Gałkówek (gmina)

Gałkówek
gmina wiejska
1874-1954[1]
Państwo

 PRL

Województwo

1919–39: łódzkie (II RP)
1945–54: łódzkie

Powiat

brzeziński

Data powstania

1874

Data likwidacji

29 września 1954

Siedziba

Gałków

Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad

20

brak współrzędnych
Portal Polska

Gałkówek – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 187?-1954 w Łódzkiem. Nazwa gminy pochodzi od wsi Gałkówek, lecz siedzibą władz gminy był Gałków[2][3][4].

Gmina Gałkówek powstała za Królestwa Polskiego w 1874 roku w powiecie brzezińskim w guberni piotrkowskiej z obszaru zniesionych gmin Gałków i Bedoń.

W 1915 roku niemieckie władze okupacyjne wprowadziły administrację cywilną i z wiejskiej gminy Gałkówek wyodrębniły Andrespol, włączając go do powiatu łódzkiego i nadając mu status miasta, liczącego w 1916 roku 1040 mieszkańców[5]. Władze polskie nie uznały jednak Andrespola za miasto w 1919 roku[6], przez co Andrespol powrócił do powiatu brzezińskiego i stał się ponownie osadą w wiejskiej gminie Gałkówek, która weszła w skład woj. łódzkiego[7]. W 1933 roku rozszerzono uprawnienia samorządowe gminy[8].

Podczas okupacji gmina należała do dystryktu radomskiego (w Generalnym Gubernatorstwie). Po zakończeniu II wojny światowej utworzona została Gminna Rada Narodowa w Gałkówku[9]. 28 kwietnia 1949 roku z części obszaru gminy Gałkówek[10] (Żakowice Nowe, Koluszki Stare, Żakowice Stare) utworzono miasto Koluszki[11]. W 1950 roku funkcję wykonawczą Zarządu Gminnego przejęło Prezydium Gminnej Rady Narodowej[12].

Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 20 gromad: Andrespol, Bedoń, Bedoń Przykościelny, Borowo, Eufeminów, Gaj, Gałków Duży, Gałków Kolonia, Gałków Mały, Janówka, Jordanów, Justynów, Kędziorki, Małczew, Przanowice, Różyca, Tworzyjanki, Zalesie, Zielona Góra i Żakowice Stare[13]. Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[14]. Z obszaru gminy utworzono Gromadzkie Rady Narodowe[4]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy nie przywrócono, a jej dawny obszar wszedł głównie w skład nowych gmin Andrespol, Brzeziny i Koluszki[15].

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. ↑ Powiat brzeziński: Historyczny rozwój osadnictwa i funkcji administracyjnych. [dostęp 2016-02-18]. (pol.).
  4. ↑ a b Akta gminy Gałkówek - Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim. [dostęp 2008-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  5. ↑ Stan szkolnictwa powszechnego w grudniu 1917 r. na terytorjum obu byłych jeneralnych gubernatorstw: Warszawskiego i Lubelskiego
  6. ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 140
  7. ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395
  8. ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294
  9. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22
  10. ↑ Także z części obszaru gminy Długie
  11. ↑ Dz.U. z 1949 r. nr 24, poz. 165
  12. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 30
  13. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  14. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  15. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

Zob. też

  • Gałkowskie Gminne Kółko Łowieckie
Powiat brzeziński (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).