Galilea

Ten artykuł od 2010-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Galilea

הַגָּלִיל

Państwa	Palestyna,  Izrael
Ważniejsze miasta	Tyberiada, Seforis, Safed, Nazaret

Widok na Jezioro Tyberiadzkie ze Wzgórzami Golan w tle

Wodospady Banias na północy Galilei

Galilea, ok. 50 n.e.

Dolina Jezreel

Góra Tabor

Galilea (hebr. ‏הַגָּלִיל‎ ha-Galil; arab. ‏الجليل‎ al-Dżalil; gr. Γαλιλαία) – kraina historyczna w północnym Izraelu i w Palestynie, między Morzem Śródziemnym a rzeką Jordan.

Jako arena działalności Jezusa Chrystusa, opisanej w Ewangeliach, stanowi kolebkę chrześcijaństwa^[1].

Tradycyjnie dzieli się na trzy regiony:

• Górna Galilea
• Dolna Galilea
• Zachodnia Galilea.

Geografia

Galilea zaczyna się na północy u podnóża góry Hermon (2814 m n.p.m.), a na południu opiera się na wzgórzach Gilboa i Karmel. Na wschodzie granicę Galilei wyznaczają Wzgórza Golan i Rów Jordanu, a na zachodzie wybrzeże Morza Śródziemnego i Dolina Jezreel.

• Górna Galilea graniczy na północy z Libanem i Doliną Bet ha-Kerem Dolina na południu. Wschodnią granicę stanowi Jezioro Tyberiadzkie i Wzgórza Golan. W kierunku północnym wyciąga się tzw. „Palec Galilei” (hebr. אצבע הגליל, Etzba HaGalil), w którym znajdują się miasteczka Kirjat Szemona i Metulla. Nad tym regionem majestatycznie wznosi się masyw najwyższej w Izraelu góry – Hermon (2814 m n.p.m.).
• Dolna Galilea dochodzi do wzgórz Karmel i Gilboa na południu i Doliny Bet ha-Kerem na północy. Jej wschodnią granicę wyznacza rzeka Jordan.
• Zachodnia Galilea rozciąga się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, zaczynając się na północ od miasta Hajfy i kończąc się w Rosz ha-Nikra, na granicy z Libanem.

Większa część Galilei to skalisty teren położony na wysokości około 500–700 m n.p.m. Kilka gór wznosi się wyżej ponad okoliczne wzgórza, m.in. góra Meron (1208 m n.p.m.). W Dolnej Galilei charakterystycznym szczytem jest góra Tabor (575 m n.p.m.).

Galilea charakteryzuje się stosunkowo niską średnią temperaturą roczną i dużym poziomem opadów, co czyni z tej części kraju centrum fauny i flory. Duże obszary leśne i kolorowe kwiaty czynią z Galilei popularną atrakcję turystyczną Izraela.

Historia

Według Biblii izraelski król Salomon powołał w X wieku p.n.e. króla Tyru Hirama I do wycięcia i dostarczenia drzewa z gór Neftalego. Hiram wywiązał się z powierzonego zadania i nazwał góry „ziemią Cabul”, w języku hebrajskim Galil.

W czasach rzymskich (od podboju w 64 p.n.e.) Galilea stanowiła część żydowskiego państwa tetrarchy Heroda Antypasa (ok. 22 p.n.e.–po 39 n.e.; syn Heroda Wielkiego). Z Galilei pochodził Jezus Chrystus.

Od 638 znajdowała się pod arabskim panowaniem. Około 900 kontrolę nad Galileą przejęli Fatymidzi. W czasie wypraw krzyżowych, utworzono Księstwo Galilei, które było częścią Królestwa Jerozolimskiego. Przez następne stulecia należała do Imperium Osmańskiego.

Na początku XX wieku w Galilei zaczęli ponownie osiedlać się Żydzi. W wyniku wojny izraelsko-arabskiej 1948 Galilea znalazła się w granicach państwa Izrael. Większość Arabów uciekła wówczas do sąsiednich krajów arabskich (Liban i Syria). Rozbudowywane żydowskie osiedla znajdowały się przez długie lata pod nieustannym ostrzałem syryjskiej artylerii. Ostrzał ustał w 1967, gdy Izrael zajął Wzgórza Golan.

W latach 70. i 80. XX w. Organizacja Wyzwolenia Palestyny rozwinęła swoją działalność terrorystyczną z Libanu, atakując izraelskie cele w Galilei. W odpowiedzi, w 1979 Izrael przeprowadził wojskową operację „Litani”, a w 1981 operację „Peace of the Galilee”. W ich wyniku zniszczono infrastrukturę OWP w Libanie i zapewniono bezpieczeństwo Galilei. W 2000 izraelska armia wycofała się z terytorium Libanu. Od tego momentu trwają graniczne starcia z Hezbollahem.

Współczesność

Współczesna Galilea jest jednym z ważniejszych regionów Izraela, charakteryzującym się dużą (50%) populacją Arabów – w tym Druzów.

„Sercem Galilei” jest rejon miast Karmiel, Nazaret, Ma’alot-Tarszicha, Migdal ha-Emek i Afula. Innymi ważnymi miastami Galilei są: Akka, Safed, Tyberiada i Kirjat Szemona. Portowe miasto Hajfa, pomimo faktu, że leży poza Galileą, stanowi administracyjne i komercyjne centrum regionu.

Górzysty teren spowodował, że osadnictwo w Galilei opiera się na małych wioskach położonych w dolinach przy głównych drogach. Linia kolejowa Rakewet Jisra’el znajduje się jedynie na wybrzeżu Morza Śródziemnego i dociera do Naharijja. Okolica obfituje w uprawy rolnicze i stanowi wielkie bogactwo turystyczne Izraela. W ostatnich latach rozwijają się strefy przemysłowe, w których powstają nowe zakłady rozwijające najnowsze technologie informatyczne i komputerowe.

Wielu Izraelczyków spędza swoje wakacje w Galilei, która posiada szeroką ofertę usług turystycznych, rekreacyjnych, hotelowych i gastronomicznych. Większość kibuców oferuje hotele i pokoje do wynajęcia. Niektóre całkowicie specjalizują się w usługach turystycznych.

Zobacz też

• Geografia Izraela
• Jezioro Tyberiadzkie
• Wzgórza Golan

Przypisy