Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
Logo
Logo Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad
Ilustracja
Siedziba Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przy ul. Wroniej 53 w Warszawie
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1 kwietnia 2002

Generalny Dyrektor

Tomasz Żuchowski (p.o.)[1]

Zastępca

Grzegorz Dziedzina (p.o.)

Budżet

580,57 mln zł (bez wydatków na budowę dróg, 2018)[2]

Zatrudnienie

4456 (2018)[3]

Adres
ul. Wronia 53
00-874 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad”
Ziemia52°14′12,8″N 20°59′02,5″E/52,236889 20,984028
Strona internetowa
Rejon Dróg GDDKiA w Toruniu

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) – centralny urząd administracji rządowej w Polsce, obsługujący Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (jako organ), powołany w Ministerstwie Infrastruktury (następnie w Ministerstwie Transportu i Budownictwa oraz w Ministerstwie Transportu) w celu zarządzania drogami krajowymi oraz autostradami i drogami ekspresowymi, a także realizacji budżetu państwa w tym zakresie.

Centralny organ administracji rządowej o nazwie „Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad” utworzono 1 kwietnia 2002 na podstawie art. 4 ustawy z dnia 1 marca 2002 r. o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw[4], z połączenia:

  • Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych – urzędu państwowego podlegającego Ministrowi Transportu i Gospodarki Morskiej, utworzonego 31 stycznia 1986, na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1985 r.[5], z przekształcenia Centralnego Zarządu Dróg Publicznych, działającego od 23 marca 1951 jako jednostki Ministerstwa Transportu Drogowego i Lotniczego, na podstawie uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 26 lutego 1951 r.[6];
  • Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad.

Działalność

Geographylogo.svg
Oddziały terenowe w Polsce

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad obsługuje i działa pod bezpośrednim kierownictwem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach dróg krajowych[7].

Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad podlega Centrala GDDKiA w Warszawie i 16 oddziałów terenowych, których obszar działania pokrywa się z województwami. Oddziały mają w swej strukturze Rejony Dróg Krajowych zarządzające drogami w terenie. Ponadto w skład Generalnej Dyrekcji wchodzi Zespół ds. Historii Drogownictwa w Szczucinie zajmujący się ochroną zabytków drogownictwa.

Centralny organ administracji rządowej właściwy w sprawach dróg krajowych. Wykonuje zadania zarządcy dróg krajowych oraz realizuje budżet państwa w zakresie dróg krajowych. Do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad należy również:

  • współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie dróg,
  • gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci dróg publicznych,
  • nadzór nad przygotowaniem infrastruktury drogowej na potrzeby obrony państwa,
  • wydawanie zezwoleń na jednorazowy przejazd w określonym czasie i po ustalonej trasie pojazdów nienormatywnych,
  • współpraca z administracjami drogowymi innych państw i organizacjami międzynarodowymi,
  • współpraca z organami samorządu terytorialnego w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej,
  • zarządzanie ruchem na drogach krajowych,
  • ochrona zabytków drogownictwa,
  • wykonywanie zadań związanych z przygotowywaniem i koordynowaniem budowy i eksploatacji albo wyłącznie eksploatacji, autostrad płatnych
  • pobieranie opłat za przejazd zgodnie z przepisami o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.

W 2009 GDDKiA obchodziła 190. rocznicę powstania Centralnej Administracji Drogowej w Polsce. Początek drogownictwa na ziemiach polskich to powołanie Dyrekcji Jeneralnej Dróg i Mostów Królestwa Polskiego w 1819[8].

Utrzymanie dróg krajowych (odśnieżanie, bieżące naprawy, utrzymanie standardu drogi) w 2013 kosztowało budżet GDDKiA 1,27 mld zł. Część (niemal 1150 km) dróg pod nadzorem Dyrekcji jest utrzymywania przez prywatne firmy, które wyłoniono w przetargach[9].

Szef Krajowej Administracji Skarbowej jest twórcą i nadzorcą systemu e-TOLL, wdrożonego 24 czerwca 2021 jako system poboru opłaty elektronicznej na drogach zarządzanych przez GDDKiA. Zastąpi on funkcjonujący do 30 września 2021 system viaTOLL[10].

