Gać (dopływ Pilicy)

Gać
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Lokalizacja	Równina Piotrkowska
Struga
Długość	18,59 km
Powierzchnia zlewni	91 km²
Źródło
Miejsce	Tarnowska Wola
Wysokość	186 m n.p.m.
Współrzędne	51°39′00″N 20°01′46″E/51,650000 20,029444
Ujście
Recypient	Pilica
Miejsce	Spała
Wysokość	ok. 147 m n.p.m.[1]
Współrzędne	51°32′07″N 20°08′47″E/51,535278 20,146389
Położenie na mapie województwa łódzkiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście

Gać – struga, lewy dopływ Pilicy^[2] o długości 18,59 km^[3] i powierzchni dorzecza ok. 91 km².

Struga płynie na Równinie Piotrkowskiej. Jej źródła znajdują się na północ od Tomaszowa Mazowieckiego, w pobliżu wsi Tarnowska Wola, na wysokości ok. 186 m n.p.m. Płynie przez główny kompleks Puszczy Pilickiej, a jej bieg jest przegrodzony czterema spiętrzeniami: Szczurek, Wojcieszek, Konewka i Spała. Ujście do Pilicy znajduje się na terenie Spały na wysokości ok. 146 m n.p.m. Gać nazywana była dawniej Guźnicą (od staropolskiej nazwy błot i bagien).

Wody Gaci od dawna używano do celów gospodarczych. Do historii przeszła zwłaszcza młynarska rodzina Spałów. Na przełomie XVII i XVIII wieku nad Gacią, niedaleko jej ujścia do Pilicy, stał drewniany młyn wodny, w którym pracował młynarz Bartłomiej Spała. Po nim młyn objął jego syn Marcin, który urządził dodatkowo przy młynie folusz. Około 1820, po śmierci Marcina Spały, który utopił się, jego syn Kacper uruchomił obok młyna tartak o jednym kole wodnym i jednej pile. Spałowie musieli opuścić to miejsce w związku z budową w 1884 rezydencji myśliwskiej i urządzeniem zwierzyńca dla cara Aleksandra III. Pozostałością tamtych czasów jest staw w Spale, użytkowany obecnie do rekreacji i hodowli ryb. Gać wpływa do Pilicy nieco poniżej Spały.

Przypisy