Gadolinit
 (c) WesternDevil, CC-BY-SA-3.0 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | krzemian itru, żelaza i berylu (Y2FeBe2[O/SiO4]2) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | 6,5–7 |
| Przełam | łuskowy, muszlowy |
| Łupliwość | brak |
| Układ krystalograficzny | jednoskośny |
| Gęstość minerału | 3,96–4,65 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Rysa | zielono-szara |
| Połysk | szklisty, tłusty (na powierzchni przełamu) |
Gadolinit (daw. iterbit, od miejscowości Ytterby[1]) – minerał należący do gromady krzemianów z grupy minerałów rzadkich. Nazwa minerału pochodzi od nazwiska fińskiego chemika, Johana Gadolina, który wyizolował z niego tlenek itru i jest uznawany za odkrywcę pierwiastka itru[2][3].
Właściwości
Tworzy kryształy o pokroju słupkowym, tabliczkowym – najczęściej nieforemne i źle wykształcone. Występuje w skupieniach ziarnistych i zbitych. Jest kruchy, czasami przezroczysty. Oprócz składu podstawowego zawiera wapń, tor, niekiedy uran, cer, neodym, lantan. Bywa promieniotwórczy.
Występowanie
Jest składnikiem pegmatytów sjenitowych i granitowych. Czasami spotkać go można w żyłach alpejskich przecinających skały metamorficzne. Spotyka się go w towarzystwie fluorytu, allanitu, ksenotymu, monacytu, cyrkonu, uraninitu.
Miejsca występowania: Norwegia, Szwecja, USA, Włochy, Austria, Wielka Brytania, Rosja.
W Polsce – występuje w pegmatytach okolic Szklarskiej Poręby, Jeleniej Góry, Kowar.
Zastosowanie
- ruda itru, toru i innych pierwiastków ziem rzadkich
- ceniony przez kolekcjonerów – czasami szlifowany na ich potrzeby
Przypisy
- ↑ Yttrium (ang.). Elementymology & Elements Multidict. [dostęp 2011-07-25].
- ↑ Johan Gadolin. Undersökning af en svart tung Stenart ifrån Ytterby Stenbrott i Roslagen. „Vetenskaps Academiens Nya Handlingar”. 15, s. 137–155, 1794.
- ↑ P.B. Dean, K.I. Dean. Sir Johan Gadolin of Turku: The Grandfather of Gadolinium. „Acad Radiol”. 3 Suppl 2, s. S165–S169, 1996. DOI: 10.1016/S1076-6332(96)80523-X. PMID: 8796552 (ang.).
Linki zewnętrzne
- (ang.) Artykuły na portalu WebMineral: Gadolinit-(Ce), Gadolinit-(Y)
Media użyte na tej stronie
(c) WesternDevil, CC-BY-SA-3.0
Ši nuotrauka daryta 2003 m. birželio mėn. lankantis Montanoje, JAV, lankantis mineralų muziejuje, tik šiek tiek pakoreguota su programomis, fotografuota su OLYMPUS C-480 fotoaparatu.