Ganoderma

Lakownica
Ilustracja
Lakownica żółtawa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

żagwiowate

Rodzaj

lakownica

Nazwa systematyczna
Ganoderma P. Karst.
Revue mycol., Toulouse 3(9): 17 (1881)
Typ nomenklatoryczny

Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst.

Lakownica europejska
Lakownica spłaszczona
Lakownica czerwonawa

Ganoderma P. Karst. (lakownica) – rodzaj grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1]. Obejmuje ponad 250 gatunków, wiele z nich ze strefy tropikalnej[2]. W Europie występuje 7 gatunków[3].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy naukowe: Dendrophagus Murrill, Elfvingia P. Karst., Friesia Lázaro Ibiza, Ganoderma subgen. Trachyderma Imazeki, Tomophagus Murrill, Trachyderma (Imazeki) Imazeki[4]:

Nazwę polską podał Stanisław Domański w 1967 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako huba, wrośniak, lśniak lub żagiew[5].

Cechy charakterystyczne

Pasożyty i saprotrofy powodujące białą zgniliznę drewna. Owocniki jednoroczne lub wieloletnie. Kapelusze przyrośnięte bokiem, płaskie (lub dość grube), zazwyczaj półkoliste, półeczkowate, rzadko z trzonem. Pokryte są cienką lakowatą lub żywiczną skorupką, która często jest błyszcząca i stąd pochodzi nazwa rodzajowa. Rurki brązowe, z białymi, drobnymi porami. Miąższ łykowatoelastyczny do korkowato-drewnowatego. Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki o specjalnej budowie: mają podwójną ścianę. Jej wewnętrzna ściana jest kolorowa, a zewnętrzna bezbarwna i dość gruba. Przez jej pory rostkowe przenikają brodawki warstwy wewnętrznej[3][6].

Lakownice zawierają kwas lucidenowy, ganodermanodiol i ganoderiol – substancje o działaniu immunostymulującym i przeciwnowotworowym[7].

Wybrane gatunki

  • Ganoderma adspersum (Schulzer) Donk (1969) – lakownica europejska[3][8]
  • Ganoderma applanatum (Pers.) Pat. 1887 – lakownica spłaszczona
  • Ganoderma australe (Fr.) Pat. (1890)[9]
  • Ganoderma brownii (Murrill) Gilb. 1962
  • Ganoderma carnosum Pat. 1889 – lakownica brązowoczarna
  • Ganoderma chalceum (Cooke) Steyaert 1967
  • Ganoderma dussii Pat. 1899
  • Ganoderma elegantum Ryvarden 2004
  • Ganoderma fassioides Steyaert 1961
  • Ganoderma guianensis Decock & Ryvarden 2004
  • Ganoderma hoploides Steyaert 1961
  • Ganoderma impolitum Corner 1983
  • Ganoderma lamaoense Steyaert 1972
  • Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst. 1881 – lakownica żółtawa
  • Ganoderma mediosinense J.D. Zhao 1988
  • Ganoderma nitidum Murrill 1908
  • Ganoderma oroleucum Pat. & Har. 1906
  • Ganoderma pfeifferi Bres. 1889 – lakownica czerwonawa
  • Ganoderma resinaceum Boud. 1890 – lakownica jasnomiąższowa
  • Ganoderma sanmingense J.D. Zhao & X.Q. Zhang 1987
  • Ganoderma tibetanum J.D. Zhao & X.Q. Zhang 1983
  • Ganoderma valesiacum Boud. 1895
  • Ganoderma weberianum (Bres. & Henn. ex Sacc.) Steyaert 1972
  • Ganoderma zhenningense S.C. He 1995

Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[10]. Nazwy polskie według checklist Władysława Wojewody[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [dostęp 2020-11-18] (ang.).
  2. ↑ Ryvarden, Leif: Genera of Polypores: Nomenclature and Taxonomy (Synopsis Fungorum Ser, No 5.) (Synopsis Fungorum Ser, No 5.). Lubrecht & Cramer Ltd, 1991. ISBN 82-90724-10-1.
  3. ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  4. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  5. ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  6. ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. KDC, s. 546. ISBN 83-7404-513-2.
  7. ↑ Andrzej Szczepkowski. Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników. Studia i Materiały CEPL w Rogowie. R. 14. Zeszyt 32 / 3 / 2012
  8. ↑ Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna: Atlas hub. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-650-7.
  9. ↑ Błąd w checklist Wojewody. Według W. Wojewody jest to lakownica europejska, jednak według Index Fungorum Ganoderma australe i Ganderma adspersum to 2 różne gatunki, przy czym inne źródła nazwę lakownicy europejskiej przypisują dla gat. Ganoderma adspersum
  10. ↑ Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2013-10-20] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Ganoderma applanatum G28.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ganoderma applanatum
Ganoderma lucidum 01.jpg
Autor: Eric Steinert, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Lingzhi or Reishi
Ganoderma adspersum, Southern Bracket, Enfield, UK.jpg
(c) Stu's Images, CC BY-SA 3.0
Ganoderma adspersum, Southern Bracket, growing on a fallen tree in Enfield, UK.
2012-01-19 Ganoderma pfeifferi 196230.jpg
Autor: This image was created by user bloodworm at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
For more information about this, see the observation page at Mushroom Observer.