Gabinet figur woskowych (film 1924)
 | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery | |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania | 83 min |
| Reżyseria | Leo Birinsky, |
| Scenariusz | Henrik Galeen |
| Główne role | John Gottowt, |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | Paul Leni |
| Produkcja | Alexander Kwartiroff |
Gabinet figur woskowych (oryg. Das Wachsfigurenkabinett) – niemiecki film niemy z roku 1924 w reżyserii Leo Birinskiego i Paula Leni.
Opis fabuły
Bohaterem filmu jest młody pisarz, który dostaje zlecenie na napisanie historii tyranów, upamiętnionych w gabinecie figur woskowych. Film stanowi składankę z napisanych przez bohatera opowiadań. Opisują one epizody z życia: Harun ar-Raszida, Iwana Groźnego i Kuby Rozpruwacza.
Charakterystyka
Należy do niemieckiego ekspresjonizmu filmowego[1]. Narracja filmu oparta jest na tzw. Rahmenhandlung (ramie narracyjnej), modnej ówcześnie w kinie niemieckim – główna opowieść stanowi ramę dla szeregu epizodów z nią bezpośrednio niezwiązanych[2].
Paul Leni nadając obrazowi tytuł, świadomie nawiązał do Gabinetu Doktora Cagliari autorstwa Roberta Wiene (1920) i jarmarcznego, tajemniczego nastroju tego dzieła. Kostiumy i dekoracje, mieszanka epok i krajów były natomiast dziedzictwem zaczerpniętym ze Zmęczonej śmierci wyreżyserowanej przez Fritza Langa w 1921. Epizod z żoną piekarza, z jego krągłościami, wypukłościami, korytarzami i tajemnymi schodami przywodzą natomiast na myśl Golema Paula Wegenera i Carla Boese z 1920. Osobisty styl Leniego nie był jeszcze w tym filmie w pełni ukształtowany, niemniej obraz zrobiony jest zręcznie, także w sferze dekoracji, operowania światłocieniem i architekturą. Najbardziej ekspresjonistycznym momentem filmu jest rozdział poświęcony Kubie Rozpruwaczowi, pełen ruchu, transformacji, rozstępujących się ścian i pulsujących figur geometrycznych. Mimo zalet obraz stanowi, według historyka kina, Lotte H. Eisner, dowód na regres kina niemieckiego swoich czasów, jego utknięcia w martwej doskonałości, nazbyt wyrafinowanej kompozycji, przesadnym manieryzmie, który może zniechęcić widza. Podczas swojego pobytu w USA, Leni dostrzegł wady swojego dzieła i zaczął odchodzić od barokizujących i wielce obfitych form[3].
Z psychologicznego punktu widzenia umiłowanie dla schodów i korytarzy, licznie stosowanych w filmie różnych ujęciach, może być tłumaczone skłonnością niemieckiej psychiki do wznoszenia, stawania się (Werden) niż bycia (Sein)[3].
Obsada
- John Gottowt – Właściciel gabinetu
- Conrad Veidt – Iwan Groźny
- Werner Krauss – Kuba Rozpruwacz
- Emil Jannings – Harun al Raszid
Przypisy
- ↑ Adam Garbicz: Kino wehikuł magiczny : przewodnik osiągnięć filmu fabularneg. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007, s. 103. ISBN 978-83-08-04094-2.
- ↑ Tomasz Kłys Film niemiecki w epoce wilhelmińskiej i weimarskiej. W: Kino nieme. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2010, s. 410. ISBN 978-83-242-1297-2.
- ↑ a b Lotte H. Eisner, ''Ekran demoniczny'', WAiF, Warszawa, 1974, s. 91-97
Linki zewnętrzne
- Gabinet figur woskowych w bazie IMDb (ang.)
- Gabinet figur woskowych w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Crew of movie Das Wachsfigurenkabinett having rest break. From the left Wilhelm Dieterle, Ali Hubert, E.A. Dupont, Paul Leni, Fritz Maurischat, John Gottowt, Lore Sello, and on whitehorse in the right Leo Birinski.