Dyrektorzy GDDKiA[11]

  • Tadeusz Suwara (1 kwietnia 2002 – 9 lipca 2003)
  • Dariusz Skowroński (9 lipca 2003[12] − 4 października 2004[12])
  • Edward Gajerski (4 października 2004[12] − 8 grudnia 2005[12])
  • Zbigniew Kotlarek (p. o., 8 grudnia 2005[13] − listopad 2006[14])
  • Zbigniew Kotlarek (listopad 2006[14] − 22 stycznia 2008[12])
  • Janusz Koper (22 stycznia 2008[12] − 8 maja 2008[12])
  • Lech Witecki (p. o., 12 maja 2008[12] − 13 lutego 2014[15])
  • Ewa Tomala-Borucka (p. o., 13 lutego 2014[15] − 23 kwietnia 2015[16])
  • Tomasz Rudnicki (p. o., 23 kwietnia 2015[16] − grudzień 2015)
  • Jacek Bojarowicz (p. o., grudzień 2015[17] − 12 grudnia 2016)
  • Krzysztof Kondraciuk (12 grudnia 2016 − 9 listopada 2017[18])
  • Jacek Gryga (p. o., 9 listopada 2017 − 30 sierpnia 2018)[18]
  • Tomasz Żuchowski (p. o., od 30 sierpnia 2018)[19]

Kierownictwo[20]

  • Tomasz Żuchowski – p.o. Generalnego Dyrektora od 30 sierpnia 2018
  • Grzegorz Dziedzina – p.o. zastępcy od stycznia 2022

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

Wydatki Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad są realizowane w części 39 budżetu państwa – Transport.

W 2018 wydatki (bez środków na budowę dróg) GDDKiA wyniosły 580,57 mln zł[2]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 4456 osób, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6516 zł[3].

W ustawie budżetowej na 2019 wydatki GDDKiA zaplanowano w wysokości 603,15 mln zł[21].

Kontrowersje

W 2010 NIK zarzucił urzędnikom GDDKiA nadużycia uprawnień i zaniedbania, które doprowadziły do znacznych strat Skarbu Państwa w systemie rekompensat za bezpłatne przejazdy autostradami samochodów, które miały opłacone winiety[22].

W sierpniu 2010 ABW zatrzymała dwie osoby z kierownictwa katowickiego oddziału GDDKiA pod zarzutem korupcji trwającej od 1998 do 2007 roku[23][24]. Również w 2010 roku pod zarzutem korupcji i pomocy w zmowie handlowej[25] zatrzymany został dyrektor oddziału warszawskiego[26].

W 2009 roku ABW ustaliła, że kontrolerzy GDDKiA podmieniali próbki asfaltu pobierane do badań, które były jednym z warunków odbioru nowych odcinków drogi od wykonawcy[27]. Proceder odbywał się przy współpracy dyrektora laboratorium oraz dyrektora śląskiego oddziału Dyrekcji[28]. Według GDDKiA patologie miały miejsce do 2009 roku, kiedy pobierano jedynie 700 próbek, w 2013 jest ich ponad 60 tys.[28]

Wykonawcy wielokrotnie zarzucali GDDKiA „niewłaściwe przygotowanie budowy i brak należytej weryfikacji dokumentacji na etapie jej przygotowywania”, co skutkuje wypowiadaniem umów przez wykonawców i opóźnienia w budowach[29][30][31].

