[A] WPT Mors[A] Bergepanzer 2 Pojazdy saperskie BAT SUM-Kalina[A] Keiler Bożena[A] BLG-67[A] Leopard Biber Daglezja[A] PTS MID/MID-M[A] TRI[A] Ciągniki artyleryjskie Komintern Woroszyłowiec Mazur D-350[A] Samochody terenowe UAZ 469B Honker[A] UAZ-452 GAZ-46 MAW GAZ-67 GAZ-69 Mercedes G Daewoo Musso Mitsubishi Pajero Toyota Hilux Toyota Land Cruiser Land Rover Defender HMMWV (potocznie Humvee) Skorpion-3[A] Willys MB Ford Ranger PWA Aero Motocykle i Quady M-72 Yamaha FZ6 Yamaha XT 660 Honda TRX-300 FW Honda TRX 400 4x4 Polaris Sportsman Arctic Cat 400 Samochody ciężarowe Star 266[A] Star 660[A] Star 744[A] Star 944[A] Star 1466[A] Studebaker US-6 KrAZ-255 GAZ-66 Ural-375D Ural-4320 BAW SLT 50 Elefant ZiŁ-130 ZiŁ-131 ZiŁ-157 SCAM Unimog Iveco EuroTrakker Iveco Eurocargo Mercedes Atego Mercedes Actros Mercedes 1017A Tatra 148 Tatra 815 Scania R480 AMZ SCAM[A] Volvo FM Volvo FL Star 266M2[A] Jelcz 800[A] Jelcz C642 C662[A] Jelcz 442.32 Jelcz P662 Samochody inne Fiat Ducato[A] Ford Transit Autosan A1112T[A] Autosan A1012T[A] Autosan A1010T[A] Solbus C 10,5[A] Volkswagen Transporter Volkswagen Crafter MAN TGE Polskie konstrukcje prototypowe[A] LPT Anders BWP-2000 BWP-40 BWP-1M „Puma” PT-94 PT-97 Goryl PT-2001 CV90 PL Jenot Huzar Tur Tur 2 Tur 3 Lewiatan Świstak PMC-90 MTS-360 Hipopotam PL-01 Concept AHS Kryl BWP Borsuk AMZ Bóbr-3 ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw produkcji polskiej