Gangsterzy i filantropi
 | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | 1962 |
| Data premiery | 15 lutego 1963 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania | 82 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | Jerzy Hoffman, |
| Główne role | Gustaw Holoubek, |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | Zdzislaw Kielanowski, |
| Montaż | Marian Duszyński |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja | Centrala Wynajmu Filmów |
Gangsterzy i filantropi – polska komedia kryminalna z 1962 roku w reżyserii Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego.
Film Gangsterzy i filantropi był fabularnym debiutem Hoffmana i Skórzewskiego, którzy dotąd kręcili tylko filmy dokumentalne. Komedia składa się z dwóch oddzielnych opowieści (część pierwsza: Profesor, druga: Alkoholomierz), połączonych wspólną fabułą.
Fabuła
Profesor
Genialny złodziej zwany Profesorem, który cieszy się autorytetem w światku przestępczym, opracowuje plan napadu na furgon wiozący utarg z Centralnego Domu Towarowego. Drobiazgowo obmyśliwszy plan, Profesor w przeddzień skoku poleca swoim podwładnym, by zadbali o swoje alibi. Napad na furgon CDT przebiega zgodnie z planem do momentu, gdy grupa Profesora próbuje uciec z miejsca napadu. Wówczas grupa przestępcza napotyka na roboty uliczne w miejscu dopiero co oddanym do użytku, kontrolę ze strony przypadkowego milicjanta, wreszcie zaś – unieruchomiony samochód zapasowy, którym szajka Profesora miała odjechać z miejsca przestępstwa. Cała szajka z ukradzionymi pieniędzmi zostaje aresztowana przez milicję[1].
Alkoholomierz
Anastazy Kowalski, pracownik laboratorium chemicznego, zostaje wyrzucony z pracy za nieumyślny wypadek przy pracy. Załamany wstępuje do baru, gdzie przypadkowo wkłada do kieliszka z wódką alkoholomierz. Zostaje wzięty za restauracyjnego inspektora, po czym właściciel lokalu daje mu łapówkę. Wówczas Kowalski znajduje nowy sposób na zarobek: codziennie wchodzi do innego baru bądź restauracji i ku przerażeniu restauratorów wrzuca do trunku alkoholomierz, co zapewnia mu strumień łapówek. Doświadczywszy jednak skutków picia alkoholu, znajduje inny sposób na dopływ gotówki. Na podręcznej małej wadze waży potrawy przyniesione przez kelnerów. Dostaje coraz większe łapówki, jednak z czasem restauratorzy buntują się przeciwko niemu. Pewnego dnia spotyka w knajpie prawdziwego inspektora, który donosi na niego milicji. Sąd wprawdzie uniewinnia Kowalskiego, ale ten otrzymuje wezwanie do urzędu podatkowego, ze względu na podejrzany sposób zarobku[1].
Obsada
- Wojciech Rajewski – Łysy
- Gustaw Holoubek – Profesor
- Gustaw Lutkiewicz – Śruba – taksówkarz
- Mirosław Majchrowski[2] – Parmezan
- Roman Kłosowski – woźnica
- Zdzisław Leśniak – dziennikarz radiowy
- Marian Łącz – milicjant
- Jacek Hahn, Janusz Hahn – bracia „Syjamczyki”
- Kazimierz Opaliński – emerytowany sędzia
- Danuta Wodyńska – gosposia sędziego
- Janusz Nasfeter – prokurator
- Wiesław Michnikowski – Anastazy Kowalski
- Hanka Bielicka – żona Kowalskiego
- Magdalena Celówna – Hanka, córka Kowalskich
- Mieczysław Pawlikowski – kierownik restauracji
- Jerzy Bielenia – szef lokalu „Atlantyda”
- Zofia Czerwińska – bufetowa
- Marian Jonkajtys – lekarz
- Jerzy Dukaj – kelner
- Marian Kociniak – klient
- Irena Laskowska – szefowa lokalu
- Ryszard Pietruski – szef restauracji
- Stanisław Bareja – klient z golonką
- Stanisław Gawlik – sędzia
- Adam Perzyk – kelner
- Wacław Jankowski – kelner
- Zygmunt Wiaderny
Premiera
Premiera odbyła się 15 lutego 1963 roku wraz z krótkometrażowym dokumentem Co się komu podoba[3].