W 2014 NIK po kontroli sześciu oddziałów GDDKiA wskazała na liczne nieprawidłowości w łódzkim oddziale: zaniedbania w umowach z wykonawcami, spory kompetencyjne ze służbami ratowniczymi oraz przypadku „oczywistego konfliktu interesów”. m.in. zasiadanie w komisjach przetargowych krewnych wykonawców, przyjmowanie przez pracowników GDDKiA zleceń od firm, które wygrywały przetargi i formalnie były wykonywane „poza godzinami pracy”. a w rzeczywistości niejednokrotnie były realizowane w czasie pracy i przy użyciu samochodów należących do Generalnej Dyrekcji[32].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Tomasz Żuchowski p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, rynekinfrastruktury.pl, 30 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-30].
  2. ↑ a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r. (druk nr 3490), [w:] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [online], sejm.gov.pl, 30 maja 2019, 2/67 [dostęp 2019-12-24].
  3. ↑ a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2018 r. w części 39 Transport, [w:] Najwyższa Izba Kontroli [online], nik.gov.pl, czerwiec 2019, s. 42 [dostęp 2018-12-24].
  4. ↑ Dz.U. z 2002 r. nr 25, poz. 253
  5. ↑ Dz.U. z 1986 r. nr 1, poz. 2
  6. ↑ M.P. z 1951 r. nr 24, poz. 310
  7. ↑ Art. 18 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1693)
  8. ↑ 190 rocznica Centralnej Administracji Drogowej w Polsce :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny, www.gddkia.gov.pl [dostęp 2017-11-23].
  9. ↑ Konrad Majszyk, Rusza wielkie sprzątanie na polskich drogach. I walka o ogromne pieniądze, Infor PL, 11 marca 2014 [dostęp 2014-03-15].
  10. ↑ Nowy system poboru opłat e-TOLL - Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku, www.gdansk.uw.gov.pl [dostęp 2021-07-19] (pol.).
  11. ↑ Poczet dyrektorów administracji drogowej :: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad – Serwis informacyjny, www.gddkia.gov.pl [dostęp 2020-01-31].
  12. ↑ a b c d e f g h Lista osób zajmujących kierownicze stanowiska, odpowiedzialnych za kontrolowaną działalność, [w:] Informacja o wynikach kontroli prawidłowości rozliczania opłat za przejazd po drogach krajowych [online], Najwyższa Izba Kontroli, 2011, s. 37 [dostęp 2014-02-17].
  13. ↑ Serwis GDDKiA • Archiwum 2005, [w:] Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad [online], Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad [dostęp 2014-02-13].
  14. ↑ a b Kotlarek zrezygnował z funkcji szefa GDDKiA, GREMI BUSINESS COMMUNICATION Sp. z o.o., 22 stycznia 2008 [dostęp 2014-02-13] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-23].
  15. ↑ a b Odwołanie L. Witeckiego i powołanie nowego szefa GDDKiA, edroga.pl, 13 stycznia 2014 [dostęp 2014-02-13].
  16. ↑ a b Andrzej Kublik, Kierująca GDDKiA odwołana. Będzie nowy program budowy dróg, gazeta.pl, 23 kwietnia 2015 [dostęp 2015-04-23].
  17. ↑ Jacek Bojarowicz na czele GDDKiA, wyborcza.biz, 3 grudnia 2015 [dostęp 2015-12-10].
  18. ↑ a b Nagła dymisja szefa GDDKiA. Decyzję podjęła premier Beata Szydło, businessinsider.com.pl, 9 listopada 2017 [dostęp 2017-11-09].
  19. ↑ Nowy p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.
  20. ↑ Kierownictwo, gddkia.bip.gov.pl [dostęp 2022-06-14].
  21. ↑ Ustawa budżetowa na rok 2019 z dnia 16 stycznia 2019 r., [w:] Dz. U. poz. 198 [online], isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2019, s. 56 [dostęp 2019-12-24].
  22. ↑ Raport: za autostrady przepłaciliśmy 200 mln zł; NIK zawiadamia prokuraturę, Wirtualna Polska, 9 września 2010.
  23. ↑ Sąd nie aresztował dyrektora z GDDKiA, 4 sierpnia 2008.
  24. ↑ Heniek bierze zbyt oficjalnie. Chyba go wyp***li, TVN24, 2011 [dostęp 2011-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-10].
  25. ↑ O drogowcu, co tylko pomagał kolegom. Proces menedżerów oskarżonych w zmowie drogowejj, Gazeta Wyborcza, 2014.
  26. ↑ Wojciech Surmacz, Violetta Krasnowska – Sałustowicz, Kossak za drogi, Forbes.pl, 2013.
  27. ↑ Tak oszukiwali na drogach. I dlatego się teraz rozsypują – WP Finanse, finanse.wp.pl [dostęp 2017-12-02].
  28. ↑ a b Autostrady złodziei – WP Finanse, finanse.wp.pl [dostęp 2017-12-02].
  29. ↑ Zagraniczni ambasadorzy skarżą się w resorcie na GDDKiA, Forsal.pl, 2013.
  30. ↑ FCC Construccion wycofuje się z kontraktu na budowę obwodnicy miejscowości Szczuczyn, Forsal.pl, 2013.
  31. ↑ Dramatyczny list Alpine Bau do szefa GDDKiA, euroinfrastruktura.pl, 2013 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-25].
  32. ↑ NIK o utrzymaniu i remontach dróg, Najwyższa Izba Kontroli.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.png
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
City locator 14 2.svg
Red city locator; level 4
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ul. Wronia 53 w Warszawie 2018.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Siedziba Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad przy ul. Wroniej 53 w Warszawie
GDDKiA w Toruniu.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
GDDKiA w Toruniu