Gallichon

Gallichon
Galichon, gallizona
Ilustracja
Klasyfikacja naukowa
Chordofon złożony
Klasyfikacja popularna
strunowy, szarpany
Podobne instrumenty

Gallichon, także galichon – instrument należący do chordofonów szarpanych, jest późnobarokową odmianą lutni basowej. Galichon w wieku XVIII był też nazywany mandorą, na ten instrument Johann Georg Albrechtsberger napisał "Koncert na mandorę i drumlę"[1][2].

Pochodzenie

Gallichon pojawił się około początku XVIII w. Wywodzi się prawdopodobnie z wcześniejszych, barokowych odmian lutni. Był instrumentem doby późnego baroku, stosunkowo popularnym w Niemczech, Austrii i Czechach w XVIII i XIX w., używanym głównie do realizacji basso continuo[3].

Budowa

Gallichon jest lutnią basową o dość dużych rozmiarach (menzura sięgająca nawet 750 mm[4]) o wydłużonej szyjce oraz główce umieszczonej (inaczej niż w lutniach klasycznych) pod niewielkim kątem w stosunku do szyjki i zakończonej charakterystycznym zawinięciem. W odróżnieniu od innych rodzajów lutni, gallichon posiadał najczęściej pojedyncze struny (6 do 8). Budowa pudła rezonansowego jest identyczna, jak w innych odmianach lutni.

Strojenie

Od początku XIX wieku obserwuje się obopólne wpływy gallichonu i gitary. Strój: e', h, g, d, A, G, później: e', h, g, d, A, E, został zapożyczony przez konstruktorów gitar (po dodaniu do niej szóstej struny na wzór lutni), natomiast konstruktorzy gallichonu zrezygnowali z podwójnych chórów na rzecz pojedynczych, co można uznać za wpływ gitary[5].

Repertuar

Gallichon był instrumentem akompaniatorskim, przeznaczonym głównie do realizacji basso continuo, jednak istnieje także pewna liczba zachowanych utworów solowych lub duetów. Utwory pisane na gallichon, a także orkiestrę z udziałem gallichonu, zapisywano w systemie tabulaturowym. Najbardziej znanym kompozytorem piszącym na gallichon był śląski wirtuoz lutni Sylvius Leopold Weiss.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Roy Brewer: Compositions (ang.). W: Johann Georg Albrechtsberger [on-line]. AllMusic. [dostęp 2017-01-21].
  2. ↑ lutes (ang.). W: ATLAS of Plucked Instruments [on-line]. [dostęp 2017-01-21].
  3. ↑ Sparks Paul, Tyler James, The Early Mandolin, Oxford: Clarendon Press, 1992, s. 52, ISBN 978-0-19-318516-6
  4. ↑ Lutes & Guitars | Gallichone/mandora, colasciones, www.lutesandguitars.co.uk [dostęp 2017-11-23].
  5. ↑ ATLAS of Plucked Instruments - lutes

Media użyte na tej stronie

Gallichon, Muzeum Instrumentów Muzycznych w Pradze.jpg
Autor: Melocotonization, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gallichon, lutnia późnobarokowa, Muzeum Instrumentów Muzycznych w Pradze