Odbiór
Film Gangsterzy i filantropi spotkał się na ogół z pozytywnym odbiorem w prasie. Stanisław Janicki na łamach pisma „Żołnierz Wolności” chwalił film za to, że „nareszcie możemy śmiać się na polskim filmie nie z księżycowych dialogów, wydumanych sytuacji i nienaturalnych postaci, ale z prawdziwie śmiesznego dialogu, prawdziwie zabawnych sytuacji i prawdziwie komicznych postaci”[1]. Jan Józef Szczepański z „Tygodnika Powszechnego” doceniał Hoffmana i Skórzewskiego za „wysoko rozwinięty zmysł parodii, chroniący ich od popadnięcia w złośliwe mentorstwo”[1]. Zdaniem Bolesława Michałka z „Nowej Kultury” siła komiczna filmu „bierze się z tego, co film wyśmiewa w naszym życiu; nie ze zręcznego, bezinteresownego komizmu, tylko z mało subtelnej może, ale za to bystrej satyry”[1]. Andrzej Braun z pisma „Zwierciadło” ocenił Gangsterów i filantropów za komedię „pełną pomysłowych i śmiesznych gagów i prowadzoną w doskonałym tempie”, która zdaniem Brauna ma wszelkie niepowtarzalne walory »polskiego humoru«”[1].
Stanisław Grzelecki z „Życia Warszawy”, biorąc obserwacje poczynione w filmie na poważnie, miał o nim inną opinię. Zwłaszcza druga nowela filmu według Grzeleckiego „odsłania obraz nacechowany tak odrażającym klimatem etycznym, iż oglądać go można tylko pod kątem absurdalnej groteski”[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Gangsterzy i filantropi, Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej [dostęp 2020-11-23] (pol.).
- ↑ „Najczęściej spotykałem Tońka. Niebieski ptak. Utrzymywał się z dorywczych podejrzanych zajęć. Następnie debiutował jako naturszczyk w filmie Gangsterzy i filantropi. Zwał się Parmezan. Wystąpił w kilku jeszcze innych filmach. Zachodził do »Spatifu« i popijał wódkę z aktorami. Jako gwiazda filmowa zgasł dość szybko i zajął się pokątnym handlem filatelistyką. Kupował od małolatów za psie pieniądze albumy ze znaczkami, które oni wynosili z domu. Siedział w pudle. Wyjechał w Bieszczady. Wrócił. Był kelnerem. Zniknął bez śladu.” – Marek Nowakowski, Moja Warszawa. Powidoki, Warszawa 2010, s. 99-100.
- ↑ Idziemy do kina. „Film”. 2, s. 15, 1962-01-13. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Linki zewnętrzne
- Gangsterzy i filantropi w bazie filmpolski.pl
- Gangsterzy i filantropi w bazie IMDb (ang.)
- Gangsterzy i filantropi w bazie Filmweb
- Zdjęcia z filmu Gangsterzy i filantropi w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Gangsterzy i filantropi w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.
| 1960-69 | |
|---|---|
| 1970-79 | |
| 1980-89 | |
| 1990-99 | |
| 2000−09 | |
| 2010−19 | |
| seriale TV |
Media użyte na tej stronie
Barbara Modelska w filmie „Gangsterzy i filantropi” (1962), reż. J. Hoffman i E. Skórzewski.
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Jerzy Hoffman (b. March 15, 1932 in Cracow, Poland) – Polish film director. He lives in Warsaw and Sikory Juskie, Poland