Garganega

Garganega
‘Garganega’
Ilustracja
Grono szczepu garganega
Gatunek

winorośl właściwa
(Vitis vinifera)

Inne nazwy

grecanico

Pochodzenie

Włochy

Ważne regiony uprawy

północne Włochy[1] – Wenecja Euganejska

Identyfikator VIVC

4419[2]

Kolor skórki

żółtozielony

Charakterystyczne aromaty

cytrusy, migdały[3]

Winnice w regionie Gambellara, na pierwszym planie winorośl garganega

Garganega, grecanico bianco – biała odmiana winorośli, pochodząca z Włoch i uprawiana przede wszystkim w Wenecji Euganejskiej[2][3]. Niektóre starsze źródła jako ojczyznę odmiany podają Grecję, jednak skojarzenie prawdopodobnie wywodzi się od stylu wina, a nie kraju pochodzenia[3][4]. Pierwsza zachowana wzmianka o szczepie garganega pochodzi z XIII wieku, w opisach Pietro de Crescenziego[3][5]. Odgrywa ważną rolę we włoskim winiarstwie: wśród białych szczepów lokuje się pod względem powierzchni upraw z 11 600 ha na szóstym miejscu, a wśród wszystkich na jedenastym[a][6]. Najbardziej znanym winem produkowanym z garganegi jest soave, w którym odmiana jest zwykle kupażowana z trebbiano di soave (verdicchio bianco)[3][4][7][8].

Charakterystyka

Szczep należy do późno dojrzewających, jest plenny i wymaga ograniczania zbiorów, by wydobyć pełny smak owoców[3][8][9]. Cechuje się dobrą odpornością na choroby grzybowe.

Analizy DNA pozwoliły stwierdzić, że szczep jest tożsamy z popularnym na Sycylii grecanico bianco, a także z nieuprawianą już katalońską odmianą malvasia de manresa[3]. Garganega jest rodzicem kilku ważnych włoskich odmian, m.in. catarratto bianco, marzemina bianca i trebbiano toscano[3].

Rozpowszechnienie

Garganega jest podstawą znanych win z apelacji Soave DOC i Soave Superiore DOCG i Gambellara DOC, położonych na wschód od jeziora Garda, między Weroną a Vicenzą[7][9][10][11][12][13]. Popularna jest także w innych częściach regionu Wenecja Euganejska, gdzie wchodzi w skład win zarówno wieloodmianowych, jak i jednoodmianowych kategorii DOC i IGT[14][15][16]. W tych okolicach była uprawiana już w okresie renesansu[4].

Na mniejszą skalę garganega jest uprawiana w innych regionach, np. w Umbrii i na Sycylii, gdzie jest bardziej znana pod nazwą grecanico albo grecanico dorato i bywa składnikiem marsali[3][17]. W 2008 powierzchnia upraw na wyspie sięgała 5358 ha[3].

Pierwsze owocujące winnice poza Włochami założono w Australii (Mount Crawford w Barossa)[3]. Z Wiktorii pochodzą nawet wina musujące[3].

Wina

Część winiarzy korzysta z wysokiej plenności odmiany i produkuje z garganegi pozbawione wyraźnego aromatu wina[8][18]. Wina produkowane na najlepszych stanowiskach i przez winiarzy ograniczających zbiory cechują się wyraźnym zapachem cytrusów i migdałowatym posmakiem, z którego słynie odmiana[7][8][19][20][21].

Garganega wchodzi także w skład win musujących i win naturalnie słodkich, wytwarzanych ze wstępnie podsuszanych gron, np. recioto di soave[7][13][22][23][24].

Synonimy

Popularnym synonimem jest grecanico[3], ale zarejestrowano także inne synonimy: d’oro, decanico, dorana di venetia, garganega bijela, garganega comune, garganega di gambellara, garganega gentile, garganega grossa, garganega piramidale, garganega veronese, grecani, grecanico dorato, grecanicu biancu, grecanio, greccanico, lizzara, malvasia de manresa, ora, ora d’oro, oro, ostesa, ostesona i recanicu[2][5].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ dane za 2000

Przypisy

  1. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 66.
  2. ↑ a b c Garganega w bazie danych Instytutu Hodowli Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2014-07-16]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 392-393. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
  4. ↑ a b c MacNeil 2001 ↓, s. 363.
  5. ↑ a b M. Crespan, A. Calo, S. Giannetto, A. Sparacio i inni. 'Sangiovese' and 'Garganega' are two key varieties of the Italian grapevine assortment evolution. „Vitis”. 47 (2), s. 97-104, 2008. 
  6. ↑ Supp i Maus 2009 ↓, s. 343.
  7. ↑ a b c d Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1999, s. 87-88. ISBN 1-84038-085-3. (ang.).
  8. ↑ a b c d Supp i Maus 2009 ↓, s. 390.
  9. ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 279.
  10. ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 46.
  11. ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 324.
  12. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 37.
  13. ↑ a b Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 171.
  14. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 278.
  15. ↑ Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 166.
  16. ↑ Supp i Maus 2009 ↓, s. 391.
  17. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 297.
  18. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 280.
  19. ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 383.
  20. ↑ Johnson i Robinson 2008 ↓, s. 170.
  21. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 370.
  22. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 278-280.
  23. ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 361.
  24. ↑ Tutto vino 2008 ↓, s. 378.

Bibliografia

  • Eckhard Supp, Steffen Maus: Włochy. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
  • Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
  • Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.).
  • Tom Stevenson: The Sotheby's Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
  • Tutto vino. Guida complete ai vini d’Italia. Florencja: Giunti Editori, 2008. ISBN 978-88-440-3610-2. (wł.).

Media użyte na tej stronie

Vigneti Gambellara.png
(c) ​Italian Wikipedia user MattSid, CC-BY-SA-3.0
vigneti di uva Garganega nella zona del Gambellara
Uva Garganega.jpg
Uva Garganega