Galeriusz
.svg) | Ten artykuł od 2015-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| ||||
 | ||||
| Cesarz rzymski | ||||
| Okres | ||||
|---|---|---|---|---|
| Dane biograficzne | ||||
| Data urodzenia | ok. 250 | |||
| Data śmierci | ||||
| Moneta | ||||
.jpg) (c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5 | ||||
Galeriusz, Gaius Galerius Valerius Maximianus (ur. 250, zm. 5 maja 311) – cesarz rzymski panujący w latach 293-311.
Życiorys
Pochodził z Ilirii, karierę wojskową rozpoczął jako prosty żołnierz w armii Aureliana, a później Probusa. Wsławił się zwycięską wojną z Persami w latach 297-299. W 293 roku, po wprowadzeniu tetrarchii, został mianowany cezarem przy władcy wschodniej części imperium – Dioklecjanie, mając powierzone rządy nad prowincjami bałkańskimi. Dla umocnienia związków politycznych poślubił córkę Dioklecjana – Walerię. Przyjmuje się, iż wskutek wpływu i nacisków Galeriusza Dioklecjan zdecydował o rozpoczęciu prześladowań chrześcijan w cesarstwie.
Po abdykacji Dioklecjana w 305 Galeriusz został cesarzem Wschodu wraz z tytułem augusta, wybierając swym cezarem Maksymina Daję. Sprawował wtedy władzę nad południową i wschodnią częścią Bałkanów oraz nad Azją Mniejszą. Podczas jego rządów urzędy obsadzano jego oficerami, a w sądach usuwano obrońców jako zbędnie wydłużających czas trwania procesu. Działalność intelektualna była uważana za podejrzaną[1].
Kiedy w 306 zmarł cesarz Zachodu – Konstancjusz (z racji starszeństwa uważany za pierwszego augusta), nowym cesarzem zachodniej części imperium został dotychczasowy cezar przy Konstancjuszu – Flawiusz Sewer, zaś Galeriusz przejął godność pierwszego augusta. W 306 w Rzymie wybuchły zamieszki wskutek decyzji Galeriusza o rozwiązaniu kohort pretorianów oraz opodatkowaniu dotychczas wolnych od tego obciążenia mieszkańców stolicy cesarstwa. Sytuację tę wykorzystał Maksencjusz, syn Maksymiana (który rok wcześniej zrzekł się władzy wraz z Dioklecjanem), i został przez wojsko ogłoszony cesarzem. Galeriusz nakazał stłumienie buntu przebywającemu w Mediolanie Sewerowi, który został jednak szybko pokonany i poddał się Maksencjuszowi.
W 307 Galeriusz zgromadził wojska i wyruszył ku Italii. Pozbawiony możliwości okrążenia Rzymu, odstąpił od zamiaru jego zdobycia, podejmując natomiast plądrowanie obszarów odległych o kilkadziesiąt kilometrów na północ od stolicy. Nie będąc w stanie rozciągnąć władzy nad większą częścią Italii, okazał gotowość do rozmów z Maksencjuszem, lecz jego propozycję odrzucono. Kiedy Maksencjusz zaczął przekupywać wojsko Galeriusza, w obawie przed zdradą ze strony żołnierzy rozpoczął on odwrót, zezwalając im przy tym na rabunki[2].
Przed końcem panowania wydał edykt tolerancyjny (311), kończący wieloletnie prześladowania chrześcijan. W tym samym roku zmarł najprawdopodobniej na raka.
Przypisy
Bibliografia
- Aleksander Krawczuk: Konstantyn Wielki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985, ISBN 83-214-0443-X
Media użyte na tej stronie
Autor: Shinjirod, Licencja: CC BY 3.0
Emperor Galerius' portrait head in porphyry, from his palace in Romuliana (Gamzigrad).
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5
Galerius. As Caesar, AD 293-305.
- AR Argenteus (18mm, 3.33 g, 11h). Rome mint, 3rd officina. Struck circa AD 295-297.
- MAXIMIANVS CAES Laureate bust right, with drapery on far shoulder
- VICTORIA SARMAT Four tetrarchs (four soldiers by Cohen) sacrificing over tripod before city enclosure with six turrets; Γ in exergue.
- RIC VI 39; Jelocnik 84b; RSC 208†d corr. (no Γ).
- EF, toned. Rare.