Gacki (województwo śląskie)

Gacki

kolonia wsi
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	raciborski
Gmina	Rudnik
Sołectwo	Grzegorzowice
Część miejscowości	Grzegorzowice
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	47-411[1]
Tablice rejestracyjne	SRC
SIMC	0220836
Położenie na mapie gminy Rudnik Gacki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Gacki
Położenie na mapie województwa śląskiego Gacki
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Gacki
50°10′11″N 18°12′50″E/50,169722 18,213889

Gacki (niem. Kolonie Gatzken^[2])– kolonia wsi Grzegorzewice w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik^[3][4].

Kolonia jest położona w północno-wschodniej części gminy. Administracyjnie kolonia jest częścią sołectwa i wsi Grzegorzowice. W kolonii bierze swój początek potok, który wpływa do Odry^[5].

Geografia

Położenie

Gacki leżą w Kotlinie Raciborskiej, w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, niedaleko rzeki Odry^[6]. Kolonia położona jest na pagórkowatym terenie na lewym brzegu Odry^[7].

Pod względem administracyjnym osada należy do gminy Rudnik, powiatu raciborskiego i województwa śląskiego. Kolonia znajduje się w północno-wschodniej części gminy.

Kolonia graniczy od północy z Sławikowem, od wschodu z Grzegorzowicami, od zachodu z Ponięcicami, od południowego zachodu z Czerwięcicami, a od południa z Ligotą Książęcą.

Warunki naturalne

Gacki otoczone są ze wszystkich stron polami uprawnymi. Jedynie na zachodzie znajduje się niewielki obszar leśny.

Warunki klimatyczne

W kolonii Gacki klimat jest łagodny poprzez sąsiedztwo z rzeką Odrą, kompleksy leśne województwa opolskiego położone od zachodu, a także poprzez położenie gminy Rudnik przy wylocie Bramy Morawskiej, z której napływają masy wilgotnego i ciepłego powietrza^[8][6][7]. Średnia roczna temperatura waha się między 7 °C a 8 °C. W lipcu, który jest najcieplejszym miesiącem temperatura waha się między 17 °C a 18 °C, a w najzimniejszym – styczniu waha się między - 2 °C a - 3 °C. Czas trwania okresu wegetacyjnego wynosi od ok. 210 do 230 dni, a przymrozki trwają od 60 do 100 dni w ciągu roku, pokrywa śnieżna natomiast zalega od 60 do 90 dni. Opad śródroczny oscyluje wokół 600–900 mm^[8][6]. Wiatry są przeważnie słabe^[7], ok. 42% wieje z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego przynosząc ciepłe masy powietrza z Europy Zachodniej i basenu Morza Śródziemnego. Średnia prędkość wiatru w ciągu roku wynosi ok. 2,2 m/s^[8][6].

Historia

Osada Gacki składała się tylko z kilku gospodarstw i położona była niedaleko wsi Ganiowice. Wiadomo, że znajdował tu się młyn, bowiem źródła podają, że przed 1725 r. w wyniku powodzi został zniszczony, a następnie odbudowany. Podczas odbudowy młyna wzniesiona została gospoda, w której rocznie sprzedawano czternaście achteli piwa oraz pół wiadra wódki. Źródła także podają liczbę osób zamieszkujących osadę w tych czasach, a było to siedmiu gospodarzy, dwóch zagrodników i czterech chałupników. Pod koniec XVIII wieku z folwarku i osady utworzono jeden obwód dominialny, który dzierżawił pan o nazwisku Stokłosa. Dodatkowo kanonicy raciborscy otrzymywali z tych ziem dwadzieścia jeden szefli zboża, a wikarzy i słudzy kościelni sześć i pół. Stokłosa natomiast płacił opłatę z dzierżawy w wysokości 1270 guldenów, z czego 980 guldenów wędrowało do króla pruskiego^[9]. Pod koniec XIX wieku była już kolonią i należała do wsi Ganiowice^[10]. Po I wojnie światowej osada została przyłączona do wsi Grzegorzowice^[11][8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Komunikacja

Do Gacek prowadzi jedna droga powiatowa z Czerwięcic o długości 6,6 km, która rozpoczyna się z połączenia z drogą krajową nr 45. Wspomniana droga powiatowa z Gacek wiedzie do drogi wojewódzkiej nr 421 i łączy kolonię z Grzegorzowicami i Sławikowem. Oprócz tego sieć dróg gminnych łączy wieś z miejscowościami: Sławików, Ponięcice, Łubowice, Ligota Książęca oraz Błażejowice.

W Gackach nie ma przystanka autobusowego, a miejscowa ludność korzysta z przestanków znajdujących się w Grzegorzowicach. Grzegorzowice łączy z Raciborzem, Rudnikiem, Łanami oraz Sławikowem duża liczba kursów autobusów i busów. Oprócz tego Grzegorzowice posiadają jeszcze połączenie z Lasakami^[12].

Najbliższe stacje kolejowe to: Racibórz (9 km), Racibórz Markowice (8 km) oraz Nędza (7 km).

Infrastruktura i Gospodarka

W Gackach nie ma remizy Ochotniczej Straży Pożarnej ani żadnej placówki oświatowej. Najbliższy ośrodek zdrowia znajduje się w Rudniku oraz Łubowicach, a w Szonowicach jest oprócz tego punkt lekarski. Punkty apteczne mieszczą się w Rudniku oraz Łubowicach. Najbliższy urząd pocztowy znajduje się w Rudniku (kod 47-411), a ponadto w Łubowicach jest agencja pocztowa^[8].

Kolonia korzysta z ujęcia wody podziemnej zlokalizowanej pod Rudnikiem, a obsługiwanej przez Zakład Wodociągów i Usług Komunalnych w Rudniku. Gacki nie posiadają sieci kanalizacyjnej. Kolonia związana jest z telefoniczną strefą numeracyjną Raciborza (32). Gacki nie są objęte siecią gazu rozdzielczego, a braki z tym związane zaspokajane są gazem z butli propan-butan^[8].

Kultura i oświata

W Gackach brak jest remizy Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców, tzw. DFK, co w znaczny sposób ogranicza życie kulturalne w miejscowości^[8].

We wsi nie ma żadnej placówki oświatowej, a uczniowie chodzą do szkół w pobliskich miejscowościach. Najbliższe przedszkola znajdują się w Grzegorzowicach oraz Brzeźnicy, a szkoły podstawowe w Brzeźnicy, i Grzegorzowicach. Natomiast najbliżej położone szkoły gimnazjalne są w Grzegorzowicach, Rudniku oraz Szonowicach, a szkoły ponadgimnazjalne w Kuźni Raciborskiej oraz Raciborzu.

Religia

Gacki należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Łubowicach, która należy do dekanatu Racibórz w diecezji opolskiej^[13].

Zabytki

We wsi znajduj się kapliczka z 1938 roku^[14][15][16]. Posiada zdobioną wieżyczkę z przeźroczami, a w bocznych ścianach półkoliste zamknięte okienka z witrażami^[14][15].

Zobacz też

• inne znaczenia słowa Gacki

Przypisy

Bibliografia

• Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005. ISBN 83-89802-09-0.
• Urząd Gminy Rudnik: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Rudnik na lata 2004-2006. [dostęp 2008-09-29]. (pol.).

Linki zewnętrzne